[167] ทุติยมาห ‘‘วุตฺติ’’จฺจาทินาฯ วตฺถุโน ชาตฺยาทิรูปสฺส ปทตฺถสฺส สภาโว ยสฺสํ อวตฺถายํ ยาทิสํ รูปํ ตสฺส อญฺญถาภาเวน ตสฺส รูปสฺส ตเถตํ ทพฺพาปเนน วุตฺติ วจนํฯ ปรา ภเว อญฺญา วงฺกวุตฺติ นาม สิยาฯ กิํ สา สากลฺเลน วตฺตุํ สกฺกาติ อาห ‘‘ตสฺสา’’อิจฺจาทิฯ ตสฺสา วงฺกวุตฺติยา อนนฺตวิกปฺปตฺตา อปริมิตเภทกตฺตา พีชสฺส การณตฺตา สกลพฺยตฺติพฺยาปิสามญฺญรูปสฺส ยโต ปเร วิจิตฺตาลงฺการา ปสวนฺติ, อุปทสฺสนํ กถนํ โหติ นิรวเสสาภิธานสฺส เกนาปฺยสกฺกุเณยฺยตฺตาฯ

[167] อิทานิ วงฺกวุตฺติํ ทสฺเสติ ‘‘วุตฺติ’’จฺจาทินาฯ วตฺถุสภาวสฺส ชาตฺยาทิปทตฺถสมฺพนฺธิโน ตาสุ ตาสุ อวตฺถาสุ โย สภาโว วิชฺชติ, ตสฺส สภาวสฺส อญฺญถา วิชฺชมานาการํ หิตฺวา วตฺตุปริกปฺปิเตน อติสยอุปมารูปกาทิอญฺญปกาเรน ยา วุตฺติ ยํ กถนํ อตฺถิ, สา ปราภเว สภาววุตฺติโต อญฺญา วงฺกวุตฺติ นาม สิยาฯ ตสฺสา วงฺกวุตฺติยา อนนฺตวิกปฺปตฺตา อปฺปมาณปกฺขตฺตา กถเนน ปริสมาเปตุํ อสกฺกุเณยฺยตฺตา นยโต ตสฺส อนนฺตปกฺขสฺส ปริคฺคหณตฺถํ พีโชปทสฺสนํ การณมตฺตสฺส นิทสฺสนํ โหติฯ วกฺขมานเภทโต เอกเมกมฺปิ อตฺตนา สทิสํ อนนฺตเภทปริคฺคหชานนตฺถํ ปโหตีติ อธิปฺปาโยฯ วตฺถูนํ สภาโวติ จ, อนนฺตา วิกปฺปา ยสฺส สภาวสฺเสติ จ, ตสฺส ภาโวติ จ, พีชสฺส อุปทสฺสนนฺติ จ วิคฺคโหฯ

วงฺกวุตฺติอตฺถาลงฺการอุทฺเทสวณฺณนา

[168]

ตตฺถา’ติสยอุปมา-

รูปกาวุตฺติทีปกํ;

อกฺเขโป’ตฺถนฺตรนฺยาโส,

พฺยติเรโก วิภาวนาฯ

[169]