ฯนโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
วุตฺโตทยํ
1. สญฺญาปริภาสานิทฺเทส-ปฐมปริจฺเฉท
รตนตฺตยปฺปณาม
[1]
นม’ตฺถุ ชน สนฺตาน, ตม สนฺตาน เภทิโน;
ธมฺมุ’ชฺชลนฺต รุจิโน, มุนินฺโท’ทาต โรจิโนฯ
นิมิตฺต
[2]
ปิงฺคลา’จริยาทีหิ, ฉนฺทํ ย มุทิตํ ปุรา;
สุทฺธมาคธิกานํ ตํ, น สาเธติ ยถิจฺฉิตํ [ย’ทิจฺฉิตํ ยติ’จฺฉิตํ (ก.)]ฯ
คนฺถปริมาณ
[3]
ตโต มาคธภาสาย, มตฺตา,วณฺณ,วิเภทนํ;
ลกฺขฺย ลกฺขณ สํยุตฺตํ, ปสนฺน’ตฺถ,ปท,กฺกมํฯ
อภิธานาทิ
[4]
อิทํ วุตฺโตทยํ นาม, โลกิย’จฺฉนฺทนิสฺสิตํ;
อารภิสฺส’มหํ ทานิ, เตสํ สุขวิพุทฺธิยาฯ
คณสงฺเกตสญฺญา
[5]
สพฺพคฺลา มฺนา,’ทิคลหู, ภฺยา’,มชฺฌ’นฺต ครู ชสา;
มชฺฌ’นฺตลา ร,เต’เต’ฏฺฐ, คณา โค ครุ,โล ลหุฯ
คณนิยม
[6]
ภ,ช,สา สพฺพค,ลหู, ปญฺจิ’เม สณฺฐิตา คณา;
อริยาทิมฺหิ วิญฺเญยฺยา, คโณ อิธ จตุ’กฺกโลฯ
ครุ,ลหุสรูป
[7]
สํโยคา’ทิ จ, ทีโฆ จ, นิคฺคหีตปโร จ, โย;
ครุ, วงฺโก, ปาทนฺโต,วา, รสฺโส’ญฺโญ มตฺติโก ลุ’ชุฯ
[8]
ปเร ปาทาทิสํโยเค, โย ปุพฺโพ ครุก’กฺขโร;
ลหุ ส กฺวจิ วิญฺเญยฺโย, ตทุทาหรณํ ยถาฯ
[9]
ทสฺสนรสา’นุภาวเน, นิพทฺธเคธา ชินสฺส’ยํ ชนตา;
วิมฺหยชนนี สญฺญต, กฺริยา นุ กํ นา’นุรญฺชยติฯ
[10]
วิญฺเญยฺยา โลกโต สญฺญา, สมุทฺโท,สุ,รสาทินํ;
ปาโทเญยฺโย จตุตฺถํ’โส, ปทจฺเฉโท ยตี ภเวฯ
[11]
สม,มฑฺฒสมํ, วุตฺตํ, วิสมํ จา’ปรํ ติธา;
สมา ลกฺขณโต ปาทา, จตฺตาโร ยสฺส ตํ สมํฯ
[12]
ยสฺส’นฺติเมน ทุติโย, ตติเยนา’ทิโม สโม;
ต’ทฑฺฒสม, มญฺญํ ตุ, ภินฺน ลกฺขณ ปาทิกํฯ
[13]
ปาท’เมกกฺขรา’รพฺภ, ยาว ฉพฺพีสต’กฺขรา;
ภเว ปาเทหิ ตํ ฉนฺทํ, นานานาโม’ทิตํ ตโตฯ
[14]
ทณฺฑกา จณฺฑวุฏฺฐฺยา’ทิ, ปาเทหิ ฉหิ, ตีหิ ตุ;
‘คาถา’ติ จ ปรตฺเถ’วํ, ฉนฺโท สญฺญา ปกาสิตาฯ
[15]
อนนฺตโร’ทิตํ จ’ญฺญ, เมตํ สามญฺญ นามโต;
‘คาถา’อิจฺเจว นิทฺทิฏฺฐํ, มุนินฺทวจเน ปนฯ
[16]
วิเสสนามโต กิญฺจิ, คเหตฺวา สพฺพโถ’จิตํ;
ทสฺสยิสฺสาม’หํ เต’ตฺถ, นามานา’วิ ภวิสฺสเรฯ
อิติ วุตฺโตทเย ฉนฺทสิ สญฺญาปริภาสา นิทฺเทโส นาม
ปฐโม ปริจฺเฉโทฯ
2. มตฺตาวุตฺตินิทฺเทส-ทุติยปริจฺเฉท
คณนิยม
[17]
ฉฏฺโฐ’ขิลลหุ,โช วา,
คยุตา’ญฺเญ,ฉ’คฺคณา,น โช วิสเม,;
อริยาย’นฺตฑฺเฒ โล, ฉฏฺโฐ,’นฺเต โค,คณา ฉ’ญฺเญฯ
ยตินิยม
[18]
ปฐมฑฺเฒ ฉฏฺโฐ เจ,
สพฺพลเห,’ตฺถา’ทิลหุนิ ภวติยติ;
ตปฺปรโก,นฺเตปิ, สเจ, จริเมปิ, ภวติ จตุตฺโถ’นฺเตฯ
[19] อริยาสามญฺญํ เจ, ปุพฺโพ’ทิต ลกฺขณํ ภเว ยสฺสาฯ
[20] อาทิม’มถ ปาทยุคํ, ยสฺสา ตฺยํ’เสหิ สา ปถฺยาฯ
[21]
ยตฺถ คณตฺตย มุลฺลงฺฆิ,
โย’ภยตฺถา’ทิโม ภเว วิปุลาฯ
[22] ครุมชฺฌโค ชกาโร, จตุตฺถโก ทุติยโก จปลาฯ
[23]
จปลา’คตา’ขิลํ เจ, ทลา’ทิมํ ลกฺขณํ ภชติ ยสฺสา;
ปถฺยาลกฺขณ’มญฺญํ, มุขจปลา นาม สา ภวติฯ
[24]
ปถฺยาย ลกฺขณํ เจ, ปฐมฑฺเฒ ลกฺขณํ ตุ จปลาย;
ทุติเย ทเล’ถ ยสฺสา, ปกิตฺติตา สา ชฆนจปลาฯ
อริยาชาติโยฯ
[25]
สพฺพํปฐมทเล ยทิ, ลกฺขณ’มริยาย วุตฺต’มุภเยสุ;
ยสฺสา ทเลสุ ยุตฺตํ,
วุตฺตา สา คีติ วุตฺต ยติ ลลิตาฯ
[26]
อริยายํ ทุติย’ฑฺเฒ, คทิตา’ขิลลกฺขณํ ยํ ตํ;
ภวติ ทเลสุ’ภเยสุปิ,
ยทิ ยสฺสา สา’ย มุปคีติฯ
[27]
อริยาย’ฑฺฒทฺวิตยํ, ปุพฺโพทิต ลกฺขโณ’เปตํ;
วิปริยเยนา’ภิหิตํ,
ยสฺสา สมฺภวติ เจ’ห โส’คฺคีติฯ
[28]