วาตฺย+ธิกาโร –

6. สมีปา+ยาเมสฺว+นุ

‘‘อสํขฺย’’มิจฺจาทินา นิจฺจสมาสสฺส วิกปฺปตฺถํ สมีปคฺคหณํฯ อนุสทฺโท สามีปฺเย อายาเม จ วตฺตมาโน สฺยาทฺยนฺเตน สเห+กตฺโถ วา โหติฯ เอตฺถ สมีปคฺคหณสฺส ภาวปฺปธานตฺตา สามีปฺยเมว คมฺยเตติ สามีปฺเยติ วุตฺตํฯ วนสฺส อนุ=สมีปํ อนุวนํ, คงฺคาย อนุ=อายาโม อนุคงฺคํ, คงฺคาย อนุ วา พาราณสีฯ

7. ติฏฺฐคฺวาทีนิ

ติฏฺฐคุอาทีนิ อญฺญตฺเถน สิทฺธาปิ อสฺมิํ อสํขฺยสมาเส นิปาติยนฺติฯ ติฏฺฐนฺติ คาโว ยสฺมิํ กาเลติ ติฏฺฐนฺตสทฺท+โคสทฺเทหิ ปฐมาโยมฺหิ กเต ‘‘วา+เนกญฺญตฺเถ’’ติ สมาโส, อิมินา นิปาตนา โลเป นปุํสกตฺเถ จ กเต สิมฺหิ โคสฺส ‘‘โคสฺสุ’’ติ อุกาเร ‘‘ปุพฺพสฺมา+มาทิโต’’ติ วิภตฺติโลโปฯ เอวํ วหนฺตี คาโว ยสฺมิํ กาเลติ วหคฺคุ อิจฺจาทิฯ เวลาปฺปกาสกปาโตอาทีนมฺปิ เอตฺเถว สงฺคโห, ปาโต นหานนฺติ สตฺตมีอมาทิสมาเส ปาตนหานํ, เอวํ สายนหานํ, ปาตกาลํ, สายกาลํ, ปาตเมฆํ, สายเมฆํ, ปาตมคฺคํ, สายมคฺคํ, เอตฺถ ‘‘เอโอน+ม วณฺเณ’’ติ อกาโร, นิคฺคหีตสฺส โลโป จ โหติฯ

8. โอเร+ปริ+ปฏิ+ปาเร+มชฺเฌ+เหฏฺฐุ+ทฺธา+โธ+นฺโต วา ฉฏฺฐิยาฯ

โอราทโย สทฺทา ฉฏฺฐิยนฺเตน สเห+กตฺถา วา โหนฺติฯ โอรํ คงฺคาย โอเรคงฺคา, อุปริ สิขรสฺส อุปริสิขรํ, ปฏิ=มุขํ โสตสฺส ปฏิโสตํ, ปารํ ยมุนาย ปาเรยมุนํ, มชฺฌํ คงฺคาย มชฺเฌคงฺคํ, เหฏฺฐา ปาสาทสฺส เหฏฺฐาปาสาทํ, อุทฺธํ คงฺคาย อุทฺธคงฺคํ, อโธ คงฺคาย อโธคงฺคํ, อนฺโต ปาสาทสฺส อนฺโตปาสาทํฯ อิมินา นิปาตนาว นิคฺคหีตโลเป จ เอกาเร จ กเต โอเรจฺจาทิ โหติฯ

10. อ+มาทิ

อ+มาทิสฺยาทฺยนฺตํ สฺยาทฺยนฺเตน สห พหุล+เมกตฺตํ โหติฯ

อุตฺตรสฺส ปทสฺส+ตฺโถ, ปธานํ ลิงฺค+มสฺส จ;

ทุติยนฺตาทิปเทกตฺโถ, พหุธา ตํ วิภชฺชเตฯ

ปเรส+มิสฺสเต ตญฺจ, ภิยฺโย ตปฺปุริสา+ขฺยยา;

ตํ ยถา+ตฺร ราชาปจฺจํ, กตฺถจีติ+มิตีทิสํฯ

อ+มาทฺยนฺตานํ การกานํ อการกานญฺจ สมาโส กตฺถจิเมว วา โหติฯ ตญฺจ พหุลํวิธาเนนาติ ทฏฺฐพฺพํฯ

ตตฺถ ทุติยาตปฺปุริโส อมาทิ คต+นิสฺสิตา+ตีตา+ติกฺกนฺต+ปตฺตา+ปนฺนาทีหิ ภวติฯ สรณํ คโตติ สมาเส กเต ‘‘เอกตฺถตายํ’’ติ วิภตฺติโลปาทิ อุปริ สพฺพตฺถ ปุพฺพสมํฯ สรณคโต, สรณคตาฯ สรณคตา, สรณคตาโยฯ สรณคตํ กุลํ, สรณคตานิ กุลานิ อิจฺจาทิฯ อรญฺญคโต, ภูมิคโตฯ ธมฺมํ นิสฺสิโต ธมฺมนิสฺสิโต, อตฺถนิสฺสิโตฯ ภวํ อตีโต ภวาตีโต, กาลาตีโตฯ ปมาณํ อติกฺกนฺตํ ปมาณาติกฺกนฺตํ, โลกาติกฺกนฺตํฯ สุขํ ปตฺโต สุขปฺปตฺโต, ทุกฺขปฺปตฺโตฯ โสตํ อาปนฺโน โสตาปนฺโน, นิโรธสมาปนฺโน, มคฺคปฺปฏิปนฺโนฯ