ภิงฺคาเน’มานิ จกฺขูนิ, นา’มฺพุชํ มุข’เมวิ’ทํ;

สุพฺยตฺตสทิสตฺเตน, สา สรูโปปมา มตาฯ

[198]

‘‘มเย’ว มุขโสภา’สฺเส, ตฺยล’มินฺทุ! วิกตฺถนา;

ยโต’มฺพุเชปิ สา’ตฺถีติ’’, ปริกปฺโปปมา อยํฯ

[199]

‘‘กิํ วา’มฺพุช’นฺโตภนฺตาลิ, กิํ โลลนยนํ มุขํ;

มม โทลายเต จิตฺต’’, มิจฺจ’ยํ สํสโยปมาฯ

[200]

กิญฺจิ วตฺถุํ ปทสฺเสตฺวา, สธมฺมสฺสา’ภิธานโต;

สามฺยปฺปตีติสพฺภาวา, ปติวตฺถุปมา ยถาฯ

[201]

ชเนสุ ชายมาเนสุ, เน’โกปิ ชินสาทิโส;

ทุติโย นนุ นตฺเถ’ว, ปาริชาตสฺส ปาทโปฯ

[202]

วากฺยตฺเถเน’ว วากฺยตฺโถ, ยทิ โกจู’ปมียเต;

อิวยุตฺตา, วิยุตฺตตฺตา, สา วากฺยตฺโถปมา ทฺวิธาฯ

อิวยุตฺตา

[203]

ชิโน สํกฺเลสตตฺตานํ, อาวิภูโต ชนาน’ยํ;

ฆมฺมสนฺตาปตตฺตานํ, ฆมฺมกาเล’มฺพุโท วิยฯ

อิววิยุตฺตา

[204]

มุนินฺทานน มาภาติ, วิลาเสกมโนหรํ;

อุทฺธํ สมุคฺคตสฺสา’ปิ, กิํ เต จนฺท วิชมฺภนาฯ

[205]

สมุพฺเพเชติ ธีมนฺตํ, ภินฺนลิงฺคาทิกํ ตุ ยํ;

อุปมาทูสนายา’ล, เมตํ กตฺถจิ ตํ ยถาฯ

[206]

หํสี’วา’ยํ สสี ภินฺน, ลิงฺคา, กาสํ สรานิ’ว;

วิชาติ วจนา, หีนา, สา’ว ภตฺโต ภโฏ’ธิเปฯ

[207]

‘‘ขชฺโชโต ภาณุมาลี’ว, วิภาติ’’ตฺยธิโกปมา;

อผุฏฺฐตฺถา ‘‘พลมฺโพธิ, สาคโร วิย สํขุภิฯ’’

[208]

‘‘จนฺเท กลงฺโก ภิงฺโค’เว’, ตฺยุ’ปมาเปกฺขินี อยํ;

ขณฺฑิตา เกรวา’กาโร, สกลงฺโก นิสากโรฯ

[209]

อิจฺเจวมาทิรูเปสุ, ภวนฺติ วิคตา’ทรา;

กโรนฺติ จา’ทรํ ธีรา, ปโยเค กฺวจิ เท’ว ตุฯ

[210]

อิตฺถียํ’วา’ชโน ยาติ, วทตฺเย’สา ปุมา วิย;

ปิโย ปาณา อิวา’ยํ เม, วิชฺชา ธน’มิว’จฺจิตาฯ

[211]

ภวํ วิย มหีปาล, เทวราชา วิโรจเต;

อล’มํสุมโต กจฺฉํ, เตชสา โรหิตุํ อยํฯ

[212]

อุปมาโน’ปเมยฺยานํ, อเภทสฺส นิรูปนา;

อุปมา’ว ติโรภูต, เภทา รูปก มุจฺจเตฯ

[213]

อเสส วตฺถุ วิสยํ, เอกเทส วิวุตฺติ [วิวตฺติ (ฏีกา)], จ;

ตํ ทฺวิธา ปุน ปจฺเจกํ, สมาสาทิวสา ติธาฯ

อเสสวตฺถุวิสยสมาส

[214]

องฺคุลิทล สํโสภิํ, นขทีธิติ เกสรํ;

สิรสา น ปิลนฺธนฺติ, เก มุนินฺท ปท’มฺพุชํฯ

อเสสวตฺถุวิสยอสมาส

[215]

รตนานิ คุณา ภูรี, กรุณา สีตลํ ชลํ;

คมฺภีรตฺต มคาธตฺตํ, ปจฺจกฺโข’ยํ ชิโน’มฺพุธิฯ

อเสสวตฺถุวิสยมิสฺสก

[216]

จนฺทิกา มนฺทหาสา เต, มุนินฺท! วทนิ’นฺทุโน;

ปโพธยตฺย’ยํ สาธุ, มโน กุมุท กานนํฯ

[217]

อเสสวตฺถุวิสเย, ปเภโท รูปเก อยํ;

เอกเทสวิวุตฺติมฺหิ, เภโท ทานิ ปวุจฺจติฯ

เอกเทสวิวุตฺติสมาส

[218]

วิลาส หาส กุสุมํ, รุจิรา’ธร ปลฺลวํ;

สุขํ เก วา น วินฺทนฺติ, ปสฺสนฺตา มุนิโน มุขํฯ

เอกเทสวิวุตฺติอสมาส

[219]

ปาททฺวนฺทํ มุนินฺทสฺส, ททาตุ วิชยํ ตว;

นขรํสี ปรํ กนฺตา, ยสฺส ปาปชยทฺธชาฯ

เอกเทสวิวุตฺติมิสฺสก

[220]

สุนิมฺมลกโปลสฺส, มุนินฺท วทนิ’นฺทุโน;

สาธุ’ปฺปพุทฺธ หทยํ, ชาตํ เกรว กานนํฯ

[221]