‘‘จตุกฺกาธิวีสติยา , องฺคุเลหิ กโร ภเว;

ขฺยาตมฏฺฐสหสฺเสหิ, โกสมานํ วิภาวินา’’ตฺยุตฺตํฯ

จตุรมฺพณนฺติ จตุรมฺพณวีหิพีชชาตโรปนโยคฺโย ภูมิปฺปเทโส กรีสํ นาม, กโรนฺติ เอตฺถ กสนโรปนาทิกนฺติ กรีสํ, อีโสฯ จตุรมฺพณพีชชาตานิ โรเปนฺเตฺยตฺถาติ จตุรมฺพณํ, อมฺพณํ เอกาทสโทณมตฺตํ, อญฺเญ ปน ‘‘จตุรมฺพณํ จตุยฏฺฐิกํ ฐานํ กรีสํ นามา’’ติ วทนฺติ, ตํ กรีสพฺภนฺตรานํ ปริยายภาวปฺปสงฺคา น คเหตพฺพํฯ

ปมาณโต หตฺถานมฏฺฐวีสปฺปมาณํ ฐานํ อพฺภนฺตรํ นาม, อพฺภนฺตเร อนฺโตโกฏฺฐาเส ชาตํ, น พหิโกฏฺฐาเสติ อพฺภนฺตรํฯ ยตฺถ ยตฺถ หิ โย โย ฐิโต, นิสินฺโน วา, ตตฺถ ตตฺถ สมนฺตา อฏฺฐวีสติหตฺถปฺปมาณํ ฐานํ ตสฺส ตสฺส อพฺภนฺตรํ ฐานํ นามฯ ภูมฺยาทิตฺตา ภูมิวคฺโค, อถ วา องฺคาเปกฺขาย ภูมิเยว ปธานํ, ปธาเนน จ พฺยปฺปเทโส ภวตีติ ภูมิวคฺคพฺยปฺปเทโสฯ

ภูมิวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ปุรวคฺควณฺณนา

[198] ฉกฺกํ นคเรฯ

‘‘ปฏฺฏนญฺจ อธิฏฺฐานํ, นครํ ปุฏเภทนํ;

ถิโย ปู นครี ปูริโย, ฐานียํ กพฺพฏํ ปุฏ’’นฺติฯ

หิ สิโลกปริยาเยสุ โวปาลิโตฯ