เมนู

161. กฺวจิ วิกรณานนฺติ

วิกรณานํ กฺวจิ โลโป โหตีติ ลวิกรณสฺส โลโป, เสสํ ปุริมสทิสํฯ เต ปุริสา ภวนฺติฯ มชฺฌิมปุริ- เสกวจนํ สิ, ตฺวํ ภวสิฯ พหุวจนํ ถปจฺจโย, ตุมฺเห ภวถฯ อุตฺตมปุริเสกวจนํ มิปจฺจโยฯ

57. หิมิเมสฺว+สฺส

อการสฺส ทีโฆ โหติ หิมิเมสุฯ อหํ ภวามิฯ พหุวจนํ มปจฺจโย, มยํ ภวามฯ เอวํ ปรจฺเฉกฺเกปิ-ภวเต, ภวนฺเตฯ ภวเส, ภววฺเหฯ ภเว, ภวมฺเหฯ เกจิ ทีฆํ กตฺวา ปฐนฺติ, ‘‘พฺยญฺชเน ทีฆรสฺสา’’ติ ทีโฆ, ภวามฺเหฯ

เอตฺถ จ –

ลชฺชา สตฺตา ฐิติ ชาครณํ,

วุทฺธิ กฺขย ชีวิต มรณํ;

กีฬา รุจิ โรจเต อิตฺเยวํ,

วุตฺตา อกมฺมกธาตุ สพฺเพฯ

–ติ วุตฺตตฺตา กมฺมํ ทุติยา นฯ

ปจ=ปาเก, อกาโร อุจฺจารณตฺโถ, เอว+มุปริปิฯ ปจ อิติ ฐิเต ลวิกรณํ, วิกรณโลปาทิ ปุริมสมํฯ โส โอทนํ ปจติ, เต ปจนฺติฯ ตฺวํ ปจสิ, ตุมฺเห ปจถฯ อหํ ปจามิ, มยํ ปจามฯ ปรจฺฉกฺเก-ปจเต, ปจนฺเตฯ ปจเส, ปจวฺเหฯ ปเจ, ปจามฺเหฯ

1,22. วิปฺปฏิเสเธ

วิปฺปฏิเสธนํ=อญฺญมญฺญปฏิเสธนํ วิปฺปฏิเสโธฯ ปฐมมชฺฌิมปุริสานํ ทฺวินฺนํ เอกตฺถ ปสงฺเค มชฺฌิมปุริสพหุวจนํ ถปจฺจโยฯ โส จ ปจติ, ตฺวญฺจ ปจสิ, ตุมฺเห ปจถฯ ตุลฺยพลวิโรธิโน หิ วิปฺปฏิเสธา ปฐมมชฺฌิมอุตฺตมปุริสานํ ติณฺณํ เอกตฺถ ปสงฺเค อุตฺตมปุริสพหุวจนํ โหติ, โส จ ปจติ, ตฺวญฺจ ปจสิ, อหญฺจ ปจามิ มยํ ปจามาติ ภวติฯ

อม+คม=คมเน –

5,173. คม ยมิ+สา+ส ทิสานํ วา จฺฉง

เอเตสํ ธาตูนํ จฺฉง วา โหติ นฺต+มาน+ตฺยาทีสุฯ โส คามํ คจฺฉติฯ อนฺติ –

74. ครุปุพฺพา รสฺสา เร+นฺเตนฺตีนํ

ครุปุพฺพสฺมา รสฺสา นฺเต+นฺตีนํ เร วา โหติฯ

อกฺขรนิยโม ฉนฺทํ,

ครุลหุนิยโม ภเว วุตฺติ;

ทีโฆ สํโยคาทิปุพฺโพ,

รสฺโส ครุ ลหุ ตุ รสฺโสฯ

คจฺฉเร คจฺฉนฺติฯ ตฺวํ คจฺฉสิ, ตุมฺเห คจฺฉถฯ อหํ คจฺฉามิ, มยํ คจฺฉามฯ จฺฉาเทสาภาวปกฺเข ‘‘อู ลสฺเส’’ติ เอกาเร คเมติฯ ปรโลเป คเมนฺติฯ คเมสิ, คเมถฯ คเมมิ, คเมมฯ ปรจฺฉกฺเกปิ โส คจฺฉเต, คจฺฉเร คจฺฉนฺเตฯ คจฺฉเส, คจฺฉวฺเหฯ คจฺเฉ, คจฺฉามฺเหฯ

ปุเร อธมฺโม ทิพฺพติ, ปุรา มรามีติ จ ตํสมีเป ตพฺโพหารูปจาเรน วตฺตมานวจนํฯ วุตฺตญฺหิ –