155. สุสา โขติ

สุสโต ปเรสํ กฺต+กฺตวนฺตูนํ ตสฺส โข โหติฯ สุส=โสเสฯ สุสฺสีติ สุกฺโข สุกฺขวาฯ

156. ปจา โก

ปจา ปเรสํ กฺต+กฺตวนฺตูนํ ตสฺส โก โหติฯ ปจฺจีติ ปกฺโกฯ ปจีติ ปกฺกวาฯ

157. มุจา วาติ

มุจา ปเรสํ กฺต+กฺตวนฺตูนํ ตสฺส โก วา โหติฯ มุจ=โมจเน, มุจฺจีติ มุกฺโก มุตฺโตฯ อมุจีติ มุกฺกวา มุตฺตวาฯ สกฺโก-ติณฺวาทีสุ ‘‘อิ ภี กา’’ ทินา สิทฺธํฯ อสกฺขีติ สกฺโกฯ กฺต+กฺตวนฺตูสุ สตฺโต สตฺตวาตฺเวว โหติฯ

106. มุห+พหานญฺจ เต กานุพนฺเธ+ตฺเว

มุห+พหานํ ทุหิสฺส จ ทีโฆ โหติ ตการาโท กานุพนฺเธ ตฺวาน+ตฺวาวชฺชิเตฯ มุห=เวจิตฺเต, พห+พฺรห+พฺรูห วุทฺธิยํฯ มุยฺหิตฺต พยฺหิตฺถาติ มูฬฺโห พาฬฺโห, ‘‘คมนตฺถา’’ ทินา อกมฺมกตฺตา กตฺตริ กฺเต ทีโฆ ‘‘รุหาทีหิ โห ฬ จา’’ติ ตสฺส โห จ หสฺส โฬ จ โหติฯ เอวํ คูฬฺโหฯ ‘‘กานุพนฺเธ+ตฺเว’’ติ ยาว ‘‘สาสสฺส สิส วา’’ ตฺย+ธิกาโรฯ

107. วหสฺสุ+สฺส

วหสฺส อุสฺส ทีโฆ โหติ เตฯ วุยฺหิตฺถาติ วูฬฺโห, ‘‘อสฺสู’’ติ อุกาเร อิมินา ทีโฆฯ

108. ธาสฺส หิ

ธา=ธารเณ+ติมสฺส หิ โหติ วา เตฯ นิธียิตฺถาติ นิหิโตฯ นิทหีติ นิหิตวา นิหิตาวีฯ

109. คมาทิรานํ โลโป+นฺตสฺส

คมาทีนํ รการนฺตานญฺจ อนฺตสฺส โลโป โหติ เตฯ อคมีติ คโตฯ ขญฺญิตฺถาติ ขโต, กมฺเมฯ เอวํ หญฺญิตฺถาติ หโตฯ ตน=วิตฺถาเร, ตญฺญิตฺถาติ ตโตฯ ยม=อุปรเม, สํยมีติ สญฺญโต, ‘‘คมนตฺถา’’ ทินา กตฺตริ กฺโต, ‘‘เย สํสฺสา’’ติ นิคฺคหีตสฺส โญ ปุพฺพรูปญฺจฯ เอวํ อรมีติ รโตฯ กรียิตฺถาติ กโตฯ

110. วจาทีนํ วสฺสุ+ฏ วา

วจาทีนํ วสฺส อุฏ วา โหติ กานุพนฺเธ อตฺเวฯ วุจฺจิตฺถาติ อุตฺตํฯ อสฺส อุ วุตฺตํ, อุภยตฺถ ปรรูปํฯ วส=นิวาเส, วสนํ อวสิ วสิํสุ เอตฺถาติ วา อุตฺถํ วุตฺถํ, ‘‘คมนตฺถา’’ ทินา กฺโต, ‘‘สาส วส สํส สํสา โถ’’ติ ตสฺส โถฯ

112. วทฺธสฺส วา

วทฺธสฺส อสฺส วา อุ โหติ กานุพนฺเธ อตฺเวฯ อวทฺธีติ วุทฺโธ วทฺโธ, กตฺตริ กฺเต ‘‘โธ ธ+หเภหี’’ติ ตสฺส โธ, ตติยกฺขรโท จ สํโยคาทิโลโป จฯ วุตฺตีติ ‘‘สพฺพาทโย วุตฺติมตฺเต’’ติ โยควิภาคา อสฺส อุฯ วตฺตีติปิ ยถาลกฺขณํฯ