เมนู

[297] ‘‘เกสิ’’จฺจาทิฯ กณฺหตฺตํ เกสกฺขีนํเยว, น มนสิ, กณฺหตฺตคุโณ ปาปตฺตญฺจ สิลิฏฺฐํฯ วงฺกตา ภมูนํเยว, น อชฺฌาสเย, วงฺกตานตตฺตํ สฐตฺตญฺจ สิลิฏฺฐํฯ อติรตฺตตา ปาณิปาทาธรานํเยว, น จิตฺเต, อติรตฺตตาคุโณ ราโค จ สิลิสฺสเตฯ ‘‘มุนินฺทสฺสา’’ติ ‘‘กณฺหตฺต’’นฺติอาทีสุ สพฺพตฺถ สมฺพนฺธนียํฯ นิยมวา สิเลโส เกสกฺขีนํวาติ อวธารณปฺปโยคาติฯ

[297] ‘‘เกสกฺขีน’’มิจฺจาทิฯ มุนินฺทสฺส กณฺหตฺตํ เกสกฺขีนํ เอว โหติ, กณฺหตฺตสงฺขตมกุสลํ น จิตฺเตฯ วงฺกตา ภมูนํเยว, นชฺฌาสเยฯ อติรตฺตตา ปาณิปาทาธรานํ เอว, น เกสุจิ วตฺถูสูติฯ ‘‘เกสกฺขีนํวา’’ติอาทีสุ นิยมสงฺขาตอวธารณปทสฺส วิชฺชมานตฺตา กณฺหภาเวน สทฺธิํ ปาปตฺตสฺส จ, วงฺกคุเณน สทฺธิํ สาเฐยฺยสฺส จ, รตฺตคุเณน สทฺธิํ ราคสฺส จ สิลิฏฺฐตฺตา อยํ นิยมวนฺตสิเลโส นามฯ เกสานิ จ อกฺขีนิ เจติ จ, กณฺหสฺส ภาโวติ จ, วงฺกสฺส ภาโวติ จ, ปาณโย จ ปาทานิ จ อธรานิ จาติ จ, อติรตฺตสฺส ภาโวติ จ วิคฺคโหฯ

นิยมกฺเขปสิเลส

[298]

ปาณิปาทาธเรสฺเวว, สาราโค ตว ทิสฺสติ;

ทิสฺสเต โส’ย’มถ วา, นาถ สาธุคุเณสฺวปิ

[298] ‘‘ปาณิ’’จฺจาทิฯ นาถ ตว ปาณิปาทาธเรสฺเวว สาราโค โสภโน รตฺตวณฺโณ ทิสฺสติ, น จิตฺเต, สาราโค รตฺตวณฺโณ ฉนฺทราโค จาติ สิลิฏฺฐํฯ อยํ นิยโม อกฺขิปฺยเตฯ อถ วา กถํ นิยมฺยเต, ยโต โส อยํ สาราโค สาธูนํ คุเณสฺเวว วิราคลกฺขโณ ทิสฺสเต อิติฯ ตสฺมา กถมวธารียตีติ นิยมกฺเขปวจโน สิเลโสยํฯ

[298] ‘‘ปาณิ’’จฺจาทิฯ เห นาถ ตว สาราโค โสภโน รตฺตวณฺโณ ปาณิปาทาธเรสฺเวว ทิสฺสติ, จิตฺเต โลโภ ปน น ทิสฺสติฯ อถ วา โส อยํ สาราโค กตฺตุกมฺยตากุสลจฺฉนฺทภูโต สาธุคุเณสฺวปิ สชฺชนานํ สีลาทิคุเณสุปิ ทิสฺสติฯ ‘‘เอวา’’ติ ทสฺสิตนิยมสฺส ปฏิเสธเกน ‘‘อถ วา’’ติ วจเนน สมนฺนาคตตฺตา รตฺตวณฺณสงฺขาตราเคน โลภสฺส สิลิฏฺฐตฺตา จ อยํ นิยมกฺเขปวจนสิเลโสฯ สํ โสภโน ราโคติ วิคฺคโหฯ

อวิโรธิสิเลส

[299]

สลกฺขโณ’ติสุภโค,

เตชสฺสี นิยโตทโย;

โลเกโส ชิตสํกฺเลโส,

วิภาติ สมณิสฺสโร

[299] ‘‘สลกฺขโณ’’อิจฺจาทิฯ สห ลกฺขเณน สสรูเปน ทฺวตฺติํ สวรปุริสลกฺขเณน วา วตฺตมาโน สลกฺขโณ, จนฺโท มุนินฺโท จ, อติสุภโค โส จ, เตชสฺสี สูริโย ปภาวิเสสยุตฺโต จ, นิยโต ปติทินมุทโย ปภาลกฺขโณ ยสฺส โส นิยโตทโย, สูริโย, นิยโต ถิโร อุทโย สมฺมาสมฺพุทฺโธ สมฺโพธิรูโป ยสฺส โส นิยโตทโย, มุนินฺโท, โลเกโส พฺรหฺมา มุนินฺโท จ, ชิโต สํกฺเลโส ฌานรติวเสน กายจิตฺตาพาโธ เยน โส, พฺรหฺมา, ชิโต สํกฺเลโส ทสวิโธ อคฺคมคฺคญฺญาณลาภา เยน โสฯ โส มณีนํ อิสฺสโร อุปมณิ [อุตฺตมมณิ (?)], สมณานํ อิสฺสโร มุนินฺโท วิภาตีติ โยชฺชํฯ อยมวิโรธิสิเลโส ลกฺขณสุภคาทีนมุภยตฺถาปิ อพฺยวหิตตฺตาฯ