นิพฺเพโท , ตกฺก, สงฺกา, สม,
ธิติ, ชฬตา, ทีนตุ, คฺคา, ลสตฺตํ,
สุตฺตํ, ตาโส, คิลานุ, สฺสุก, หริส,
สติ, สฺสา, วิสาทา, พหิตฺถา [พหิทฺธา (ก.)];
จินฺตา, คพฺพา, ปมาโร, มริส, มท,
มตุ, มฺมาท, โมหา, วิโพโธ,
นิทฺทา, เวคา, สพิลํ, มรณ,
จปลตา [สจปลา (ก.)], พฺยาธิ, เตตฺติํส เมเตฯ
สตฺติกภาวอธิปฺปาย
[345]
สมาหิต’ตฺต’ปฺปภวํ, สตฺตํ [สตฺวํ (ก.)] เตโน’ปปาทิตา;
สตฺติกา [สาตฺวิกา (ก.)] ปฺย’นุภาวตฺเต, วิสุํ ภาวา ภวนฺติ เตฯ
สตฺติกภาวปฺปเภท
[346]
ถมฺโภ, ปฬย, โรมญฺจา, ตถา เสท, สฺสุ, เวปถุ;
เววณฺณิยํ, วิสรตา, ภาวา’ฏฺเฐ’เต ตุ สตฺติกาฯ
[347]
ยทา รตฺยาทโย ภาวา, ฐิติสีลา น โหนฺติ เจ;
ตทา สพฺเพปิ เต ภาวา, ภวนฺติ พฺยภิจาริโนฯ
[348]
วิภาโว การณํ เตสุ, ปฺปตฺติยุ’ทฺทีปเน ตถา;
โย สิยา โพธโก เตสํ,
อนุภาโว’ย มีริโตฯ
[349]
เนกเหตุํ มโนวุตฺติ, วิเสสญฺจ วิภาวิตุํ;
ภาวํ วิภาวา’นุภาวา, วณฺณิยา พนฺธเน ผุฏํฯ
[350]
สวิภาวา’นุภาเวหิ, ภาวา เต เต ยถารหํ;
วณฺณนียา ยโถ’จิตฺยํ, โลกรูปา’นุคามินาฯ
[351]
จิตฺต วุตฺติ วิเสสตฺตา, มานสา สตฺติกา’งฺคโต;
พหิ นิสฺสฏ เสทาทิ, อนุภาเวหิ วณฺณิยาฯ
รสอธิปฺปาย
[352]
สามาชิกาน มานนฺโท, โย พนฺธตฺถา’นุสารินํ;
รสียตีติ ตญฺญูหิ, รโส นามา’ย’มีริโตฯ
รสปฺปเภท
[353]
สวิภาวา, นุภาเวหิ, สตฺติก,พฺยภิจาริภิ;
อสฺสาทิยตฺต มานีย, มาโน ฐาเย’ว โส รโสฯ
[354]
สิงฺคาร,หสฺส,กรุณา, รุทฺท,วีร,ภยานกา;
พีภจฺฉ,พฺภุต,สนฺตา, จ, รสา ฐายีน นุกฺกมาฯ
[355]
ทุกฺขรูเป’ย’ มานนฺโท, กถํ นุ กรุณาทิเก?
สิยา โสตูนมานนฺโท,
โสโก เวสฺสนฺตรสฺส หิฯ
ฐายีภาว นิทฺเทส รติฏฺฐายีภาว
[356]
รมฺม,เทส, กลา, กาล, เวสาทิ, ปฏิเสวนา;
ยุวาน’ญฺโญญฺญรตฺตานํ, ปโมโท รติ รุจฺจเตฯ
[357]
ยุตฺยา ภาวานุภาวา เต, นิพนฺธา โปสยนฺติ นํ;
โสปฺย’โยค, วิปฺปโยค, สมฺโภคานํ วสา ติธาฯ
หสฺสฏฺฐายีภาว
[358]
วิการา’กติอาทีหิ, อตฺตโน ถ ปรสฺส วา;
หสฺโส นิทฺทา, สมา’ลสฺย, มุจฺฉาทิ,พฺยภิจาริภิ;
ปริโปเส สิยา หสฺโส, ภิยฺโย’ตฺถิปภุตีนํ โสฯ
หสฺสปฺปเภท
[359]
สิต มิห วิกาสิ นยนํ,
กิญฺจา’ลกฺขิย ทิชํ ตุ ตํ หสิตํ;
มธุรสฺสรํ วิหสิตํ, อํสสิโรกมฺปมุปหสิตํฯ
[360]