134. อายุสฺสา+ยส มนฺตุมฺหิ

มนฺตุมฺหิ อายุสฺส อายสาเทโส โหติฯ อายุ อสฺส อตฺถีติ อายสฺมาฯ โค อสฺโสติ ชาติสทฺทานํ ทพฺพาภิธาน- สามตฺถิยา มนฺตฺวาทโย น โหนฺติ, ตถา คุณสทฺทานํ เสโต ปโฏติฯ เยสํ ตุ คุณสทฺทานํ ทพฺพาภิธานสามตฺถิยํ นตฺถิ, เตหิ โหนฺเตว, พุทฺธิ อสฺส อตฺถีติ พุทฺธิมาฯ ‘‘วนฺตฺว+วณฺณา’’ติ วนฺตุมฺหิ รูปวา รสวา คนฺธวา สทฺทวาฯ ‘‘ทณฺฑาทิตฺวิ+กอี วา’’ติ อิก+อี, รสี รสิโก, รูปี รูปิโก, คนฺธี คนฺธิโกติฯ

79. วนฺตฺว+วณฺณาติ

วนฺตุฯ ปสตฺถํ สีล+มสฺส อตฺถีติ สีลวาฯ ปหุตา ปสตฺถา วา ปญฺญา อสฺส อตฺถีติ ปญฺญวาฯ

80. ทณฺฑาทิตฺวิ+ก+อี วาติ

อิก+อี โหนฺติ วา มนฺตตฺเถฯ พหุลํวิธานา กุโตจิสทฺทโต ทฺเว โหนฺติ, กุโต เจ+กเมกํวฯ นิจฺจยุตฺโต ทณฺโฑ อสฺส อตฺถีติ ทณฺฑิโก ทณฺฑีฯ คนฺธิโก คนฺธีฯ วาตฺเวว, ทณฺฑวาฯ

‘‘อุตฺตมิเณว ธนา อิโก’’ติ คณสุตฺเตน อิโก ธนิโกฯ อญฺโญ ธนี ธนวาฯ

‘‘อสนฺนิหิเต อตฺถา’’ อสนฺนิหิโต อตฺโถ อสฺส อตฺถีติ อตฺถิโก อตฺถีฯ สนฺนิหิเต อตฺถวาฯ ‘‘ตทนฺตา จ’’ ปุญฺญตฺโถ อสฺส อตฺถีติ ปุญฺญตฺถิโก ปุญฺญตฺถีฯ

‘‘วณฺณนฺตา อีเยว’’ฯ พฺรหฺมวณฺณํ อสฺส อตฺถีติ พฺรหฺมวณฺณี, เทววณฺณีฯ

‘‘หตฺถทนฺเตหิ ชาติยํ’’ฯ หตฺถ+มสฺส อตฺถีติ หตฺถี, ทนฺตีฯ อญฺญตฺร หตฺถวา ทนฺตวาฯ

‘‘วณฺณโต พฺรหฺมจาริมฺหิ’’ฯ วณฺโณ อสฺส อตฺถีติ วณฺณิโก พฺรหฺมจารีฯ

‘‘โปกฺขราทิโต เทเส’’ฯ โปกฺขรํ ชลํ ปทุมํ วา อสฺส อตฺถีติ โปกฺขรี, ‘‘ยุวณฺเณหิ นี’’ติ นีมฺหิ ‘‘ฆรณฺยาทโย’’ติ อีสฺส อตฺตํ, นสฺส โณ จ, โปกฺขรณี, อุปฺปลินี, กุมุทินี, ภิสินี, มุลาลินี, สาลุกินีฯ

‘‘กฺวจา+เทเสปิ’’ฯ ปทุม+มสฺส อตฺถีติ ปทุมี ปทุมินี ปทุมินีปณฺณํฯ เทสโต+ญฺญตฺร โปกฺขรวา หตฺถีฯ

‘‘นาวายิ+โก’’ นาวิโกฯ สิขี, พาลี, สีลี, พลีฯ

‘‘สุขทุกฺขา อี’’ฯ สุขี ทุกฺขีฯ ‘‘พลา พาหูรุปุพฺพา จ’’ฯ พาหุพลี, อูรุพลีฯ

81. ตปาทีหิ สฺสีติ

สฺสีฯ ตโป อสฺส อตฺถีติ ตปสฺสี, ยสสฺสี, เตชสฺสี, มนสฺสี, ปยสฺสีฯ วาตฺเวว, ยสวาฯ