สุชนา สาธุชนา, อสุชนา อสาธุชนา เจติ สพฺเพ อุภยปกฺขิกา สีลาทินา, ปาณาติปาตาทินา คุเณน เหตุนา วิเวกิโน อปิ สาธูสุ ปาณาติปาตาทีนํ, อสาธูสุ สีลาทีนํ อปฺปวตฺติโต คุเณน ปุถุภูตาปิ อวิเวกิชนนฺติเก วิเวกญาณรหิตานํ ชนานํ สนฺติเก วิเวกํ วิภาคํ น สมายนฺติ น ปาปุณนฺติฯ วิเวโก วินาภวนเมเตสมตฺถีติ วิเวกิโนฯ เอตฺถ วิสโยปจาเรน วิเวโกติ ปญฺญา, น วิเวกิโนติ อวิเวกิโน, เตเยว ชนา, เตสํ อนฺติกมิติ จ วิคฺคโหฯ อิทํ อพฺยเปตปฐมปาทาทิยมกํฯ

อพฺยเปตปฐมทุติยปาทาทิยมกวณฺณนา

[28]

กุสลา’กุสลา สพฺเพ, ปพลา’ปพลา’ถวา;

โน ยาตา ยาว’โหสิตฺตํ, สุขทุกฺขปฺปทา สิยุํฯ

[28] ‘‘กุสลา’’อิจฺจาทิฯ ปพลา อาเสวนปฺปฏิลาภวเสน พลวนฺโต จฯ อถาติ อนนฺตรตฺเถ นิปาโตฯ อปพลา ตทภาวโต ทุพฺพลา จ สพฺเพ กุสลากุสลา ธมฺมา ยาว ยตฺตกํ กาลํ อโหสิตฺตํ วินา อุปฺปตฺติมตฺตํ ผลทานาสมฺภวโต เกวลํ ‘‘อโหสี’’ติ วจนียตฺถนิมิตฺตมตฺตกมฺมภาเวน อโหสิกมฺมตฺตํ โน ยาตา น สมฺปตฺตา, ตาว ตตฺตกํ กาลํ สุขญฺจ ทุกฺขญฺจ ตํ ปทนฺตีติ สุขทุกฺขปฺปทา สิยุํฯ ยาว สํสารปวตฺติ, ตาว สุขทุกฺขทายกา โหนฺตีติฯ อิทํ ปฐมทุติยปาทาทิยมกมพฺยเปตํฯ

[28] ปพลา อาเสวนาทิปจฺจยลาเภน พลวนฺโต วา อถ อปพลา ตทภาเวน ทุพฺพลา วา สพฺเพ กุสลากุสลา อโหสิตฺตํ ผลทานาภาวโต ปวตฺติมตฺตตํ ยาว ยตฺตกํ กาลํ โน ยาตา อปฺปตฺตา, ตาว ตตฺตกํ สุขทุกฺขปฺปทา ยถากฺกมํ สุขทุกฺขปทายิโน สิยุํ ภวนฺติฯ อิทํ อพฺยเปตปฐมทุติยปาทาทิยมกํฯ กุสลปฏิปกฺขา อกุสลาฯ ‘‘อโหสี’’ติ วตฺตพฺพสฺส ภาโว อโหสิตฺตํฯ ‘‘เอหิปสฺสิโก’’ติอาทีสุ วิย กฺริยาปทโตปิ ณาทิปจฺจยา โหนฺติฯ

อพฺยเปตปฐมทุติยตติยปาทาทิยมกวณฺณนา

[29]

สาทรํ สา ทรํ หนฺตุ, วิหิตา วิหิตา มยา;

วนฺทนา วนฺทนามาน-ภาชเน รตนตฺตเยฯ