21. คุเณ
ปรงฺคภูเต เหตุมฺหิ ปญฺจมี โหติ วาฯ ชฬตฺตา พทฺโธ, ชฬตฺเตนวา, ปญฺญาย มุตฺโต, หุตฺวา อภาวโต อนิจฺจา, สงฺขารนิโรธา วิญฺญาณนิโรโธฯ พหุลํวิธานา สตฺตมฺยตฺเถหิปิ, เตน สมเยน, กาเลน ธมฺมสากจฺฉา, ปุรตฺถิเมน ธตรฏฺโฐ, ทกฺขิเณน วิรูฬฺหโก, อุตฺตเรน กปิลวตฺถุ, เยน ภควา, เตนุปสงฺกมิ, โส โว มม+จฺจเยน สตฺถาติฯ มาเสน ภุญฺชติ, เอกาเหเนว พาราณสิํ ปาวิสิ, นวหิ มาเสหิ วิหารํ การาเปสิ , กหาปเณน อูโน, ธเนน วิกโล, อสินา กลโห, อาจาเรน นิปุโณ, คุเฬน มิสฺสกํ, วาจาย สขิโล, มณินา อตฺโถ, ธเนน อตฺโถ, โยชเนน คจฺฉติ อิจฺจาทิ เหตุมฺหิ กรเณ วา ตติยาฯ อตฺตนาว อตฺตานํ สมฺมนฺนตีติ ปจฺจตฺเต พหุลํวิธานา กตฺตริ ตติยาฯ เอวํ ติเลหิ เขตฺเต วปตีติ กมฺมตฺเถ, สุมุตฺตา มยํ เตน มหาสมเณนาติ ปญฺจมฺยตฺเถ จฯ
24. จตุตฺถี สมฺปทาเน
อเจตนํ สเจตนํ วา ปฏิคฺคาหกภาเวนา+เปกฺขิตํ, ตํ สมฺปทานํ, ตญฺจ ทา-ทาเนติ ธาตุโต พฺยปฺเปน ยุตฺตเมว, ตตฺถ จตุตฺถี โหติฯ ตญฺจ ทียมานสฺส วตฺถุโน อนิวารณ+ชฺเฌสนา+นุมติโต ติวิโธ, ยถา พุทฺธสฺส ปุปฺผํ เทติ, โพธิรุกฺขสฺส ชลํ เทติ, ยาจกสฺส ธนํ เทติ, ภิกฺขูนํ ทานํ เทติฯ
อนิรากรณา+ราธ-น+พฺภนุญฺญวเสน หิ;
สมฺปทานํ ติธา วุตฺตํ, รุกฺข+ยาจก+ภิกฺขโวฯ
อาธารวิวกฺขายํ สตฺตมีปิ, สงฺเฆ โคตมิ เทหิ, สงฺเฆ ทินฺเน อหญฺเจว ปูชิโต ภวิสฺสามิ, ยา ปลาลมยํ มาลํ, นารี ทตฺวาน เจติเยติฯ
25. ตาทตฺเถฺย
ตาทตฺเถฺย จตุตฺถี สิยาฯ ตทตฺถสฺส ภาเว, ตาทตฺถฺยํ, ตสฺมิํ ตทตฺถภาเว โชตนีเยว จตุตฺถี สิยาฯ ตทตฺถสฺส ภาโวติ นิมิตฺตนิมิตฺตีสมฺพนฺเธ ฉฏฺฐี, ตสฺมา ฉฏฺฐาปวาโท+ยํฯ สเมปิ นิมิตฺตนิมิตฺตีนํ สมฺพนฺเธ นิมิตฺตภูตยูปโตว จตุตฺถี, โน นิมิตฺตีภูตทารุโตฯ ยูปาย ทารุ, ปากาย วชติ, พุทฺธสฺสตฺถาย ชีวิตํ ปริจฺจชามิ, เนว ทวาย, น มทาย, อูนสฺส ปาริปูริยา, อตฺถาย หิตาย สุขาย สํวตฺตติ, โลกานุกมฺปาย, ผาสุ วิหารายฯ
อิจฺจายํ กจฺจายเน อุปริ วกฺขมานสฺส จตุตฺถีติ สาธิตตฺตา อิธ ฉฏฺฐีติ ทีปนตฺถํ วุจฺจเต –
กสฺส สาทุ นรุจฺจติ, มา อยสฺมนฺตานมฺปิ สงฺฆเภโท รุจฺจิตฺถ, ขมติ สงฺฆสฺส, ภตฺต+มสฺส นจฺฉาเทตีติ ฉฏฺฐี สมฺพนฺธวจนิจฺฉายํ, น เจ+วํ วิโรโธ สิยา, สทิสรูปตฺตา, เอวํวิเธสุ จ สมฺพนฺธสฺส สทฺทิกานุมตตฺตาฯ ตถา หิ ภาควุตฺติยา ‘‘อุปปทวิภตฺติ ฉฏฺฐิยา+ปวาทา’’ติ วุตฺตํ, สทฺทนฺตเร วิหิตา วิภตฺติ อุปปทวิภตฺติฯ
กสฺส วา ตฺวํ ธมฺมํ โรเจสีติ อตฺถมตฺเต ปฐมา, กสฺส วา ตุยฺหนฺติ อวตฺวา กสฺส วา ตฺวํ ธมฺมํ โรเจสีติ อตฺถมตฺเต ปฐมาวเสน พฺยภิจารทสฺสนาฯ เอว+มญฺญาปิ วิญฺเญยฺยา, ปรโตปิ ยถาคมํฯ
รญฺโญ สตํ ธาเรติ รญฺโญ ฉตฺตํ ธาเรตีติ สมฺพนฺเธ ฉฏฺฐีวฯ สิลาฆ=กถเน, เอวํ รญฺโญ สิลาฆเต อิจฺจาทิ, ถุติํ กโรตีตฺยตฺโถฯ หนุ=อปนยเน, รญฺโญ หนุเต, วญฺเจตีตฺยตฺโถฯ อุปติฏฺเฐยฺย สกฺยปุตฺตานํ วฑฺฒกี, อุปคจฺเฉยฺยาตฺยตฺโถฯ
