เมนู

เอตฺตฺถ ‘‘กท กุสฺสา’’ติ สเร กุสฺส กทาเทโสฯ

อปฺปกํ ลวณํ กาลวณํ, เอตฺถ ‘‘กาปฺปตฺเถสุ จา’’ติ กุสฺส กา, พหุวจเนนาญฺญตฺราปิ กฺวจิฯ กุจฺฉิโต ปุริโส กาปุริโส, กุปุริโส วา, เอวมสุราทิฯ

ปุพฺพปรูภยมญฺญปทตฺถ - ปฺปธานาพฺยยีภาว สมาโส;

กมฺมธารยก ตปฺปุริสา ทฺเว, ทฺเวนฺโท จ พหุพฺพีหิ จ เญยฺยาฯ

สมาโสฯ

4. ตทฺธิตกณฺฑ

อปจฺจตทฺธิต

[232] วาณปจฺเจฯ

ฉฏฺฐนฺตา สทฺทา ‘‘ตสฺสาปจฺจ’’มิจฺจสฺมิํ อตฺเถ โณ วา โหติฯ วาติ วากฺยตฺถํฯ เณเนวาปจฺจตฺถสฺส วุตฺตตฺตา อปจฺจสทฺทาปฺปโยโคฯ

‘‘เตสํ วิภตฺยา’’ โท เตสํคหเณน วิภตฺติโลโปฯ ตโถตฺตรตฺรฯ

‘‘เตสํ โณ โลปํ’’ติ ปจฺจยานํ ณสฺส โลโปฯ

‘‘วุทฺธาทิสรสฺส วา สํโยคนฺตสฺส สเณ เจ’’ติ สณกาเร ปเร อสํโยคนฺตสฺสาทิสรสฺส วุทฺธิฯ

ตสฺสาปนิยเม –

อยุวณฺณานญฺจาโย วุทฺธิ

อการิวณฺณุวณฺณานํ อาเอโอวุทฺธิโย โหนฺติ, จสทฺเทน กฺวจิ นฯ

สรโลปาทิ, ตทฺธิตตฺตา นามมิว กเต สฺยาทิฯ

ตทฺธิตาภิเธยฺยลิงฺค–วิภตฺติวจนา สิยุํฯ

สมูหภาวชา ภีโย, สกตฺเถ ณฺโย นปุํสเกฯ

ตา ตุตฺถิยํ นิปาตา เต, ธามิถํปจฺจยนฺตกาฯ

วสิฏฺฐสฺสาปจฺจํ โปโส วาสิฏฺโฐ, อิตฺถี วาสิฏฺฐี, นปุํสกํ วาสิฏฺฐํฯ วิกปฺปวิธานโต ตทฺธิเตน สมาสสฺสาจฺจนฺตํ พาธายา ภาวา วสิฏฺฐา ปจฺจนฺติปิ โหติฯ

นปุํสเกน วาปีติ, สทฺทสตฺถวิทู วิทุํฯ

[233] วา อปจฺเจติ จาธิกาโรฯ

ณายน ณาน วจฺฉาทิโต

วจฺฉาทิโต โคตฺตคณโต ณายโน ณาโน จ วา โหติฯ

อปจฺจํ ปปุตฺตปฺปภุติ โคตฺตํฯ กจฺจสฺสาปจฺจํ กจฺจายโน, กจฺจาโน วาฯ สํโยคนฺตตฺตา น วุทฺธิฯ

[234] ‘‘เณยฺโย กตฺติกาทีหี’’ติ เณยฺโย, วินตาย อปจฺจํ เวนเตยฺโย วินเตยฺโย วาฯ น ปกฺเข วุทฺธิ, เณยฺโยติ โยควิภาเคน ‘‘ตสฺส ทียเต’’ ตฺยตฺเถปิ เณยฺโย, ทกฺขิณา ทียเต ยสฺส โส ทกฺขิเณยฺโยฯ

[235] อโต ณิ วาฯ

อการนฺตโต อปจฺเจ ณิ วา โหติ, ปุน วาสทฺเทน ณิโก, อการนฺตา อนการนฺตา จ โพปิฯ

ทกฺขิ, สกฺยปุตฺติโก, มณฺฑพฺโพ, ภาตุพฺโพฯ ทฺวิตฺตํฯ

[236] ‘‘ณโว ปคฺวาทีหี’’ ติ ณโวฯ มนุโน อปจฺจํ มาณโวฯ

[237] ‘‘เณร วิธวาทิโต’’ติ เณโร, สามเณโรฯ

สํสฏฺฐาทิอเนกตฺถตทฺธิต