25. ตาทตฺเถฺย

ตาทตฺเถฺย จตุตฺถี สิยาฯ ตทตฺถสฺส ภาเว, ตาทตฺถฺยํ, ตสฺมิํ ตทตฺถภาเว โชตนีเยว จตุตฺถี สิยาฯ ตทตฺถสฺส ภาโวติ นิมิตฺตนิมิตฺตีสมฺพนฺเธ ฉฏฺฐี, ตสฺมา ฉฏฺฐาปวาโท+ยํฯ สเมปิ นิมิตฺตนิมิตฺตีนํ สมฺพนฺเธ นิมิตฺตภูตยูปโตว จตุตฺถี, โน นิมิตฺตีภูตทารุโตฯ ยูปาย ทารุ, ปากาย วชติ, พุทฺธสฺสตฺถาย ชีวิตํ ปริจฺจชามิ, เนว ทวาย, น มทาย, อูนสฺส ปาริปูริยา, อตฺถาย หิตาย สุขาย สํวตฺตติ, โลกานุกมฺปาย, ผาสุ วิหารายฯ

อิจฺจายํ กจฺจายเน อุปริ วกฺขมานสฺส จตุตฺถีติ สาธิตตฺตา อิธ ฉฏฺฐีติ ทีปนตฺถํ วุจฺจเต –

กสฺส สาทุ นรุจฺจติ, มา อยสฺมนฺตานมฺปิ สงฺฆเภโท รุจฺจิตฺถ, ขมติ สงฺฆสฺส, ภตฺต+มสฺส นจฺฉาเทตีติ ฉฏฺฐี สมฺพนฺธวจนิจฺฉายํ, น เจ+วํ วิโรโธ สิยา, สทิสรูปตฺตา, เอวํวิเธสุ จ สมฺพนฺธสฺส สทฺทิกานุมตตฺตาฯ ตถา หิ ภาควุตฺติยา ‘‘อุปปทวิภตฺติ ฉฏฺฐิยา+ปวาทา’’ติ วุตฺตํ, สทฺทนฺตเร วิหิตา วิภตฺติ อุปปทวิภตฺติฯ

กสฺส วา ตฺวํ ธมฺมํ โรเจสีติ อตฺถมตฺเต ปฐมา, กสฺส วา ตุยฺหนฺติ อวตฺวา กสฺส วา ตฺวํ ธมฺมํ โรเจสีติ อตฺถมตฺเต ปฐมาวเสน พฺยภิจารทสฺสนาฯ เอว+มญฺญาปิ วิญฺเญยฺยา, ปรโตปิ ยถาคมํฯ

รญฺโญ สตํ ธาเรติ รญฺโญ ฉตฺตํ ธาเรตีติ สมฺพนฺเธ ฉฏฺฐีวฯ สิลาฆ=กถเน, เอวํ รญฺโญ สิลาฆเต อิจฺจาทิ, ถุติํ กโรตีตฺยตฺโถฯ หนุ=อปนยเน, รญฺโญ หนุเต, วญฺเจตีตฺยตฺโถฯ อุปติฏฺเฐยฺย สกฺยปุตฺตานํ วฑฺฒกี, อุปคจฺเฉยฺยาตฺยตฺโถฯ

สป=อกฺโกเส, มยฺหํ สปเต, สจฺจํ กุรุเตตฺยตฺโถ ฯ ธร=ธารเณ, สุวณฺณํ เต ธารยเต, อิณํ เต ธารยติ, อสฺส รญฺโญ นาคํ ธารยามฯ ปิห=อิจฺฉายํ, เทวาปิ ตสฺส ปิหยนฺติ ตาทิโน, เตสํ ปิหยนฺติ สมฺพุทฺธานํ สตีมตํ, ปิหยนฺติ=ปตฺเถนฺติฯ ตสฺส กุชฺฌ มหาวีร, ยทิ+หํ ตสฺส ปกุปฺเปยฺยํ, ทุภยติ ทิสานํ เมโฆ, โย มิตฺตานํ น ทูภติ, โย อปฺปทุฏฺฐสฺส นรสฺส ทุสฺสติฯ อิสฺส=อิสฺสายํ, ติตฺถิยา อิสฺสยนฺติ สมณานํฯ อุสูย=โทสาวิกรเณ, ทุชฺชนา คุณวนฺตานํ อุสฺสูยนฺติ, กา อุสุยา วิชานตํฯ อิธ+สิธ+ราธ+สาธ=สํสิทฺธิยํ, อาราโธ เม รญฺโญ, รญฺโญ ภาคฺย+มารชฺฌติ, กฺยา+หํ อยฺยานํ อปรชฺฌามิ, อายสฺมโต อุปาลิตฺเถรสฺส อุปสมฺปทาเปกฺโข อุปติสฺโสฯ ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ, อาสุณนฺติ พุทฺธสฺส ภิกฺขู, ตสฺส ภิกฺขุโน ชโนอนุคิณาติ, ปติคิณาติ, สาธุการทานาทินา ตํ อุสฺสหตีตฺยตฺโถฯ อาโรจยามิ โว ภิกฺขเว, ปฏิเวทยามิ โว, อามนฺตยามิ เต มหาราช, ธมฺมํ เต เทสิสฺสามิ, เทเสตุ ภนฺเต ภควา ธมฺมํ ภิกฺขูนํ, ยถา โน ภควา พฺยากเรยฺย, นิรุตฺติํ เต ปวกฺขามิ, อลํ เม รชฺชํ, อลํ ภิกฺขุ ปตฺตสฺส, อลํ มลฺโล มลฺลสฺส, อรหติ มลฺโล มลฺลสฺส, อลํ เต อิธ วาเสน, กิํ เม เอเกน ติณฺเณนาติ สพฺพตฺถ สมฺพนฺเธ ฉฏฺฐีฯ

เอวํ อายุ โภโต โหตุ, จิรํ ชีวิตํ, ภทฺทํ, กลฺยาณํ, อตฺถํ, ปโยชนํ, กุสลํ, อนามยํ, หิตํ, ปตฺถํ, สุขํ, สาตํ, โภโต โหตุ, สาธุ สมฺมุติ เม ตสฺส, ปุตฺตสฺสา+วิกเรยฺย คุยฺห+มตฺถํ, ตสฺส เม สกฺโก ปาตุรโหสิ, ตสฺส ปหิเณยฺย, ภิกฺขูนํ ทูตํ ปาเหสิ, กปฺปติ สมณานํ อาโยโค , เอกสฺส ทฺวินฺนํ ติณฺณํ วา ปโหติ, อุปมํ เต กริสฺสามิ, อญฺชลิํเต ปคฺคณฺหามิ, ตสฺส ผาสุ, โลกสฺส+ตฺโถ, นโม เต ปุริสาชญฺญ, โสตฺถิ ตสฺส, สมตฺโถ มลฺโล มลฺลสฺส, ตสฺส หิตํ, ตสฺส สุขํ, สฺวาคตํ เต มหาราชาติ สพฺพตฺถ สมฺพนฺเธ ฉฏฺฐีฯ

26. ปญฺจมฺย+วธิสฺมา

ปทตฺถาวธิสฺมา ปญฺจมีวิภตฺติ โหติฯ

สเมปฺย+ปคเม ทฺวินฺนํ, ปุพฺพรูปา ย+ทจฺจุตํ;

วุจฺจเต ต+ทปาทานํ, ตํ จลาจลโต ทฺวิธา;

ยถา+สฺสา ธาวตา โปโส, ปโต, รุกฺขาผลนฺติ จฯ

ตตฺถ จลาวธิ ธาวตา อสฺสา ปุริโส ปตติ, อจลาวธิ ปพฺพตา โอตรนฺติ วนจารกาติฯ

ตญฺจ อวธิ วิสยกฺริยาวิเสสสฺส นิทฺทิฏฺฐตฺตา นิทฺทิฏฺฐวิสยํ, ยตฺถ อป อปคมนกฺริยํ อุปาตฺตํ=อชฺฌาหฏํ วิสยํ กตฺวา ปวตฺตติ, ตํ อุปาตฺตํฯ ยํ เกนจิ คุเณน อุกฺกํสิยติ, ตํ อนุเมยฺยํฯ ยถา คามา อเปนฺติ มุนโย, นครา นิคฺคโต ราชา, ปาปา จิตฺตํ นิวาเรนฺติฯ วลาหกา วิชฺโชตเต, กุสุลโต ปจตีติฯ เอตฺถ จ วฬาหกา นิกฺขมฺม, กุสุลโต อปเนตฺวาติ จ ปุพฺพกฺริยา อชฺฌาหรียติฯ มถุรา ปาฏลิปุตฺตเกหิ อภิรูปาติ อนุมียติฯ วุตฺตญฺหิ –

นิทฺทิฏฺฐวิสยํ กิญฺจิ, อุปาตฺตวิสยํ ตถา;

อนุเมยฺยวิสยญฺเจติ, ติธา+หุ อวธิํ พุธาติฯ