ตโต เอกมฺหิ วตฺตพฺเพ เอกวจนํ พหุมฺหิ วตฺตพฺเพ พหุวจนญฺจาติ อนิยเมน ปสงฺเค ‘‘นามสฺมา’’ติ อธิกาโรฯ

37. ปฐมา+ตฺถมตฺเต

นามสฺสา+ภิเธยฺยมตฺเต ปฐมาวิภตฺติ โหตีติ วตฺติจฺฉาวสา ปฐมาเย+กวจนพหุวจนานิฯ สิ โยอิติ ปฐมาฯ สิสฺสิ+การสฺสา+นุพนฺธตฺตา อปฺปโยโคฯ ปโยชนํ ‘‘กิ+มํสิสู’’ติ สํเกโต, ตถา อํวจนสฺสา+การสฺสฯ เอตฺถ ตถาติ วุตฺตสฺสาติเทโส อญฺญทียธมฺมาน+มญฺญตฺถปาปน+มติเทโสฯ เอกมฺหิ วตฺตพฺเพ ปฐเมกวจนํ สิฯ

อโตติ วตฺตเต, อโตติ นามวิเสสนตฺตา ‘‘วิธิพฺพิเสสนนฺตสฺสา’’ติ ปริภาสโต อการนฺตโต นามสฺมา วิธิฯ

109. สิสฺโส

อการนฺตโต นามสฺมา สิสฺส โอ โหติฯ ปุพฺพสรโลเป สุคโต ติฏฺฐติฯ พหุมฺหิ วตฺตพฺเพ พหุวจนํ โยฯ เอวํ อุปริปิ โยเชตพฺพํฯ

41. อโต โยนํ ฏาเฏ

อการนฺตโต นามสฺมา ปฐมาทุติยาโยนํ ฏาเฏ โหนฺติ ยถากฺกมํฯ ฏการานุพนฺธตฺตา ‘‘ฏานุพนฺธา+เนกวณฺณา สพฺพสฺสา’’ติ สพฺพาเทโสฯ สุคตา ติฏฺฐนฺติฯ

‘‘ปฐมา+ตฺถมตฺเต’’ติ วตฺตเตฯ

38. อามนฺตเณ

อามนฺตณาธิเก อตฺถมตฺเต ปฐมาวิภตฺติ โหตีติ เอกสฺมิํ เอกวจนํ สิฯ

112. โค สฺยา+ลปเน

อาลปเน สิ คสญฺโญ โหติฯ

‘‘โลโป’’ติ วตฺตเตฯ

117. คสีนํ

นามสฺมา ค+สีนํ โลโป โหติฯ โภ สุคต จิรํ ติฏฺฐฯ

‘‘เค’’ติ วตฺตเตฯ

59. อยุนํ วา ทีโฆ

ออิอุอิจฺเจเตสํ วา ทีโฆ โหติ เค ปเร ติลิงฺเค+ติ ทีเฆ โภ สุคต สุคตา จิรํ ติฏฺฐฯ สกฺกเต สุคตาติ ทีฆํ ทูราลปเนเยวิ+จฺฉนฺติ, สมีปาลปเนปิ ทสฺสนโต ตํ น คเหตพฺพํฯ พหุวจเน โยสฺส ฏา, สุคตา จิรํ ติฏฺฐถฯ

2. กมฺเม ทุติยา

ตสฺมิํ กมฺมการเก ทุติยาวิภตฺติ โหติฯ อํโยอิติ ทุติยาฯ เอตฺถ ทุติยาตติยาทิภาโว วิภตฺติสุตฺเต สิโย อิติ ปฐมาวิภตฺยาทีนิ+มุปาทาย วุจฺจติ, ตํ ตํ อุปาทาย ปญฺญตฺตตฺตาฯ ทุติเยกวจนํ อํ, อการสฺสา+ปโยโคฯ สุคตํ ปสฺสฯ ทุติยาพหุวจนํ โย, ตสฺส เฏ, สุคเต ปสฺสฯ