ปาทา นขาลิ รุจิรา, นขาลิ รํสิ ภาสุรา;
รํสีตโมปหาเน’ก, รสา โสภนฺติ สตฺถุโนฯ
นิเสธเอกาวลิ
[317]
อสนฺตุฏฺโฐ ยติ เนว,
สนฺโตโส นา’ลยาหโต;
นา’ลโย โย ส ชนฺตูนํ, นา’นนฺต พฺยสนา วโหฯ
[318]
ยหิํ ภูสิย ภูสตฺตํ, อญฺญมญฺญํ ตุ วตฺถุนํ;
วินา’ว สทิสตฺตํ ตํ, อญฺญมญฺญวิภูสนํฯ
[319]
พฺยามํ’สุ มณฺฑลํ เตน, มุนินา โลกพนฺธุนา;
มหนฺติํ วินฺทตี กนฺติํ, โสปิ เตเนว ตาทิสิํฯ
[320]
กถนํ สหภาวสฺส, กฺริยาย จ, คุณสฺส จ;
‘สหวุตฺตี’ติ วิญฺเญยฺยํ, ต’ทุทาหรณํ ยถาฯ
กฺริยาสหวุตฺติ
[321]
ชลนฺติ จนฺทรํสีหิ, สมํ สตฺถุ นขํ สโว;
วิชมฺภติ จ จนฺเทน, สมํ ตมฺมุขจนฺทิมาฯ
คุณสหวุตฺติ
[322]
ชิโน’ทเยน มลีนํ, สห ทุชฺชน เจตสา;
ปาปํ ทิสา สุวิมลา, สห สชฺชน เจตสาฯ
[323]
วิโรธีนํ ปท’ตฺถานํ, ยตฺถ สํสคฺคทสฺสนํ;
สมุกฺกํสา’ภิธานตฺถํ, มตา สา’ยํ วิโรธิตาฯ
[324]
คุณา สภาว มธุรา, อปิ โลเก’ก พนฺธุโน;
เสวิตา ปาป เสวีนํ, สมฺปทูเสนฺติ มานสํฯ
[325]
ยสฺส กสฺส จิ ทาเนน, ยสฺส กสฺส จิ วตฺถุโน;
วิสิฏฺฐสฺส ย มาทานํ, ‘ปริวุตฺตี’ติ สา มตาฯ
[326]
ปุรา ปเรสํ ทตฺวาน, มนุญฺญํ นยนาทิกํ;
มุนินา สมนุปฺปตฺตา, ทานิ สพฺพญฺญุตาสิรี [มุนินฺท! สมนุปฺปตฺโต, ทานิ สพฺพญฺญุตาสิริํ (ก.)]ฯ
[327]
กิญฺจิ ทิสฺวาน วิญฺญาตา, ปฏิปชฺชติ ตํสมํ;
สํสยา’ปคตํ วตฺถุํ, ยตฺถ โส’ยํ ภโม มโตฯ
[328]
สมํ ทิสาสุ’ชฺชลาสุ, ชิน ปาท นขํ’สุนา;
ปสฺสนฺตา อภินนฺทนฺติ, จนฺทา’ตป มนา ชนาฯ
[329]
ปวุจฺจเต ยํ นามาทิ, กวีนํ ภาวโพธนํ;
เยน เกนจิ วณฺเณน, ภาโว นามา’ย มีริโตฯ
[330]
นนุ เตเย’ว สนฺตาโน, สาครา น กุลาจลา;
มนมฺปิ มริยาทํ เย, สํวฏฺเฏปิ ชหนฺติ โนฯ
[331]
องฺคงฺคิ ภาวา สทิส, พลภาวา จ พนฺธเน;
สํสคฺโค’ลงฺกตีนํ โย, ตํ ‘มิสฺส’นฺติ ปวุจฺจติฯ
องฺคงฺคีภาวมิสฺส
[332]
ปสตฺถา มุนิโน ปาท, นข รํสิ มหานที;
อโห! คาฬฺหํ นิมุคฺเคปิ, สุขยตฺเย’ว เต ชเนฯ
สทิส พล ภาว มิสฺส
[333]
เวโส สภาว มธุโร, รูปํ เนตฺต รสายนํ;
มธู’ว มุนิโน วาจา, น สมฺปีเณติ กํ ชนํฯ
[334]
อาสี นาม สิยา’ตฺถสฺส, อิฏฺฐสฺสา’สีสนํ ยถา;
ติโลเก’กคติ นาโถ,
ปาตุ โลก มปายโตฯ
[335]
รส’ปฺปตีติ ชนกํ, ชายเต ยํ วิภูสนํ;
‘รสวนฺต’นฺติ ตํ เญยฺยํ, รสวนฺต วิธานโตฯ
[336]
ราคา’นต’พฺภุต สโรช มุขํ ธราย,
ปาทา ติโลกครุโน’ธิก พนฺธราคา;
อาทาย นิจฺจสรเสน กเรน คาฬฺหํ,
สญฺจุมฺพยนฺติ สตตา’หิต สมฺภเมนฯ
[337]