อุปมา มํ ปติภาติ , อุปมา มํ อุปฏฺฐาติตฺยตฺโถฯ ธาตุนายุตฺเต ‘‘ตสฺส นปฺปฏิภาตี’’ติ ฉฏฺฐีฯ

3. กาลทฺธาน+มจฺจนฺตสํโยเค

กาลทฺธานํ ทพฺพ+คุณ+กฺริยาหิ อจฺจนฺตสํโยเค เตหิ กาลทฺธานวาจีหิ ทุติยา โหติฯ กาเล-สตฺตาหํ ควปานํ, มาสํ มํโสทนํ, สรทํ รมณียา นที, สพฺพกาลํ รมณียํ นนฺทนํ, ตโย มาเส อภิธมฺมํ เทเสติฯ อทฺธนิ-โยชนํ วนราชิ, โยชนํ ทีโฆ ปพฺพโต, โกสํ สชฺฌายติฯ

ปุพฺพนฺหสมยํ นิวาเสตฺวา, เอกํ สมยํ ภควา, อิมํ รตฺติํ จตฺตาโร มหาราชาโนติ เอวมาทีสุ กาลวาจีหิ อจฺจนฺตสํโยเค ทุติยา, พหุลํวิธานา วิภตฺติวิปลฺลาโส วาฯ มาเสนา+นุวาโก+ธีโต, โกเสนา+นุวาโก+ธีโตติ กรณตฺเถ ตติยาฯ

4. คติโพธาหารสทฺทตฺถากมฺมกภชฺชาทีนํ ปโยชฺเช

คตฺยตฺถานํ โพธตฺถานํ อาหารตฺถานํ สทฺทตฺถาน+มกมฺมกานํ ภชฺชาทีนญฺจ ปโยชฺเช กตฺตริ ทุติยา โหติฯ ทตฺโต คมยติ มาณวกํ คามํ, ยาปยติ วาฯ คุรุ โพธยติ มาณวกํ ธมฺมํ, เวทยติ วาฯ มาตา โภชยติ ปุตฺต+โมทนํ, อาสยติ วาฯ คุรุ อชฺฌาปยติ สิสฺสํ เวทํ, ปาฐยติ วาฯ ปโยชฺชโต+ญฺญตฺร กมฺเม ทุติยาฯ โปโส อาสยติ ทตฺตํ, สายยติ วาฯ โปโส อญฺญํ ภชฺชาเปติ, อญฺญํ โกฏฺฏาเปติ, อญฺญํ สนฺถราเปติฯ