รตนํ ตานิ สตฺเตว, ยฏฺฐิ ตา วีสตู สภํ;
คาวุต มุสภาสีติ, โยชนํ จตุคาวุตํฯ
[197]
ธนุปญฺจสตํ โกโส, กรีสํ จตุรมฺพณํ;
อพฺภนฺตรํ ตุ หตฺถาน, มฏฺฐวีส ปมาณโตฯ
ภูมิวคฺโค นิฏฺฐิโตฯ
2. ภูกณฺฑ
2. ปุรวคฺค
[198]
ปุรํ นคร มิตฺถี วา, ฐานียํ ปุฏเภทนํ;
ถิยํ ตุ ราชธานี [ราชฐานี (ฏี.)] จ, ขนฺธาวาโร ภเว ถ จฯ
[199]
สาขานคร มญฺญตฺร, ยํ ตํ มูลปุรา ปุรํ;
พาราณสี จ สาวตฺถิ, เวสาลี มิถิลา, ฬวีฯ
[200]
โกสมฺพุ, ชฺเชนิโย ตกฺก, สิลา จมฺปา จ สาคลํ;
สุสุมารคิรํ [สํสุมาร (ฏีกา)] ราช, คหํ กปิลวตฺถุ จฯ
[201]
สาเกต, มินฺทปตฺถญฺโจ, กฺกฏฺฐา ปาฏลิปุตฺตกํ;
เชตุตฺตรญฺจ สงฺกสฺสํ, กุสินาราทโย ปุรีฯ
[202]
รจฺฉา จ วิสิขา วุตฺตา, รถิกา วีถิ จาปฺยถ;
พฺยูโห รจฺฉา อนิพฺพิทฺธา, นิพฺพิทฺธา ตุ ปถทฺธิ จฯ
[203]
จตุกฺกํ จจฺจเร มคฺค, สนฺธิ สิงฺฆาฏกํ ภเว;
ปากาโร วรโณ จาถ, อุทาโป [อุทฺทาป, อุทฺทาป] อุปการิกาฯ
[204]
กุฏฺฏํ ตุ ภิตฺติ นารี ถ, โคปุรํ ทฺวารโกฏฺฐโก;
เอสิกา อินฺทขีโล จ, อฏฺโฏ ตฺวฏฺฏาลโก ภเวฯ
[205]
โตรณํ ตุ พหิทฺวารํ, ปริขาตุ จ ทีฆิกา;
มนฺทิรํ สทนา, คารํ, นิกาโย นิลยา, ลโยฯ
[206]
อาวาโส ภวนํ เวสฺมํ, นิเกตนํ นิเวสนํ;
ฆรํ คหญฺจา, วสโถ, สรณญฺจ ปติสฺสโยฯ
[207]
โอกํ สาลา ขโย วาโส, ถิยํ กุฏิ วสตฺย’ปิ;
เคหญฺจา, นิตฺถิ สทุมํ, เจติยา, ยตนานิ ตุฯ
[208]
ปาสาโท เจว ยูโป ถ, มุณฺฑจฺฉโท จ หมฺมิยํ;
ยูโปตุ คชกุมฺภมฺหิ, หตฺถินโข ปติฏฺฐิโตฯ
[209]
สุปณฺณวงฺกจฺฉทน, มฑฺฒโยโค สิยา ถ จ;
เอกกูฏยุโต มาโฬ,
ปาสาโท จตุรสฺสโกฯ
[210]
สภายญฺจ สภา จาถ, มณฺฑปํ วา ชนาลโย;
อโถ อาสนสาลายํ, ปฏิกฺกมน มีริตํฯ
[211]
ชินสฺส วาสภวน, มิตฺถี คนฺธกุฏิ ปฺยถ;
ถิยํ รสวตี ปาก, ฏฺฐานญฺเจว มหานสํฯ
[212]
อาเวสนํ สิปฺปสาลา, โสณฺฑา ตุ ปานมนฺทิรํ;
วจฺจฏฺฐานํ วจฺจกุฏิ, มุนีนํ ฐาน มสฺสโมฯ
[213]
ปณฺยวิกฺกยสาลา กุ, อาปโณ ปณฺยวีถิกา;
อุโทสิโต ภณฺฑสาลา, จงฺกมนํ ตุ จงฺกโมฯ
[214]
ชนฺตาฆรํ ตฺวคฺคิสาลา, ปปา ปานียสาลิกา;
คพฺโภ โอวรโก วาสา, คารํ ตุ สยนิคฺคหํฯ
[215]
อิตฺถาคารํ ตุ โอโรโธ, สุทฺธนฺโต’ นฺเตปุรมฺปิ จ;
อสพฺพวิสยฏฺฐานํ, รญฺญํ กจฺฉนฺตรํ มตํฯ
[216]
โสปาโน วา’โรหณญฺจ,
นิสฺเสณี สา, ธิโรหิณี;
วาตปานํ ควกฺโข จ, ชาลญฺจ สีหปญฺชรํฯ
[217]
อาโลกสนฺธิ วุตฺโต ถ, ลงฺคี’ตฺถี ปลิโฆ ภเว;
กปิสีโส, คฺคลตฺถมฺโภ, นิพฺพํ ตุ ฉทฺทโกฏิยํฯ
[218]
ฉทนํ ปฏลํ ฉทฺท, มชิรํ จจฺจโร, งฺคณํ;
ปฆาโน ปฆนา, ลินฺโท, ปมุขํ ทฺวารพนฺธนํฯ
[219]
ปิฏฺฐสงฺฆาฏกํ ทฺวาร, พาหา กูฏํ ตุ กณฺณิกา;
ทฺวารญฺจ ปฏิหาโร ถ, อุมฺมาโร เทหนี, ตฺถิยํฯ
[220]
เอฬโก อินฺทขีโล ถ, ถมฺโภ ถูโณ ปุมิตฺถิยํ;
ปาฏิกา, ฑฺเฒนฺทุปาสาเณ, คิญฺชกา ตุ จ อิฏฺฐกาฯ
[221]
วลภิจฺฉาทิทารุมฺหิ, วงฺเก โคปานสี, ตฺถิยํ;
กโปตปาลิกายํ ตุ, วิฏงฺโก นิตฺถิยํ ภเวฯ
[222]
กุญฺจิกาวิวรํ ตาฬ, จฺฉิคฺคโล ปฺยถ กุญฺจิกา;
ตาโฬ’วาปุรณํ จาถ, เวทิกา เวทิ กถฺยเตฯ
[223]
สงฺฆาโต ปกฺขปาโส จ, มนฺทิรงฺคา ตุลา อปิ;
ถิยํ สมฺมุชฺชนี เจว, สมฺมชฺชนี จ โสธนีฯ
[224]
สงฺกฏีรํ ตุ สงฺการ, ฏฺฐานํ สงฺการกูฏกํ;
อโถ กจวโร, กฺลาโป, สงฺกาโร จ กสมฺพุปิฯ
[225]
ฆราทิภูมิ ตํ วตฺถุ, คาโม สํวสโถ ถ โส;
ปากโฏ นิคโม โภค, มจฺจาทิภฺโย ธิ ตูทิโต [‘อธิภู’ติ อีริโต กถิโต (ฏี.)]ฯ
[226]
สีมา จ มริยาทา ถ,
โฆโส โคปาลคามโกติฯ
ปุรวคฺโค นิฏฺฐิโตฯ
3. นรวคฺค
[227]
มนุสฺโส มานุโส มจฺโจ, มานโว มนุโช นโร;
โปโส ปุมา จ ปุริโส,
โปริโส ปฺยถ ปณฺฑิโตฯ
[228]
พุโธ วิทฺวา วิภาวี จ, สนฺโต สปฺปญฺญ โกวิทา;
ธีมา สุธี กวิ พฺยตฺโต, วิจกฺขโณ วิสารโทฯ
[229]
เมธาวี มติมา ปญฺโญ, วิญฺญู จ วิทูโร วิทู;
ธีโร วิปสฺสี โทสญฺญู, พุทฺโธ จ ทพฺพ วิทฺทสุฯ
[230]
อิตฺถี สีมนฺตินี นารี, ถี วธู วนิตา, งฺคนา;
ปมทา สุนฺทรี กนฺตา, รมณี ทยิตา, พลาฯ
[231]
มาตุคาโม จ มหิลา, ลลนา ภีรุ กามินี;
กุมาริกา ตุ กญฺญา ถ, ยุวตี ตรุณี ภเวฯ
[232]
มเหสี สาภิเสกาญฺญา,
โภคินี ราชนาริโย;
ธวตฺถินี ตุ สงฺเกตํ, ยาติ ยา สา, ภิสาริกาฯ
[233]