17. สห

ยถากฺกมมาคมนกิริยาย ถูลตฺตคุเณน โคมนฺตทพฺเพน จ สมฺพนฺธํ ทสฺเสตุํ ‘ตํ ยเถ’จฺจาทิมาห, อุทาหรณมตฺตํ ทสฺเสนฺโตปิ อิมินา อธิปฺปาเยนาปิ ทสฺเสตีติ วุตฺตํ ‘สพฺพตฺเถว วา’ติอาทิ, ปุตฺเตน สหาคโตติอาทีสุ อาคมนาทิกิริยมฺปฏิจฺจ ทฺเว กตฺตาโร ปธานาปฺปธานวเสน, เตสุ ปธาเน การิยสมฺปจฺจยญาเยน วา พหุลํวจเนน วา ปธาเน กตฺตริ ปจฺจโย, อิตเร’กตฺตริ ตติยา’ตฺเยว ตติยา สิทฺธา, ตโต-ยํ วจนารมฺโภ-นตฺถโกติ มญฺญมาโนโจ เทติ ‘นนฺวิ’จฺจาทินา, ตฺเตนาภิธียเต ปิเตติ ปธานกตฺตา, ตุลฺโยปิ กิริยาสมฺพนฺเธ ปิตาปุตฺตานํ ปิตาตฺร ปธานํ สทฺทโจทิตตฺตา, ปุตฺโต-ปฺปธานมสทฺทโจทิตตฺตา , สทฺทพฺยาปาราเปกฺขาย หิ ปธานาปฺปธานาย ววตฺถานํ, ปิตุเรวาตฺราคตาทิสทฺทสามานาธิกรณฺยา อาคมนกิริยา สมฺพนฺโธ สทฺเทโนจฺจเต, เนตรสฺส สทฺทสตฺติสภาวโต, ตถา วิธา หิ สทฺทสฺส สตฺติ ยโต ปิตุเรวาตฺร กิริยา สมฺพนฺธํ สกฺโกติ ปฏิปาเทตุํ, น ปุตฺตสฺส, เอวญฺจาคโตจฺจาโท เอกวจนมุปชฺชเต, อญฺญถา หิ พหุวจนํ สิยา, ‘ปิตา ปุตฺตา อาคตา’ติฯ (ยทิ) วุตฺตนเยน ตติยา สิทฺธา ‘สิทฺเธ สตฺยารมฺโภ นิยมาย วา วิกปฺปาย วา’ น เจตฺถ นิยโม, นาปิ วิกปฺโป, ตโต กิมเนน โยเคนา ตฺยาสเยนาห-‘อปฺปธาเนเยว’จฺจาทิฯ นยิทเมวมิจฺจาทิ ปริหาโรฯ สหภาวมตฺตํ วตฺตุมิฏฺฐํ วาติ โยชนา, สามตฺถิยาติ เภทาธิฏฺฐานตฺตา สหตฺถโยคสฺส ปุตฺตสฺสาปิ กิริยาภิสมฺพนฺโธ วิญฺญายติ กถมญฺญถา สหตฺถโยโค สิยาติ อิมินา อตฺถ พเลนฯ อตฺถคฺคหณนฺติ สุตฺเต ‘‘สหตฺเถเน’’ติ อตฺถคฺคหณํฯ ปริยายตฺถนฺติ ปริโต อยนฺติ อวคจฺฉนฺติ อตฺถมเนเนติ ปริยาโย อตฺโถ ปโยชนํ ยสฺสาติ วิคฺคโห, เอตฺถ จ ปริยายตฺถเมวาติ นาวธารณํ, อโตเยว วินาปิ สหสทฺทปฺปโยคํ ตปฺปริยายปฺปโยคํ วา สหตฺเถน โยเค วิธานโต อสตฺยปิ สหาทิสทฺทปฺปโยเค ยตฺถ ตทตฺโถ คมฺยเต ตตฺถาปิ ภวตฺเยว ตติยา… คมฺยมาเนน สหตฺเถน โยคา, ยถา‘‘สฺยาทิ สฺยาเน’’ติฯ (3-1) สห ปริยาเยนาติ สหสทฺทสฺส ปริยายโตฯ วิเสสานุปาทานโตติ ‘‘สหยุตฺเต-ปฺปธาเน’’ติ (2-3-19) ปาณินีย สุตฺเต วิย อปฺปธาเนติ วิเสสสฺสานุปาทานโตฯ