เมนู

ปีนโส [ปีนาโสติปิ ปาโฐ] นาสิกาโรโค,

ฆาเน สิงฺฆานิกา สฺสโว;

เญยฺยํ ตฺว’รุ วโณ นิตฺถี, โผโฏ ตุ ปิฬกา ภเวฯ

[325]

ปุพฺโพ ปูโย ถ รตฺตาติ, สาโร ปกฺขนฺทิกา ปฺยถ;

อปมาโร อปสฺมาโร, ปาทโผโฏ วิปาทิกาฯ

[326]

วุฑฺฒิโรโค ตุ วาตณฺฑํ, สีปทํ ภารปาทตา;

กณฺฑู กณฺฑูติ กณฺฑูยา, ขชฺชุ กณฺฑูวนํ ปฺยถฯ

[327]

ปามํ วิตจฺฉิกา กจฺฉุ, โสโถ ตุ สยถู’ทิโต;

ทุนฺนามกญฺจ อริสํ, ฉทฺทิกา วมถู’ทิโตฯ

[328]

ทวถุ ปริตาโป ถ, ติลโก ติลกาฬโก;

วิสูจิกา อิติ มหา, วิเรโก ถ ภคนฺทโล [ภคนฺทโร (ก.)]

[329]

เมโห ชโร กาส สาสา, กุฏฺฐํ สูลามยนฺตรา;

วุตฺโต เวชฺโช ภิสกฺโก จ, โรคหารี ติกิจฺฉโกฯ

[330]

สลฺลเวชฺโช สลฺลกตฺโต, ติกิจฺฉา ตุ ปติกฺริยา;

เภสชฺช มคโท เจว, เภสชํ โม’สธํ ปฺยถฯ

[331]

กุสลา นามยา โรคฺยํ,

อถ กลฺโล นิรามโยติ,

นรวคฺโค นิฏฺฐิโตฯ

4. จตุพฺพณฺณวคฺค

ขตฺติยวคฺค

[332]

กุลํ วํโส จ สนฺตานา, ภิชนา โคตฺต มนฺวโย;

ถิยํ สนฺตตฺย โถ วณฺณา, จตฺตาโร ขตฺติยาทโยฯ

[333]

กุลีโน สชฺชโน สาธุ,

สภฺโย จายฺโย มหากุโล;

ราชา ภูปติ ภูปาโล, ปตฺถิโว จ นราธิโปฯ

[334]

ภูนาโถ ชคติปาโล, ทิสมฺปติ ชนาธิโป;

รฏฺฐาธิโป นรเทโว, ภูมิโป ภูภุโช ปฺยถฯ

[335]

ราชญฺโญ ขตฺติโย ขตฺตํ, มุทฺธาภิสิตฺต พาหุชา;

สพฺพภุมฺโม จกฺกวตฺตี, ภูโปญฺโญ มณฺฑลิสฺสโรฯ

[336]

ปุเม ลิจฺฉวิ วชฺชี จ, สกฺโย ตุ สากิโย ถ จ;

ภทฺทกจฺจานา [ภทฺทา กจฺจานา (ฏี.)] ราหุล, มาตา พิมฺพา ยโสธราฯ

[337]

โกฏีนํ เหฏฺฐิมนฺเตน, สตํ เยสํ นิธานคํ;

กหาปณานํ ทิวส, วฬญฺโช วีสตมฺพณํฯ

[338]

เต ขตฺติยมหาสาลา, สีติ โกฏิธนานิ ตุ;

นิธานคานิ ทิวส, วฬญฺโช จ ทสมฺพณํฯ

[339]

เยสํ ทฺวิชมหาสาลา, ตทุปฑฺเฒ นิธานเค;

วฬญฺเช จ คหปติ, มหาสาลา ธเน สิยุํฯ

[340]

มหามตฺโต ปธานญฺจ, มติสชีโว มนฺตินี;

สชีโว สจิวา, มจฺโจ, เสนานี ตุ จมูปติฯ

[341]

นฺยาสาทีนํ วิวาทานํ, อกฺขทสฺโส ปทฏฺฐริ;

โทวาริโก ปตีหาโร, ทฺวารฏฺโฐ ทฺวารปาลโกฯ

[342]

อนีกฏฺโฐติ ราชูนํ, องฺครกฺขคโณ มโต;

กญฺจุกี โสวิทลฺโล จ, อนุชีวี ตุ เสวโกฯ

[343]

อชฺฌกฺโข ธิกโต เจว,

เหรญฺญิโก ตุ นิกฺขิโก;

สเทสานนฺตโร สตฺตุ, มิตฺโตราชา ตโต ปรํฯ

[344]

อมิตฺโต ริปุ เวรี จ, สปตฺตา ราติ สตฺว’ริ; (สตฺตุ+อริ)

ปจฺจตฺถิโก ปริปนฺถี, ปฏิปกฺขา หิตาปโรฯ

[345]

ปจฺจามิตฺโต วิปกฺโข จ, ปจฺจนีก วิโรธิโน;

วิทฺเทสี จ ทิโส ทิฏฺโฐ,ถา นุโรโธ นุวตฺตนํฯ

[346]

มิตฺโต นิตฺถี วยสฺโส จ, สหาโย [สุหชฺโช (ฏี.)] สุหโท สขา;

สมฺภตฺโต ทฬฺหมิตฺโต ถ, สนฺทิฏฺโฐ ทิฏฺฐมตฺตโกฯ

[347]

จโร จ คุฬฺหปุริโส, ปถาวี ปถิโก’ทฺธคู;

ทูโต ตุ สนฺเทสหโร, คณโก ตุ มุหุตฺติโกฯ

[348]

เลขโก ลิปิกาโร จ, วณฺโณ ตุ อกฺขโร ปฺยถ;

เภโท ทณฺโฑ สาม ทานา, นฺยุปายา จตุโร อิเมฯ

[349]

อุปชาโปตุ เภโท จ, ทณฺโฑ ตุ สาหสํ ทโม;

[350]

สามฺย’ มจฺโจ สขา โกโส, ทุคฺคญฺจ วิชิตํ พลํ;

รชฺชงฺคานีติ สตฺเตเต, สิยุํ ปกติโย ปิจฯ

[351]

ปภาวุ’สฺสาห, มนฺตานํ, วสา ติสฺโส หิ สตฺติโย;

ปภาโว ทณฺฑโช เตโช,

ปตาโป ตุ จ โกสโชฯ

[352]

มนฺโต จ มนฺตนํ โส ตุ, จตุกฺกณฺโณ ทฺวิโคจโร;

ติโคจโร ตุ ฉกฺกณฺโณ, รหสฺสํ คุยฺห มุจฺจเตฯ

[353]

ตีสุ วิวิตฺต วิชน, ฉนฺนา, รโห รโห พฺยยํ;

วิสฺสาโส ตุ จ วิสฺสมฺโภ,

ยุตฺตํ ตฺโว’ปายิกํ ติสุฯ

[354]

โอวาโท จานุสิฏฺฐิตฺถี, ปุมวชฺเช นุสาสนํ;

อาณา จ สาสนํ เญยฺยํ, อุทฺทานํ ตุ จ พนฺธนํฯ

[355]

อาคุ วุตฺต [มนฺตุ (ก.)] มปราโธ, กโร ตุ พลิ มุจฺจเต;

ปุณฺณปตฺโต ตุฏฺฐิทาโย, อุปทา ตุ จ ปาภตํฯ

[356]

ตโถ’ปายน มุกฺโกโจ, ปณฺณากาโร ปเหณกํ;

สุงฺกํ ตฺวนิตฺถี คุมฺพาทิ, เทยฺเย ถา’โย ธนาคโมฯ

[357]

อาตปตฺตํ ตถา ฉตฺตํ, รญฺญํ ตุ เหมมาสนํ;

สีหาสนํ อโถ วาฬ, พีชนีตฺถี จ จามรํฯ

[358]

ขคฺโค จ ฉตฺต มุณฺหีสํ, ปาทุกา วาลพีชนี;

อิเม กกุธภณฺฑานิ, ภวนฺติ ปญฺจ ราชุนํฯ

[359]

ภทฺทกุมฺโภ ปุณฺณกุมฺโภ, ภิงฺกาโร ชลทายโก;

หตฺถิ,สฺส,รถ,ปตฺตี ตุ, เสนา หิ จตุรงฺคินีฯ

[360]

กุญฺชโร วารโณ หตฺถี, มาตงฺโค ทฺวิรโท คโช;

นาโค ทฺวิโป อิโภ ทนฺตี,

ยูถเชฏฺโฐ ตุ ยูถโปฯ

[361]

กาฬาวก คงฺเคยฺยา, ปณฺฑร ตมฺพา จ ปิงฺคโล คนฺโธ;

มงฺคล เหโม’โปสถ,

ฉทฺทนฺตา คชกุลานิ เอตานิฯ

[362]

กลโภ เจว ภิงฺโกถ, ปภินฺโน มตฺต คชฺชิตา;

หตฺถิฆฏา ตุ คชตา, หตฺถีนี ตุ กเรณุกาฯ

[363]

กุมฺโภ หตฺถิสิโรปิณฺฑา, กณฺณมูลํ ตุ จูลิกา;

อาสนํ ขนฺธเทสมฺหิ, ปุจฺฉมูลํ ตุ เมจโกฯ

[364]

อาลาน มาฬฺหโก ถมฺโภ, นิตฺถีตุ นิคโฬ’นฺทุโก;

สงฺขลํ ตีสฺวโถ คณฺโฑ,

กโฏ ทานํ ตุ โส มโทฯ

[365]

โสณฺโฑ ตุ ทฺวีสุ หตฺโถ ถ,

กรคฺคํ โปกฺขรํ ภเว;

มชฺฌมฺหิ พนฺธนํ กจฺฉา, กปฺปโน ตุ กุถาทโยฯ

[366]

โอปวยฺโห ราชวยฺโห, สชฺชิโต ตุ จ กปฺปิโต;

โตมโร นิตฺถิยํ ปาเท, สิยา วิชฺฌนกณฺฏโกฯ

[367]

ตุตฺตํ ตุ กณฺณมูลมฺหิ, มตฺถกมฺหิ ตุ องฺกุโส;

หตฺถาโรโห หตฺถิเมณฺโฑ,

หตฺถิโป หตฺถิโคปโกฯ

[368]

คามณีโย ตุ มาตงฺค, หยาทฺยาจริโย ภเว;

หโย ตุรงฺโค ตุรโค,

วาโห อสฺโส จ สินฺธโวฯ

[369]

เภโท อสฺสตโร ตสฺสา,

ชานิโย ตุ กุลีนโก;

สุขวาหี วินีโต ถ,

กิโสโร หยโปตโกฯ

[370]

โฆฏโก ตุ ขฬุงฺโก ถ, ชวโน จ ชวาธิโก;

มุขาธานํ ขลีโน วา, กสา ตฺว สฺสาภิตาฬินีฯ

[371]

กุสา ตุ นาสรชฺชุมฺหิ, วฬวา’สฺสา ขุโร สผํ;

ปุจฺฉ มนิตฺถี นงฺคุฏฺฐํ, วาลหตฺโถ จ วาลธิฯ

[372]

สนฺทโน จ รโถ ผุสฺส, รโถ ตุ นรณาย โส;

จมฺมาวุโต จ เวยคฺโฆ,

เทปฺโป พฺยคฺฆสฺส ทีปิโนฯ

[373]

สิวิกา ยาปฺยยานญฺจา, นิตฺถี ตุ สกโฏ ปฺย’นํ [(สกโฏ ปิ+อนํ)];

จกฺกํ รถงฺค มาขฺยาตํ, ตสฺสนฺโต เนมิ นาริยํฯ

[374]

ตมฺมชฺเฌ ปิณฺฑิกา นาภิ, กุพฺพโร ตุ ยุคนฺธโร;

อกฺขคฺคกีเล อาณีตฺถี, วรุโถ รถคุตฺย’ถฯ

[375]

ธุโร มุเข รถสฺสงฺคา, ตฺว กฺโข ปกฺขรอาทโย;

ยานญฺจ วาหนํ โยคฺคํ, สพฺพหตฺถฺยาทิวาหเนฯ

[376]

รถจารี ตุ สูโต จ, ปาชิตา เจว สารถี;

รถาโรโห จ รถิโก,

รถี โยโธ ตุ โย ภโฏฯ

[377]

ปทาติ ปตฺตี ตุ ปุเม, ปทโค ปทิโก มโต;

สนฺนาโห กงฺกโฏ วมฺมํ, กวโจ วา อุรจฺฉโทฯ

[378]

ชาลิกา ถ จ สนฺนทฺโธ, สชฺโช จ วมฺมิโก ภเว;

อามุกฺโก ปฏิมุกฺโก ถ, ปุเรจารี ปุเรจโรฯ

[379]

ปุพฺพงฺคโม ปุเรคามี, มนฺทคามี ตุ มนฺถโร;

ชวโน ตุริโต เวคี, เชตพฺพํ เชยฺย มุจฺจเตฯ

[380]

สูร วีรา ตุ วิกฺกนฺโต, สหาโย นุจโร สมา;

สนฺนทฺธปฺปภุตี ตีสุ, ปาเถยฺยํ ตุ จ สมฺพลํฯ

[381]

วาหินี ธชินี เสนา, จมู จกฺกํ พลํ ตถา;

อนีโก วา ถ วินฺยาโส,

พฺยูโห เสนาย กถฺยเตฯ

[382]

หตฺถี ทฺวาทสโปโส,ติ,

ปุริโส ตุรโค, รโถ;

จตุโปโสติ เอเตน, ลกฺขเณนา ธมนฺตโตฯ

[383]

หตฺถานีกํ หยานีกํ, รถานีกํ ตโย ตโย;

คชาทโย สสตฺถา ตุ, ปตฺตานีกํ จตุชฺชนาฯ

[384]

สฏฺฐิวํสกลาเปสุ, ปจฺเจกํ สฏฺฐิทณฺฑิสุ;

ธูลีกเตสุ เสนาย, ยนฺติยา กฺโขภนี [อกฺโขภิณี (ก.)] ตฺถิยํฯ

[385]

สมฺปตฺติ สมฺปทา ลกฺขี, สิรี วิปตฺติ อาปทา;

อถา วุธญฺจ [อายุธนฺติปิ ปาโฐ] เหติ’ตฺถี, สตฺถํ ปหรณํ ภเวฯ

[386]

มุตฺตามุตฺต มมุตฺตญฺจ, ปาณิโต มุตฺตเมว จ;

ยนฺตมุตฺตนฺติ สกลํ, อายุธํ ตํ จตุพฺพิธํฯ

[387]

มุตฺตามุตฺตญฺจ ยฏฺฐฺยาทิ, อมุตฺตํ ฉุริกาทิกํ;

ปาณิมุตฺตํ ตุ สตฺยาทิ, ยนฺตมุตฺตํ สราทิกํฯ

[388]

อิสฺสาโส ธนุ โกทณฺฑํ, จาโป นิตฺถี สราสนํ;

อโถ คุโณ ชิยา ชฺยา ถ,

สโร ปตฺติ จ สายโกฯ

[389]

วาโณ กณฺฑ มุสุ ทฺวีสุ, ขุรปฺโป [อุรปฺโป (ก.)] เตชนา’สนํ;

ตูณีตฺถิยํ กลาโป จ, ตูโณ ตูณีร วาณธิฯ

[390]

ปกฺโข ตุ วาโช ทิทฺโธ ตุ, วิสปฺปิโต สโร ภเว;

ลกฺขํ เวชฺฌํ สรพฺยญฺจ, สราภฺยาโส ตุ’ปาสนํฯ

[391]

มณฺฑลคฺโค ตุ เนตฺติํโส, อสิ ขคฺโค จ สายโก;

โกสิตฺถี ตพฺพิธาเน โถ, ถรุ ขคฺคาทิมุฏฺฐิยํฯ

[392]

เขฏกํ ผลกํ จมฺมํ, อิลฺลี ตุ กรปาลิกา;

ฉุริกา สตฺย’สิปุตฺตี, ลคุโฬ ตุ จ มุคฺคโรฯ

[393]

สลฺโล นิตฺถิ สงฺกุ ปุเม, วาสี ตุ ตจฺฉนีตฺถิยํ;

กุฐารี [กุธารี (ฏี.)] ตฺถีผรสุโส, ฏงฺโก ปาสาณทารโณฯ

[394]

กณโย ภินฺทิวาโฬ จ, จกฺกํ กุนฺโต คทา ตถา;

สตฺยา’ที สตฺถเภทา ถ,

โกโณ’สฺโส โกฏิ นาริยํฯ

[395]

นิยฺยานํ คมนํ ยาตฺรา, ปฏฺฐานญฺจ คโม คติ;

จุณฺโณ ปํสุ รโช เจว, ธูลี’ตฺถี เรณุ จ ทฺวิสุฯ

[396]

มาคโธ มธุโก วุตฺโต, วนฺที ตุ ถุติปาฐโก;

เวตาฬิโก โพธกโร,

จกฺกิโก ตุ จ ฆณฺฏิโกฯ

[397]

เกตุ ธโช ปฏากา จ, กทลี เกตนํ ปฺยถ;

โย’หํกาโร’ญฺญมญฺญสฺส, สา’ หมหมิกา ภเวฯ

[398]

พลํ ถาโม สหํ สตฺติ, วิกฺกโม ตฺวติสูรตา;

รเณ ชิตสฺส ยํ ปานํ, ชยปานนฺติ ตํ มตํฯ

[399]

สงฺคาโม สมฺปหาโร จา, นิตฺถิยํ สมรํ รณํ;

อาชิตฺถี อาหโว ยุทฺธ, มาโยธนญฺจ สํยุคํฯ

[400]

ภณฺฑนํ ตุ วิวาโท จ, วิคฺคโห กลห เมธคา;

มุจฺฉา โมโห ถ ปสยฺโห,

พลกฺกาโร หโฐ ภเวฯ

[401]

อุปฺปาโท [อุปฺปาโต (ก.)1027-คาถา ปสฺสิตพฺพา] ภูตวิกติ, ยา สุภาสุภสูจิกา;

อีติ ตฺวิตฺถี อชญฺญญฺจ, อุปสคฺโค อุปทฺทโวฯ

[402]

นิพฺพุทฺธํ [นิยุทฺธํ (ก.)] มลฺลยุทฺธมฺหิ, ชโย ตุ วิชโย ภเว;

ปราชโย รเณ ภงฺโค, ปลายน มปกฺกโมฯ

[403]

มารณํ หนนํ ฆาโต, นาสนญฺจ นิสูทนํ;

หิํสนํ สรณํ หิํสา, วโธ สสน ฆาตนํฯ

[404]

มรณํ กาลกิริยา, ปลโย มจฺจุ อจฺจโย;

นิธโน นิตฺถิยํ นาโส, กาโล’นฺโต จวนํ ภเวฯ

[405]

ตีสุ เปโต ปเรโต จ,

มโต ถ จิตโก จิโต;

อาฬหนํ สุสานญฺจา, นิตฺถิยํ กุณโป ฉโวฯ

[406]

กพนฺโธ นิตฺถิยํ เทโห, สิโรสุญฺโญ สหกฺริโย;

อถ สิวถิกา วุตฺตา, สุสานสฺมิญฺหิ อามเกฯ

[407]

วนฺทีตฺถิยํ กรมโร, ปาโณ ตฺว’สุ ปกาสิโต;

การา ตุ พนฺธนาคารํ, การณา ตุ จ ยาตนาฯ

อิติ ขตฺติยวคฺโคฯ

[408]

พฺรหฺมพนฺธุ ทฺวิโช วิปฺโป, พฺรหฺมา โภวาที พฺราหฺมโณ;

โสตฺติโย ฉนฺทโส โส ถ,

สิสฺส’ นฺเตวาสิโน ปุเมฯ

[409]

พฺรหฺมจารี คหฏฺโฐ จ, วนปฺปตฺโถ จ ภิกฺขุติ;

ภวนฺติ จตฺตาโร เอเต, อสฺสมา ปุนฺนปุํสเกฯ

[410]

จรนฺตา สห สีลาที, สพฺรหฺมจาริโน มิถุ;

อุปชฺฌาโย อุปชฺฌา ถา, จริโย นิสฺสยทาทิโก [นิสฺสยทายโก (ฏี.)]

[411]

อุปนียา ถวา ปุพฺพํ, เวท มชฺฌาปเย ทฺวิโช;

โย สงฺคํ สรหสฺสญฺจา, จริโย พฺราหฺมเณสุ โสฯ

[412]

ปารมฺปริย เมติหฺยํ, อุปเทโส ตเถ’ติหา;

ยาโค ตุ กตุ ยญฺโญ ถ, เวทีตฺถี ภู ปริกฺขตาฯ

[413]

อสฺสเมโธ จ ปุริส, เมโธ เจว นิรคฺคโฬ;

สมฺมาปาโส วาชเปยฺย, มิติ ยาคา มหา อิเมฯ

[414]

อิตฺวิโช [อิทิตฺวิโช (ฏี.)] ยาชโก จาถ,

สภฺโย สามาชิโก ปฺยถ;

ปริสา สภา สมชฺชา จ, ตถา สมิติ สํสโทฯ

[415]

จตสฺโส ปริสา ภิกฺขุ, ภิกฺขุนี จ อุปาสกา;

อุปาสิกาโยติ อิมา, ถวา ฏฺฐ ปริสา สิยุํฯ

[416]

ตาวติํส,ทฺวิช,กฺขตฺต,มาร,คฺคหปติสฺส จ;

สมณานํ วสา จาตุ, มหาราชิก, พฺรหฺมุนํฯ

[417]

คายตฺติปฺปมุขํ ฉนฺทํ, จตุวีส’กฺขรํ ตุ ยํ;

เวทาน มาทิภูตํ สา, สาวิตฺตี ติปทํ สิยาฯ

[418]

หพฺยปาเก จรุ มโต, สุชา ตุ โหมทพฺพิยํ;

ปรมนฺนํ ตุ ปายาโส, หพฺยํ ตุ หวิ กถฺยเตฯ

[419]

ยูโป ถูณายํ นิมฺมนฺตฺย, ทารุมฺหิ ตฺว’รณี ทฺวิสุ;

คาหปฺปจฺจา’หวนีโย, ทกฺขิณคฺคิ ตโย’ คฺคโยฯ

[420]

จาโค วิสฺสชฺชนํ ทานํ, โวสฺสคฺโค จาปเทสนํ;

วิสฺสาณนํ วิตรณํ, วิหายิตา ปวชฺชนํฯ

[421]

ปญฺจ มหาปริจฺจาโค, วุตฺโต เสฏฺฐ, ธนสฺส จ;

วเสน ปุตฺต ทารานํ, รชฺชสฺส’ งฺคาน เมว จฯ

[422]

อนฺนํ ปานํ ฆรํ วตฺถํ, ยานํ มาลา วิเลปนํ;

คนฺโธ เสยฺยา ปทีเปยฺยํ, ทานวตฺถู สิยุํ ทสฯ

[423]

มตตฺถํ ตทเห ทานํ, ตีสฺเวต มุทฺธเทหิกํ;

ปิตุทานํ ตุ นิวาโป, สทฺธํ ตุ ตํว สาตฺถโตฯ

[424]

ปุเม อติถิ อาคนฺตุ, ปาหุนา เวสิกา ปฺยถ;

อญฺญตฺถ คนฺตุ มิจฺฉนฺโต, คมิโก ถา คฺฆ มคฺฆิยํฯ

[425]

ปชฺชํ ปาโททกาโท ถ, สตฺตา’คนฺตฺวาทโย ติสุ;

อปจิตฺย’จฺจนา ปูชา, ปหาโร พลิ มานนาฯ

[426]

นมสฺสา ตุ นมกฺกาโร, วนฺทนา จาภิวาทนํ;

ปตฺถนา ปณิธานญฺจ, ปุริเส ปณิธีริโตฯ

[427]

อชฺเฌสนา ตุ สกฺการ, ปุพฺพงฺคมนิโยชนํ;

[428]

ปริเยสนา นฺเวสนา, ปริเยฏฺฐิ คเวสนา;

อุปาสนํ ตุ สุสฺสูสา, สา ปาริจริยา ภเวฯ

[429]

โมน มภาสนํ ตุณฺหี, ภาโว ถ ปฏิปาฏิ สา;

อนุกฺกโม ปริยาโย, อนุปุพฺพฺย’ปุเม กโมฯ

[430]

ตโป จ สํยโม สีลํ, นิยโม ตุ วตญฺจ วา;

วีติกฺกโม’ ชฺฌจาโร ถ, วิเวโก ปุถุคตฺตตาฯ

[431]

ขุทฺทานุขุทฺทกํ อาภิ, สมาจาริก มุจฺจเต;

อาทิพฺรหฺมจริยํ ตุ, ตทญฺญํ สีล มีริตํฯ

[432]

โย ปาเปหิ อุปาวตฺโต, วาโส สทฺธิํ คุเณหิ โส;

อุปวาโสติ วิญฺเญยฺโย, สพฺพโภควิวชฺชิโตฯ

[433]

ตปสฺสี ภิกฺขุ สมโณ, ปพฺพชิโต ตโปธโน;

วาจํยโม ตุ มุนิ จ, ตาปโส ตุ อิสี ริโตฯ

[434]

เยสํยตินฺทฺริยคณา, ยตโย วสิโน จ เต;

สาริปุตฺโต’ปติสฺโส ตุ, ธมฺมเสนาปตี ริโตฯ

[435]

โกลิโต โมคฺคลฺลาโน ถ,

อริโย ธิคโต สิยา;

โสตาปนฺนาทิกา เสขา, นริโย ตุ ปุถุชฺชโนฯ

[436]

อญฺญา ตุ อรหตฺตญฺจ, ถูโป ตุ เจติยํ ภเว;

ธมฺมภณฺฑาคาริโก จ, อานนฺโท ทฺเว สมา ถ จฯ

[437]

วิสาขา มิคารมาตา, สุทตฺโต’ นาถปิณฺฑิโก;

[438]

ภิกฺขุปิ สามเณโร จ, สิกฺขมานา จ ภิกฺขุนี;

สามเณรีติ กถิตา, ปญฺเจเต สหธมฺมิกาฯ

[439]

ปตฺโต ติจีวรํ กาย, พนฺธนํ วาสิ สูจิ จ;

ปริสฺสาวน มิจฺเจเต, ปริกฺขารา’ฏฺฐ ภาสิตาฯ

[440]

สามเณโร จ สมณุ, ทฺเทโส จาถ ทิคมฺพโร;

อเจฬโก นิคณฺโฐ จ, ชฏิโล ตุ ชฏาธโรฯ

[441]

กุฏีสกาทิกา จตุ, ตฺติํส ทฺวาสฏฺฐิ ทิฏฺฐิโย;

อิติ ฉนฺนวุติ เอเต, ปาสณฺฑา สมฺปกาสิตาฯ

[442]

ปวิตฺโต ปยโต ปูโต, จมฺมํ ตุ อชินํ ปฺยถ;

ทนฺตโปโณ ทนฺตกฏฺฐํ, วกฺกโล วา ติรีฏกํฯ

[443]

ปตฺโต ปาติตฺถิยํนิตฺถี, กมณฺฑลุ ตุ กุณฺฑิกา;

อถาลมฺพณทณฺฑสฺมิํ, กตฺตรยฏฺฐิ นาริยํฯ

[444]

ยํ เทหสาธนาเปกฺขํ, นิจฺจํ กมฺมมยํ ยโม;

อาคนฺตุสาธนํ กมฺมํ, อนิจฺจํ นิยโม ภเวฯ

อิติ พฺราหฺมณวคฺโคฯ

[445]

เวสฺโส จ เวสิยาโน ถ, ชีวนํ วุตฺติ ชีวิกา;

อาชีโว วตฺตนํ จาถ, กสิกมฺมํ กสิตฺถิยํฯ

[446]

วาณิชฺชญฺจ วณิชฺชา ถ, โครกฺขา ปสุปาลนํ;

เวสฺสสฺส วุตฺติโย ติสฺโส, คหฏฺฐา’คาริกา คิหิฯ

[447]

เขตฺตาชีโว กสฺสโก ถ, เขตฺตํ เกทาร มุจฺจเต;

เลฑฺฑุ’ตฺโต มตฺติกาขณฺโฑ, ขณิตฺติ’ตฺถฺย’วทารณํฯ

[448]

ทาตฺตํ ลวิตฺต มสิตํ [‘‘อสิต’’ สทฺโท ปุํนปุํสเก-1005-คาถา ปสฺสิตพฺพา], ปโตโท ตุตฺต ปาชนํ;

โยตฺตํ ตุ รชฺชุ รสฺมิตฺถี, ผาโล ตุ กสโก ภเวฯ

[449]

นงฺคลญฺจ หลํ สีโร, อีสา นงฺคลทณฺฑโก;

สมฺมา ตุ ยุคกีลสฺมิํ, สีตา ตุ หลปทฺธติฯ

[450]

มุคฺคาทิเก ปรณฺณญฺจ, ปุพฺพณฺณํ สาลิอาทิเก;

สาลิ วีหิ จ กุทฺรูโส, โคธุโม วรโก ยโว;

กงฺคูติ สตฺต ธญฺญานิ, นีวาราที ตุ ตพฺภิทาฯ

[451]

จณโก จ กฬาโย ถ,

สิทฺธตฺโถ สาสโป ภเวฯ

[452]

อถ กงฺคุ ปิยงฺคุ’ตฺถี, อุมฺมา ตุ อตสี ภเว;

กิฏฺฐญฺจ สสฺสํ ธญฺญญฺจ [วิญฺเญยฺยํ (ฏี.)], วีหิ ถมฺพกรี [ถมฺภกรี (ก.)] ริโตฯ

[453]

กณฺโฑ ตุ นาฬ มถ โส, ปลาลํ นิตฺถิ นิปฺผโล;

ภุสํ กลิงฺคโร จาถ, ถุโส ธญฺญตฺตเจ ถ จฯ

[454]

เสตฏฺฏิกา สสฺสโรโค,

กโณ ตุ กุณฺฑโก ภเว;

ขโล จ ธญฺญกรณํ, ถมฺโพ [ถมฺโภ (ก.)] คุมฺโพ ติณาทินํฯ

[455]

อโยคฺโค มุสโล นิตฺถี, กุลฺโล สุปฺป มนิตฺถิยํ;

อโถ’ทฺธนญฺจ จุลฺลิ’ตฺถี, กิลญฺโช ตุ กโฏ ภเวฯ

[456]

กุมฺภี’ตฺถี ปิฐโร กุณฺฑํ, ขโฬปฺยุ’กฺขลิ ถาลฺยุ’ขา;

โกลมฺโพ จาถ มณิกํ, ภาณโก จ อรญฺชโรฯ

[457]

ฆโฏ ทฺวีสุ กุโฏ นิตฺถี, กุมฺโภ กลส, วารกา;

กํโส ภุญฺชนปตฺโต ถา, มตฺตํ ปตฺโต จ ภาชนํฯ

[458]

อณฺฑุปกํ จุมฺพฏกํ, สราโว ตุ จ มลฺลโก;

ปุเม กฏจฺฉุทพฺพิ’ตฺถี, กุสูโล โกฏฺฐ มุจฺจเตฯ

[459]

สาโก อนิตฺถิยํ ฑาโก, สิงฺคีเวรํตุ อทฺทกํ;

มโหสธํ ตุ ตํ สุกฺขํ, มริจํ ตุ จ โกลกํฯ

[460]

โสวีรํ กญฺชิยํ วุตฺตํ, อารนาฬํ ถุโสทกํ;

ธญฺญมฺพิลํ พิฬงฺโค ถ, ลวณํ โลณ มุจฺจเตฯ

[461]

สามุทฺทํ สินฺธโว นิตฺถี, กาฬโลณํ ตุ อุพฺภิทํ;

พิฬกํ [พิฬาล (ก.)] เจติ ปญฺเจเต, ปเภทา ลวณสฺส หิฯ

[462]

คุโฬ จ ผาณิตํ ขณฺโฑ, มจฺฉณฺฑี สกฺขรา อิติ;

อิเม อุจฺฉุวิการา ถ, คุฬสฺมิํ วิสกณฺฏกํฯ

[463]

ลาชา สิยา’กฺขตํ จาถ, ธานา ภฏฺฐยเว ภเว;

อพทฺธสตฺตุ มนฺโถ จ, ปูปา’ ปูปา ตุ ปิฏฺฐโกฯ

[464]

ภตฺตกาโร สูปกาโร, สูโท อาฬาริโก ตถา;

โอทนิโก จ รสโก, สูโป ตุ พฺยญฺชนํ ภเวฯ

[465]

โอทโน วา กุรํ ภตฺตํ, ภิกฺขา จา’นฺน มถา สนํ;

อาหาโร โภชนํ ฆาโส,

ตรลํ ยาคุ นาริยํฯ

[466]

ขชฺชํ ตุ โภชฺช เลยฺยานิ, เปยฺยนฺติ จตุธา’สนํ;

นิสฺสาโว จ ตถา’จาโม,

อาโลโป กพโฬ ภเวฯ

[467]

มณฺโฑ นิตฺถีรสคฺคสฺมิํ, วิฆาโส ภุตฺตเสสเก;

วิฆาสาโท จ ทมโก, ปิปาสา ตุ จ ตสฺสนํฯ

[468]

ขุทฺทา ชิฆจฺฉา, มํสสฺส, ปฏิจฺฉาทนิยํ รโส;

อุทฺเรโก เจว อุคฺคาโร, โสหิจฺจํ ติตฺติ ตปฺปนํฯ

[469]

กามํ ตฺวิฏฺฐํ นิกามญฺจ, ปริยตฺตํ ยถจฺฉิตํ;

กยวิกฺกยิโก สตฺถ,วาหา’ ปณิก วาณิชาฯ

[470]

วิกฺกยิโก ตุ วิกฺเกตา,

กยิโก ตุ จ กายิโก;

อุตฺตมณฺโณ จ ธนิโก, ธมณฺโณ ตุ อิณายิโกฯ

[471]

อุทฺธาโร ตุ อิณํ วุตฺตํ, มูลํ ตุ ปาภตํ ภเว;

สจฺจาปนํ สจฺจํกาโร, วิกฺเกยฺยํ ปณิยฺยํ ติสุฯ

[472]

ปฏิทานํ ปริวตฺโต, นฺยาโส ตู’ปนิธี ริโต;

[473]

อฏฺฐารสนฺตา สงฺเขฺยยฺเย, สงฺขฺยา เอกาทโย ติสุ;

สงฺขฺยาเน ตุ จ สงฺเขฺยยฺเย, เอกตฺเต วีสตาทโย;

วคฺคเภเท พหุตฺเตปิ, ตา อานวุติ นาริยํฯ

[474]

สตํ สหสฺสํ นิยุตํ [นหุตํ-นยุตํ (กตฺถจิ)], ลกฺขํ โกฏิ ปโกฏิโย;

โกฏิปโกฏิ นหุตํ, ตถา นินฺนหุตมฺปิ จฯ

[475]

อกฺโขภนีตฺถิยํ [อกฺโขภิณี (ก.)] พินฺทุ, อพฺพุทญฺจ นิรพฺพุทํ;

อหหํ อพพํ เจวา, ฏฏํ โสคนฺธิ กุปฺปลํฯ

[476]

กุมุทํ ปุณฺฑรีกญฺจ, ปทุมํ กถานมฺปิ จ;

มหากถานา’สงฺเขฺยยฺยา, นิ’จฺเจตาสุ สตาทิ จฯ

[477]

โกฏฺยาทิกํ ทสคุณํ, สตลกฺขคุณํ กมา;

จตุตฺโถ’ฑฺเฒน อฑฺฒุฑฺโฒ,

ตติโย ฑฺฒติโย ตถาฯ

[478]

อฑฺฒเตยฺโย ทิยฑฺโฒ ตุ,

ทิวฑฺโฒ ทุติโย ภเว;

ตุลา, ปตฺถ, งฺคุลิ, วสา, ติธา มาน มโถ สิยาฯ

[479]

จตฺตาโร วิหโย คุญฺชา,

ทฺเว คุญฺชา มาสโก ภเว;

ทฺเว อกฺขา มาสกา ปญฺจ, กฺขานํ ธรณมฏฺฐกํฯ

[480]

สุวณฺโณ ปญฺจธรณํ, นิกฺขํ ตฺวนิตฺถิ ปญฺจ เต;

ปาโท ภาเค จตุตฺเถ ถ, ธรณานิ ปลํ ทสฯ

[481]

ตุลา ปลสตํ จาถ, ภาโร วีสติ ตา ตุลา;

อโถ กหาปโณ นิตฺถี, กถฺยเต กริสาปโณฯ

[482]

กุฑุโว ปสโต เอโก,

ปตฺโถ เต จตุโร สิยุํ;

อาฬฺหโก จตุโร ปตฺถา, โทณํ วาจตุรา’ฬฺหกํฯ

[483]

มานิกา จตุโร โทณา, ขารีตฺถี จตุมานิกา;

ขาริโย วีส วาโห ถ,

สิยา กุมฺโภ ทสมฺพณํฯ

[484]

อาฬฺหโก นิตฺถิยํ ตุมฺโภ, ปตฺโถตุ นาฬิ นาริยํ;

วาโห ตุ สกโฏ เจกา,

ทส โทณา ตุ อมฺพณํฯ

[485]

ปฏิวีโส จ โกฏฺฐาโส,

อํโส ภาโค ธนํ ตุ โส;

ทพฺพํ วิตฺตํ สาปเตยฺยํ, วสฺว’ตฺโถ วิภโว ภเวฯ

[486]

โกโส หิรญฺญญฺจ กตา, กตํ กญฺจน, รูปิยํ;

กุปฺปํ ตทญฺญํ ตมฺพาทิ, รูปิยํ ทฺวย มาหตํฯ

[487]

สุวณฺณํ กนกํ ชาต, รูปํ โสณฺณญฺจ กญฺจนํ;

สตฺถุวณฺโณ หรี กมฺพุ, จารุ เหมญฺจ หาฏกํฯ

[488]

ตปนิยํ หิรญฺญํ ต, พฺเภทา จามีกรมฺปิ จ;

สาตกุมฺภํ ตถา ชมฺพุ, นทํ สิงฺคี จ นาริยํฯ

[489]

รูปิยํ รชตํ สชฺฌุ, รูปี สชฺฌํ อโถ วสุ;

รตนญฺจ มณิ ทฺวีสุ, ปุปฺผราคาที ตพฺภิทาฯ

[490]

สุวณฺณํ รชตํ มุตฺตา, มณิ เวฬุริยานิ จ;

วชิรญฺจ ปวาฬนฺติ, สตฺตา’หุ รตนานิ’ เมฯ

[491]

โลหิตงฺโก จ ปทุม, ราโค รตฺตมณิ ปฺยถ;

วํสวณฺโณ เวฬุริยํ, ปวาฬํ วา จ วิทฺทุโมฯ

[492]

มสารคลฺลํ กพรมณิ, อถ มุตฺตา จ มุตฺติกํ;

รีติ [รีรี (ฏี.)] ตฺถี อารกูโฏ วา, อมลํ ตฺว’พฺภกํ ภเวฯ

[493]

โลโห นิตฺถี อโย กาฬา,

ยสญฺจ ปารโท รโส;

กาฬติปุ ตุ สีสญฺจ, หริตาลํ ตุ ปีตนํฯ

[494]

จินปิฏฺฐญฺจ สินฺทูรํ, อถ ตูโล ตถา ปิจุ;

ขุทฺทชํ ตุ มธุ ขุทฺทํ, มธุจฺฉิฏฺฐํ ตุ สิตฺถกํฯ

[495]

โคปาโล โคป โคสงฺขฺยา,

โคมา ตุ โคมิโก ปฺยถ;

อุสโภ พลีพทฺโธ [พลิพทฺท (ก.)] จ, โคโณ โควสโภ วุโสฯ

[496]

วุทฺโธ ชรคฺคโว โส ถ, ทมฺโม วจฺฉตโร สมา;

ธุรวาหี ตุ โธรยฺโห, โควินฺโท ธิกโต ควํฯ

[497]

วโห จ ขนฺธเทโส ถ, กกุโธ [กกุโท (ก.)] กกุ วุจฺจเต;

อโถ วิสาณํ สิงฺคญฺจ, รตฺตคาวี ตุ โรหิณีฯ

[498]

คาวี จ สิงฺคินี โค จ, วญฺฌา ตุ กถฺยเต วสา;

นวปฺปสูติกา เธนุ, วจฺฉกามา ตุ วจฺฉลาฯ

[499]

คคฺครี มนฺถนีตฺถี ทฺเว, สนฺทานํ ทามมุจฺจเต;

โคมิฬฺโห โคมโย นิตฺถี, อโถ สปฺปิ ฆตํ ภเวฯ

[500]

นวุทฺธฏํ ตุ โนนีตํ, ทมิมณฺฑํ ตุ มตฺถุ จ,

ขีรํ ทุทฺธํ ปโย ถญฺญํ, ตกฺกํ ตุ มถิตํ ปฺยถฯ

[501]

ขีรํ ทธิ ฆตํ ตกฺกํ, โนนีตํ ปญฺจ โครสา;

อุรพฺโภ เมณฺฑ เมสา จ, อุรโณ อวิ เอฬโกฯ

[502]

วสฺโส ตฺวโช ฉคลโก,

โอฏฺโฐ ตุ กรโภ ภเว;

คทฺรโภ ตุ ขโร วุตฺโต, อุรณี ตุ อชี อชาฯ

อิติ เวสฺสวคฺโคฯ

[503]

สุทฺโท’นฺตวณฺโณ วสโล, สํกิณฺณา มาคธาทโย;

มาคโธ สุทฺทขตฺตาโช, อุคฺโค สุทฺทาย ขตฺตโชฯ

[504]

ทฺวิชาขตฺติยโช สูโต, การุตุ สิปฺปิโกปุเม;

สงฺฆาโตตุ สชาตีนํ, เตสํ เสณี ทฺวิสุจฺจเตฯ

[505]

ตจฺฉโก ตนฺตวาโย จ, รชโก จ นหาปิโต;

ปญฺจโม จมฺมกาโรติ, การโว ปญฺจิเม สิยุํฯ

[506]

ตจฺฉโก วฑฺฒกี มโต, ปลคณฺโฑ ถปตฺยปิ;

รถกาโร ถ สุวณฺณ, กาโร นาฬินฺธโม ภเวฯ

[507]

ตนฺตวาโย เปสกาโร,

มาลากาโร ตุ มาลิโก;

กุมฺภกาโร กุลาโล ถ,

ตุนฺนวาโย จ สูจิโกฯ

[508]

จมฺมกาโร รถกาโร, กปฺปโก ตุ นหาปิโต;

รงฺคาชีโว จิตฺตกาโร, ปุกฺกุโส ปุปฺผฉฑฺฑโกฯ

[509]

เวโน วิลีวกาโร จ, นฬกาโร สมา ตโย;

จุนฺทกาโร ภมกาโร,

กมฺมาโร โลหการโกฯ

[510]

นินฺเนชโก จ รชโก, เนตฺติโก อุทหารโก;

วีณาวาที เวณิโก ถ, อุสุกาโร’ สุวฑฺฒกีฯ

[511]

เวณุธโม เวณวิโก,

ปาณิวาโท ตุ ปาณิโฆ [ปาณิโย (กตฺถจิ)];

ปูปิโย ปูปปณิโย, โสณฺฑิโก มชฺชวิกฺกยีฯ

[512]

มายา ตุ สมฺพรี มายา, กาโร ตุ อินฺทชาลิโก;

[513]

โอรพฺภิกา สูกริกา, มาควิกา เต จ สากุณิกา;

หนฺตฺวา ชีวนฺเต’ฬก, สูกร, มิค, ปกฺขิโน กมโตฯ

[514]

วาคุริโก ชาลิโก ถ,

ภารวาโห ตุ ภาริโก;

เวตนิโก ตุ ภตโก, กมฺมกโร ถ กิํ กโร;

ทาโส จ เจฏโก เปสฺโส, ภจฺโจ จ ปริจาริโกฯ

[515]

อนฺโตชาโต ธนกฺกีโต, ทาสพฺโย’ปคโต สยํ;

ทาสา กรมรานีโต, จฺเจวํ เต จตุธา สิยุํฯ

[516]

อทาโส ตุ ภุชิสฺโส ถ,

นีโจ ชมฺโม นิหีนโก;

นิกฺโกสชฺโช อกิลาสุ,

มนฺโท ตุ อลโส ปฺยถฯ

[517]

สปาโก เจว จณฺฑาโล, มาตงฺโค สปโจ ภเว;

ตพฺเภทา มิลกฺขชาตี, กิราต, สวราทโยฯ

[518]

เนสาโท ลุทฺทโก พฺยาโธ,

มิคโว ตุ มิคพฺยโธ;

สารเมยฺโย จ สุนโข, สุโน โสโณ จ กุกฺกุโรฯ

[519]

สฺวาโน สุวาโน สาฬูโร,

สูโน สาโน จ สา ปุเม;

อุมฺมตฺตาทิต มาปนฺโน, อฬกฺโกติ สุโน มโตฯ

[520]

สาพนฺธนํ ตุ คทฺทูโล, ทีปโก ตุ จ เจตโก;

พนฺธนํ คณฺฐิ ปาโส ถ, วาคุรา [วากรา (สี. ฏี.)] มิคพนฺธนีฯ

[521]

ถิยํ กุเวณี กุมีนํ, อานโย ชาล มุจฺจเต;

อาฆาตนํ วธฏฺฐานํ, สูนา ตุ อธิโกฏฺฏนํฯ

[522]

ตกฺกโร โมสโก โจโร,

เถเน’กาคาริโก สมา;

เถยฺยญฺจ โจริกา โมโส,

เวโม วายนทณฺฑโกฯ

[523]

สุตฺตํ ตนฺตุ ปุเม ตนฺตํ, โปตฺถํ เลปฺยาทิกมฺมนิ;

ปญฺจาลิกา โปตฺถลิกา, วตฺถทนฺตาทินิมฺมิตาฯ

[524]

อุคฺฆาฏนํ ฆฏียนฺตํ, กูปมฺพุพฺพาหนํ ภเว;

มญฺชูสา เปฬา ปิฏโก, ตฺวิตฺถิยํ ปจฺฉิ เปฏโกฯ

[525]

พฺยาภงฺคี ตฺวิตฺถิยํ กาโช, สิกฺกา ตฺวตฺรา’วลมฺพนํ;

อุปาหโน วา ปาทุ’ตฺถี, ตพฺเภทา ปาทุกา ปฺยถฯ

[526]

วรตฺตา วทฺธิกา นทฺธิ, ภสฺตา จมฺมปสิพฺพกํ;

โสณฺณาทฺยาวตฺตนี มูสา,

ถ กูฏํ วา อโยฆโนฯ

[527]

กมฺมารภณฺฑา สณฺฑาโส, มุฏฺฐฺยา’ธิกรณีตฺถียํ;

ตพฺภสฺตา คคฺครี นารี, สตฺตํ ตุ ปิปฺผลํ ภเวฯ

[528]

สาโณ ตุ นิกโส วุตฺโต,

อารา ตุ สูจิวิชฺฌนํ;

ขโร จ กกโจ นิตฺถี, สิปฺปํ กมฺมํ กลาทิกํฯ

[529]

ปฏิมา ปฏิพิมฺพญฺจ, พิมฺโพ ปฏินิธีริโต;

ตีสุ สโม ปฏิภาโค, สนฺนิกาโส สริกฺขโกฯ

[530]

สมาโน สทิโส ตุลฺโย,

สงฺกาโส สนฺนิโภ นิโภ;

โอปมฺม มุปมานํ จุ, ปมา ภติ ตุ นาริยํฯ

[531]

นิพฺเพโส เวตนํ มูลฺยํ, ชูตํ ตฺวนิตฺถิ เกตวํ;

ธุตฺโต’กฺขธุตฺโต กิตโว, ชูตการ, กฺขเทวิโนฯ

[532]

ปาฏิโภโคตุ ปฏิภู, อกฺโข ตุ ปาสโก ภเว;

ปุเมวา’ ฏฺฐปทํ [อฏฺฐาปทํ (ฏี. สี.)] สาริ, ผลเก ถ ปโณ, พฺภุโตฯ

[533]

กิณฺณํ ตุ มทิราพีเช, มธุ มธฺวาสเว มตํ;

มทิรา วารุณี มชฺชํ, สุรา ภโว ตุ เมรยํฯ

[534]

สรโก จสโก นิตฺถี, อาปานํ ปานมณฺฑลํ;

[535]

เย’ตฺร ภูริปฺปโยคตฺตา, โยคิเกกสฺมิ มีริตา;

ลิงฺคนฺตเรปิ เต เญยฺยา, ตทฺธมฺมตฺตา’ญฺญวุตฺติยนฺติฯ

อิติ สุทฺทวคฺโคฯ

จตุพฺพณฺณวคฺโค นิฏฺฐิโตฯ

5. อรญฺญวคฺค

[536]

อรญฺญํ กานนํ ทาโย, คหนํ วิปินํ วนํ;

อฏวี’ตฺถี มหารญฺญํ, ตฺว, รญฺญานีตฺถิยํ ภเวฯ

[537]

นครา นาติทูรสฺมิํ, สนฺเตหิ โย ภิโรปิโต;

ตรุสณฺโฑ ส อาราโม, ตโถ ปวน มุจฺจเตฯ

[538]

สพฺพสาธารณา’รญฺญํ, รญฺญ มุยฺยาน มุจฺจเต;

เญยฺยํ ตเทว ปมท, วน มนฺเตปุโรจิตํฯ

[539]

ปนฺติ วีถฺยา’วลิ เสณี, ปาฬิ เลขา ตุ ราชิ จ;

ปาทโป วิฏปี รุกฺโข, อโค สาโล มหีรุโหฯ

[540]

ทุโม ตรุ กุโช สาขี, คจฺโฉ ตุ ขุทฺทปาทโป;

ผลนฺติ เย วินา ปุปฺผํ, เต วุจฺจนฺติ วนปฺปตีฯ

[541]

ผลปากาวสาเน โย,

มรตฺโย สธิ สา ภเว;

ตีสุ วญฺจฺยา’ผลา จาถ, ผลิโน ผลวา ผลีฯ

[542]

สมฺผุลฺลิโต ตุ วิกโจ, ผุลฺโล วิกสิโต ติสุ;

สิโร’คฺคํ สิขโร นิตฺถี, สาขา ตุ กถิตา ลตาฯ

[543]

ทลํ ปลาสํ ฉทนํ, ปณฺณํ ปตฺตํ ฉโท ปฺยถ;

ปลฺลโว วา กิสลยํ, นวุพฺภินฺเน ตุ องฺกุโรฯ

[544]

มกุลํ วา กุฏุมโล, ขารโก ตุ จ ชาลกํ;

กลิกา โกรโก นิตฺถี, วณฺฏํ ปุปฺผาทิพนฺธนํฯ

[545]