เมนู

60. อาหารตฺถา

อชฺโฌหารตฺถา อาธาเร กฺโต โหติ ยถาปตฺตญฺจฯ ภุตฺตวนฺโต+สฺมินฺติ ภุตฺตํฯ เอวํ ปีตํ, ‘‘คาปาน+มี’’ติ อีฯ ภุญฺชนํ ภุตฺตํ ปานํ ปีตํฯ ภุญฺชียิตฺถาติ ภุตฺโต โอทโนฯ เอวํ ปีตํ อุทกํฯ อกตฺตตฺถํ ภินฺนโยคกรณํฯ พหุลาธิการา กตฺตริปิ ‘‘อปิวิํสูติ ปีตา คาโว’’ติ โหเตวฯ สิท=ปาเก, ปสฺสิชฺชีติ ปสฺสนฺโน, ‘‘คมนตฺถ’’ ทินา กฺโต, ‘‘ภิทา’’ ทินา ตสฺส โน ปรรูปญฺจฯ อมญฺญิตฺถาติ มโตฯ อิจฺฉียิตฺถาติ อิฏฺโฐฯ อพุชฺฌิตาติ พุทฺโธ, ‘‘โธ ธหเภหี’’ติ ตสฺส โธฯ ปูชียิตฺถาติ ปูชิโต, จุราทิตฺตา ณิฯ เอวํ สีลียิตฺถาติ สีลิโตฯ รกฺขียิตฺถาติ รกฺขิโตฯ ขมียิตฺถาติ ขนฺโต, มสฺส นิคฺคหีตํฯ อกฺโกจฺฉียิตฺถาติ อกฺกุฏฺโฐ, อาสฺส รสฺโสฯ รุส=โรเส, อโรสีติ รุฏฺโฐ, ‘‘คมนตฺถา’’ ทินา กตฺตริ กฺโตฯ ญิมฺหิ รุสิโตฯ หร=หรเณ, อภิ+ วิ+อาปุพฺโพ , อภิพฺยาหรียิตฺถาติ อภิพฺยาหโฏฯ ทย=ทานคติหิํสาทาเนสุ, อทยียิตฺถาติ ทยิโตฯ หส=อาลิกฺเย, อหสีติ หฏฺโฐฯ กามียิตฺถาติ กนฺโต, ‘‘ณิณาปีนํ เตสู’’ติ เอตฺถ ‘‘ณิณาปีนํ’’ติ โยควิภาคา จุราทิณิโลโปฯ สํยมีติ สํยโตฯ นญปุพฺโพ, น มรีติ อมโต, นญสมาเส นสฺส โฏฯ

กฏฺฐํ ทุกฺขํ อาปนฺโนติ ผลภูเต ทุกฺเข กฏฺฐสทฺทสฺส วตฺตนโต ผลสฺส ภาวิตฺตา ภูเตเยว กฺโตฯ กส=คติหิํสาวิเลขเนสุ, อกสิ=หิํสีติ กฏฺฐํฯ

150. ภิทาทิโต โน กฺต+กฺตวนฺตูนํ

ภิทาทีหิ ปเรสํ กฺต+กฺตวนฺตูนํ ตสฺส โน โหติฯ อากติคโณ+ยํฯ ‘‘กฺโต ภาวกมฺเมสู’’ติ กมฺเม อุปริ สพฺพตฺถ กฺโตฯ ภิชฺชิตฺโถติ ภินฺโน, ตสฺส เน ปรรูปํฯ อภินฺทีติ ภินฺนวา, ‘‘กตฺตริ ภูเต’’ จฺจาทินา กฺตวนฺตุฯ เอว+มุปริปิฯ ฉิชฺชิตฺถาติ ฉินฺโนฯ อฉินฺทีติ ฉินฺนวาฯ ฉท=อปวารเณ, ฉาทียิตฺถาติ ฉนฺโนฯ อฉาทยีติ ฉนฺนวา, จุราทิตฺตา ณิ, ตสฺส ‘‘ณิณาปีนํ เตสู’’ติ เอตฺถ ‘‘ณิ’’ อิติ โยควิภาคา โลโปฯ ขิท=อสหเน, ขิชฺชีติ ขินฺโน ขินฺนวา, กตฺตริฯ เอว+มุปริปิฯ อุปฺปชฺชีติ อุปฺปนฺโน อุปฺปนฺนวาฯ สิท=ปาเก, อสิชฺชีติ สินฺโน สินฺนวาฯ สท=วิสรณคตฺย วสาทนาทาเนสุ, สิทีติ สนฺโน สนฺนวาฯ ปีนีติ ปีโน ปีนวาฯ สู=ปสเว, สูนีติ สูโนฯ ปสวีติ สูนวาฯ ที=ขเย, ทียีติ ทีโน ทีนวาฯ ฑี+ลี=อากาสคมเน, ฑียีติ ฑีโน ฑีนวาฯ ลียิ เลยิ อลียีติ ลีโน ลีนวาฯ อลุยีติ ลูโน ลูนวาฯ

151. ทาตฺวิ+นฺโน

ทาโต กฺต+กฺตวนฺตูนํ ตสฺส อินฺโน โหติฯ อทายิตฺถาติ ทินฺโนฯ อทฺทีติ ทินฺนวาฯ

152. กิราทีหิ โณติ

โณฯ อุปริ สพฺพตฺถ กฺต+กฺตวนฺตูนํติ โยเชตพฺพํฯ กิร=วิกิรเณ, อกิรียิตฺถาติ กิณฺโณฯ อกิรีติ กิณฺณวาฯ อปุรีติ ปุณฺโณ ปุณฺณวาฯ อขียิตฺถาติ ขีโณฯ อขียีติ ขีณวาฯ

153. ตราทีหิ ริณฺโณติ

ตสฺส ริณฺโณฯ รกาโร อนฺตสราทิโลปตฺโถฯ อตรีติ ติณฺโณ ติณฺณวาฯ อชีรีติ ชิณฺโณ ชิณฺณวาฯ ปริจียิตฺถาติ จิณฺโณฯ ปริจียีติ จิณฺณวาฯ เอตฺถ จิสฺส วิกปฺปวิธานตฺตา ปน ปริจิต+อุปจิตาทโยปิ สิทฺธา เอวฯ

154. โค ภญฺชาทีหิติ

ภญฺชาทิโต ตสฺส ค โหติฯ อภญฺชีติ ภคฺโค ภคฺควาฯ ‘‘คมนตฺถา’’ ทินา กตฺตริ กฺตปจฺจเย ตสฺส อิมินา คกาเร ปรรูปํ นิคฺคหีตโลโป จฯ ลค=สงฺเค, อลคีติ ลคฺโค ลคฺควาฯ มุชฺช=มุชฺชเน, นิมุชฺชีติ นิมุคฺโค นิมุคฺควา, เอตฺถ สํโยคาทิโลโปฯ วีช+ภยจลเนสุ, สํปุพฺโพ, สํวิชฺชีติ สํวิคฺโค สํวิคฺควาฯ