7. ขาทิกณฺฑ

อถ ธาตูหิเยว ภาว+กมฺม+กตฺตุ+กรณาทิสาธนสหิตํ ขาทิวิธานํ อารภียเต –

‘‘ติชมาเนหิ ขสา ขมาวีมํสาสุ’’ อิจฺจาทีหิ ปจฺจยวิธานญฺจ ปรรูปทฺวิตฺตาทิการิยญฺจ ตฺยาทิกณฺเฑ วุตฺตนเยเนว ญาตพฺพํฯ ติติกฺขนํ ติติกฺขา, ‘‘อิตฺถิย+มณกฺติกยกยา จ’’ อิติ สุตฺเตน อปจฺจโย จ ‘‘อิตฺถิย+มตฺวา’’ติ อาปจฺจโย จ โหติฯ ตถา วีมํสนํ วีมํสาฯ ‘‘กิตา ติกิจฺฉาสํสเยสุ โฉ’’ติ ฉปฺปจฺจยาทิมฺหิ กเต ติกิจฺฉนํ ติกิจฺฉา, วิจิกิจฺฉนํ วิจิกิจฺฉาฯ คุป=โคปเน, พธ=พนฺธเนติ อิเมหิ ธาตูหิ ‘‘นินฺทายํ คุป+พธา พสฺส โภ จ’’ อิติ ฉปจฺจยาทิมฺหิ จ ทฺวิตฺเต ปรพการสฺส อิมินา ภกาเร จ กเต อปจฺจยาทิ โหติฯ ชิคุจฺฉนํ ชิคุจฺฉา, พีภจฺฉนํ พีภจฺฉาฯ ‘‘ตุํสฺมา โลโป จิ+จฺฉายํ เต’’ อิติ อิจฺฉาย+มตฺเถ ข+ส+ฉปฺปจฺจยา โหนฺติฯ ภุช=ปาลนชฺโฌหาเรสุ, พุภุกฺขนํ พุภุกฺขาฯ ชิ=ชเย, ชิคิํสนํ, ชิคิํสาฯ ฆส=อทเน, ชิฆจฺฉนํ ชิฆจฺฉาฯ