เมนู

176. คม+วท+ทานํ ฆมฺม+วชฺช+ทชฺชา

คมาทีนํ ฆมฺมาทโย วา โหนฺติ นฺตาทีสุฯ ฆมฺมนฺโต คจฺฉนฺโต, วชฺชนฺโต วทนฺโต, ทชฺชนฺโต ททนฺโตฯ

177. กรสฺส โสสฺส กุพฺพ กุรุ กยิรา

กรสฺส สโอการสฺส กุพฺพาทโย วา โหนฺติ นฺตาทีสุฯ กุพฺพนฺโต กยิรนฺโต กโรนฺโต, เอวํ กุพฺพมาโน อิจฺจาทิฯ อญฺญตฺร ‘‘มานสฺส มสฺสา’’ติ มานสฺส มสฺส โลเป กราโณฯ ‘‘โสสฺสา’’ติ วุตฺตตฺตา กตฺตริเยวฯ

178. คหสฺส เฆปฺโป

คหสฺส วา เฆปฺโป โหติ นฺตาทีสุฯ เฆปฺปนฺโต เฆปฺปมาโนฯ

179. โณ นิคฺคหีตสฺส

คหสฺส นิคฺคหีตสฺส โณ โหติ, ‘‘มํ วา รุธาทีนํ’’ติ มํ, คณฺหิตพฺพํ, คณฺหิตุํ, คณฺหนฺโตฯ

130. นฺต+มาน+นฺติ+ยิ+ยุํสฺวา+ทิโลโปติ

อาทิโลโปฯ อส=ภุวิ, ภวตีติ สนฺโต สมาโนฯ

131. ปาทิโต ฐาสฺส วา ฐโห กฺวจิติ

ฐาสฺส ปาทีสุ ฐโหฯ สณฺฐหนฺโตฯ สนฺติฏฺฐนฺโตฯ

(วตฺตมานปจฺจยนฺตนโย)ฯ

61. ตุํ ตาเย ตเว ภาเว ภวิสฺสติ กฺริยายํ ตทตฺถายํ

ภวิสฺสติอตฺเถ วตฺตมานโต กฺริยตฺถา ภาเว ตุมาทโย โหนฺติ กฺริยายํ ตทตฺถายํ ปตียมานายํฯ กรณาย คจฺฉติ กาตุํ คจฺฉติฯ ‘‘ตุํตุนตพฺเพสุ วา’’ติ กรสฺส วา อา โหติ, ปุพฺพรูเป กตฺตาเยฯ ‘‘กรสฺสา ตเว’’ติ นิจฺจํ อา, กาตเวฯ นิปาตตฺตา ‘‘อสงฺเขฺยหิ สพฺพาสํ’’ติ จตุตฺถีสสฺส โลโปฯ เอว+มุปริ ตุนาทีสุฯ กตฺตุํ กาเมตีติ กตฺตุกาโม, อภิสงฺขริตุ+มากงฺขติฯ สทฺธมฺมํ สุณิตุํ, ญิมฺหิ นาคเม ตสฺส โณ, นาคมตฺตา น วุทฺธิฯ โสตเว โสตุํ สุณิตุํ วา ปตฺเถหิฯ เอวํ อนุภวิตุํ, ปจิตุํฯ คนฺตุํ, ‘‘มนานํ นิคฺคหีตํ’’ติ นิคฺคหีตํฯ คมิตุํ, ขนฺตุํ, ขนิตุํ, หนฺตุํ, หนิตุํ, มนฺตุํ, มนิตุํ, หริตุํ, อนุสฺสริตุํ อิจฺฉติฯ ตถา ตุทิตุํ, ปวิสิตุํ, อุทฺทิสิตุํ, โภตฺตุํ, สยิตุํ, เนตุํ, ชุโหตุํ, ปชหิตุํ, ปหาตุํ, ทาตุํ, โรทฺธุํ, รุนฺธิตุํ, โภตฺตุํ, ภุญฺชีตุํ, เฉตฺตุํ, ฉินฺทิตุํ, สิพฺพิตุํ, อูมฺหิ วสฺส โพ, ทฺวิตฺตํ, พุทฺธุํ, ตสฺส โธฯ พุชฺฌิตุํ, ยุกฯ ชานิตุํ ญา=อวโพธเนฯ ชนิตุํฯ เชตุํ ชินิตุํฯ ปตฺตุํ ปาปุณิตุํฯ เกตุํ กิณิตุํฯ วินิจฺเฉตุํ, อิสฺส เอ, วินิจฺฉินิตุํฯ คเหตุํ คณฺหิตุํฯ โจริตุํ โจเรตุํ โจรยิตุํ, ปาเลตุํ ปาลยิตุํฯ ปโยชเก-ภาเวตุํ ภาวยิตุํ, กาเรตุํ การยิตุํ การาเปตุํ การาปยิตุํ อิจฺฉติ+จฺจาทิฯ

เอวํ กฺริยตฺถกฺริยายํ คมฺยมานายํ, ยถา สุโพทฺธุํ วกฺขามิ, เอวํ ทฏฺฐุํ คจฺฉติ, คนฺตุ+มารภติ, คนฺตุํ ปโยเชติ, ทสฺเสตุ+มาห อิจฺจาทิฯ