เมนู

โส อยํ อปฺปมาที กวิตฺตวิกโลปิ ปกติสิทฺธกพฺพรจนคุณรหิโตปิ กวีสุ สงฺขฺยํ กพฺพกตฺตูสุ คณนํ โอคยฺห กพฺพกรณฏีกากรณาทิปกาเรน โอคาเหตฺวา ตํ คณนํ ปาปุณิตฺวา อมนฺทรูปํ อนปฺปกสภาวํ อติพหุํ กิตฺติํ นิทฺโทสํ สตฺถรจนลกฺขณํ ปุญฺญสญฺจยํ, ตปฺปภวํ ปสิทฺธิํ วา วินฺทติ ลภเตวาติฯ ยถาวุตฺตสตฺเถสุ อภิโยโค พนฺธสฺส เอกนฺตการณเมวฯ วุตฺตํ หิ–

‘‘สาภาวิกี จ ปฏิภา,

สุตญฺจ พหุนิมฺมลํ;

อมนฺโท จาภิโยโค’ยํ,

เหตุ โหติ’ห พนฺธเน’’ติ [กาพฺยาทาส 1.103]

ตตฺถ สาภาวิกี สภาวสิทฺธา ปฏิภา จ ปญฺญา จ พหุ นิมฺมลํ อนปฺปกํ นิชฺชฏํ สุตญฺจ อมนฺโท อภิโยโค จ อนปฺปโก อภฺยาโส เจติ อยเมโส สพฺโพปิ อิห พนฺธเน อิมิสฺสํ กพฺพรจนายํ เหตุ โหติ การณํ ภวตีติฯ สทฺเท สาสติ เอตฺถ เอเตนาติ อิมสฺมิํ อตฺเถ ตปฺปจฺจยญฺจ สฺส ถาเทสญฺจ กตฺวา สทฺทสตฺถนฺติ ญาตพฺพํ, สทฺทสตฺเถ กุสโลติ จ, นิฆณฺฏุ จ ฉนฺโท จ อลงฺกติ อลงฺการญฺเจติ จ วิคฺคโห, เอตฺถ อลงฺกติสทฺโท สตฺถาเปกฺขาย นปุํสโก โหติ, นิจฺจํ กโต อภิโยโค อสฺเสติ จ, กวิโน ภาโวติ จ, เตน วิกโลติ จ, อมนฺทํ รูปํ สภาโว ยสฺเสติ จ วากฺยํฯ

อิติ สุโพธาลงฺการนิสฺสเย

ตติโย ปริจฺเฉโทฯ

4. อตฺถาลงฺการาวโพธปริจฺเฉท

[164]

อตฺถาลงฺการสหิตา, สคุณา พนฺธปทฺธติ;

อจฺจนฺตกนฺตา กนฺตาว [ยโตอจฺจนฺตกนฺตาว (ก.)], วุจฺจนฺเตเต ตโต’ธุนา