[226] สตฺต วา อฏฺฐ วา สตฺตฏฺฐ, มาสา, เอตฺถญฺญปทตฺโถ วา สทฺทสฺสตฺโถฯ ทกฺขิณสฺสา จ ปุพฺพสฺสา จ ทิสาย ยํ อนฺตราลํ, สา ทกฺขิณปุพฺพา, ทิสาฯ

ภินฺนาธิกรโณฯ

อปฺปฐมนฺตานนฺติ กิํ, เทสิโต พุทฺเธน โย ธมฺโมฯ

ทฺวนฺทสมาส

[227] นามานํ สมุจฺจโย ทฺวนฺโทฯ

สมุจฺจโย , ติ ปิณฺฑีกรณํ เอกวิภตฺติกานํ นามานํ โย สมุจฺจโย, โส ทฺวนฺโท นาม, อิทํ สุตฺตํ พหุวจนวิสยํฯ

จนฺโท จ สูริโย จ จนฺทสูริยาฯ ติฏฺฐนฺติ ตฺยาทิ-

กฺริยาสมฺพนฺธสามญฺญโต อตฺเถตฺถาเปกตฺถตา, เอวํ นรนาริโย, อกฺขรปทานิฯ

[228] ตถา ทฺวนฺเท ปาณิ ตุริย โยคฺค เสนงฺค ขุทฺทชนฺตุก วิวิธ วิรุทฺธ วิสภาคตฺถาทีนญฺจฯ

วิวิเธนากาเรน วิรุทฺธา วิวิธวิรุทฺธา, สภาคา สทิสา, วิวิธา จ เต สภาคา เจติ วิสภาคาฯ ยถา ทิคุสมาเส, ตถา ทฺวนฺเท ปาณฺยงฺคตฺถาทีนํ เอกตฺตํ, นปุํสกตฺตญฺจ โหติฯ

จกฺขุโสตํ, คีตวาทิตํ, ยุคนงฺคลํ, หตฺถสฺสํ, อสิจมฺมํ, ฑํสมกสํ, โกกาลูกํฯ

นามรูปํ , นามํ นมนลกฺขณํ, รูปํ รุปฺปนลกฺขณํฯ เอวเมเต ธมฺมา ลกฺขณโต วิวิธา, ปรมตฺถโต สภาคา จฯ

อาทิสทฺเทนาญฺญตฺถาปิ ฯ ยถา - ภินฺนลิงฺคานํ - อิตฺถิปุมํฯ ยทาทินา รสฺโส, ทาสิทาสํ, ปตฺตจีวรํฯ คงฺคาโสณํฯ

สงฺขฺยาปริมาณานํ - ติกจตุกฺกํฯ

สิปฺปีนํ - เวณรถการํฯ

ลุทฺทกานํ - สากุนฺติก มาควิกํฯ

อปฺปาณิชาตีนํ - อารสตฺถิฯ

เอกชฺฌายนพฺราหฺมณานํ - กฐกาลาปํ อิจฺจาทิฯ

[229] วิภาสา รุกฺข ติณ ปสุ ธน ธญฺญ ชนปทาทีนญฺจฯ

ทฺวนฺเท รุกฺขาทีนํ เอกตฺตํ นปุํสกตฺตญฺจ วา โหติฯ

ธวขทิรํ, ธวขทิรา, มุญฺชปพฺพชํ, มุญฺชปพฺพชา, อเชฬกํ, อเชฬกา, หิรญฺญสุวณฺณํ, หิรญฺญสุวณฺณานิ, สาลิยวํ, สาลิยวาฯ

กาสิโกสลํ กาสิโกสลาฯ

อาทิสทฺเทน อญฺเญสุปิ วาฯ ยถา – นิจฺจวิโรธีนมทฺทพฺพานํ - กุสลากุสลํ, กุสลากุสลานิฯ

สกุณีนํ - พกพลากํ, พกพลากาฯ

พฺยญฺชนานํ - ทธิฆตํ, ทธิฆตานิฯ

ทิสานํ - ปุพฺพาปรํ, ปุพฺพาปรา อิจฺจาทิฯ

อพฺยยีภาวสมาส