เมนู

40. นินฺทา+ญฺญาต+ปฺป ปฏิภาค รสฺส ทยา สญฺญาสุ โก

นินฺทาทีสฺว+ตฺเถสุ นามสฺมา โก โหติฯ นินฺทายํ-นินฺทิโต มุณฺโฑ มุณฺฑโก, เอวํ สมณโก, ปณฺฑิตโก, พฺราหฺมณโก , เวยฺยากรณโกฯ อญฺญาเต-กสฺสา+ยํ อสฺโส อสฺสโก, ปโยคสามตฺถิยา สมฺพนฺธิวิเสสานาวคโม+วคมฺยเตฯ อปฺปตฺเถ-อปฺปกํ เตลํ เตลกํ, ฆตกํฯ ปฏิภาคตฺเถ-หตฺถี วิย หตฺถิโก, อสฺสโก, พลีพทฺธโกฯ ‘‘อิเม โน หตฺถิกา อสฺสา, พลีพทฺธา จ โน อิเม’’ตฺยาทิปาเฐ ‘‘โลโป’’ติ กปจฺจยโลเปน วา อเภโทปจาเรน วา ทฏฺฐพฺพํ, อิเม จ ทารุอาทีหิ กตรูปานิฯ รสฺเสรสฺโส มานุโส มานุสโก, รุกฺขโก, ปิลกฺขโกฯ ทยายํ-ทยิโต=นุกมฺปิโต ปุตฺโต ปุตฺตโก, วจฺฉโกฯ สญฺญายํ-โมโร วิย โมรโก, กตโก, ภตโกฯ

41. ต+มสฺส ปริมาณํ ณิโก จ

ปฐมนฺตา อสฺเสติ อสฺมิํ อตฺเถ ณิโก โหติ โก จ, ตญฺเจ ปฐมนฺตํ ปริมาณํ ภวติฯ โทณาทีนํ ปริมิตวีหาทีนํ กรณตฺตา ‘‘ปริมียนฺตฺย+เนนาติ ปริมาณ’’นฺติ โหติฯ โทโณ ปริมาณ+มสฺสาติ โทณิโก วีหิ, ขารสติโก, ขารสหสฺสิโก, อาสีติโก วโย, อุปฑฺฒกาโย ปริมาณ+มสฺส อุปฑฺฒกายิกํ พิมฺโพหนํฯ ปญฺจกํ, ฉกฺกํฯ

42. ย+เต+เตหิ+ตฺตโก

ยาทีหิ ปฐมนฺเตหิ อสฺเสติ ฉฏฺฐฺยตฺเถ ตฺตโก โหติ, ตญฺเจ ปฐมนฺตํ ปริมาณํ ภวติฯ ยํ ปริมาณ+มสฺส ยตฺตกํ, ตตฺตกํ, ‘‘เอตสฺเสฏ ตฺตเก’’ติ เอตสฺส เอฏ, เอตฺตกํฯ อาวตเก-ยํ ปริมาณ+มสฺส ยาวตโก, ตาวตโกฯ