10. อนุ

นตุลกฺขณนฺติ สจฺจกิริยา วุฏฺฐิยา เหตุ โหติ, น ตุ สงฺเกโตติ อตฺโถ, เหตุตฺตา ลกฺขณตฺตาภาเว สจฺจกิริยาย กถํ ลกฺขเณ ทุติยาติ เหตุตฺเตปิ ลกฺขณตฺตมสฺส สาเธนฺโต สาธมฺมปโยเคนานฺวยมาห-‘ยํ สกิมฺปิ’จฺจาทิ, เอตฺถ หิ ลกฺขณํ สจฺจ กิริยาติ ปฏิญฺญา, [ปกฺโข (โปตฺถเก)] สกิมฺปิ นิมิตฺตตาย กปฺปนตฺตาติ เหตุ, ยํ สกิมฺปิ นิมิตฺตตาย กปฺปเต ตมฺปิ ลกฺขณํ ภวติ, ยถา’อปิ ภวํ กมณฺฑลุปาณิํ สิสฺสมทฺทกฺขี’ติ สาธมฺมปโยเคนานฺวโย ทฏฺฐพฺโพ, กปฺปเตติ สมตฺโถติ อตฺโถ, กมณฺฑลุ ปาณิมฺหิ อสฺเสติ กมณฺฑลุปาณี, อปีติ ปญฺเห, กทาจิ เกนจิ กมณฺฑลุปาณีสิสฺโส ทิฏฺโฐ โส ตเมว ทสฺสนํ ลกฺขณํ กตฺวา ปุจฺฉติ ‘อปิ’ตฺยาทินา, อถ ยถา วุตฺเตน เหตุโนปิ ลกฺขณตฺตมตฺตุ ตถาปิ ปรวิปฺปฏิเสเธน เหตุมฺหิ ตติยา กสฺมา น สิยาติ โจทยมาห ‘น นฺเววมฺปิ’จฺจาทิ, ปุพฺพวิปฺปฏิเสเธนาติ อปวาทปุพฺพวิปฺปฏิเสเธน, ตถาหิ ฉฏฺฐิยา ปวาโท โหติ เหตุมฺหิ ตติยาวิธิ… สมฺพนฺธฉฏฺฐิยา ปตฺตาย เหตุตติยาวิธานโต อุปปทวิภตฺติวิธิปิ ฉฏฺฐิยาปวาโท… สมฺพนฺธวิเสสาภิพฺยตฺติเหตุโนปปเทน โยเค ตสฺมิํเยว สมฺพนฺเธ วิธานโต, ตตฺถ เหตุตติยาวกาโส ‘ธเนน กุล’นฺติ, อุปปทวิภตฺติยาวกาโส ‘รุกฺขมนุวิชฺโชตเต’ติ, สจฺจกิริยมนุ ปาวสฺสีติ ตุ เหตุมฺหิ ลกฺขเณ-ปวาทวิปฺปฏิเสเธ สติ ปุพฺพวิปฺปฏิเสเธน ทุติยา ภวติฯ

11. สห

สหตฺเถ-นุโน วตฺตเน ปพฺพเตน โยโค กถนฺติ อาห‘ปพฺพเตเน’จฺจาทิฯ

12. หีเน

วิสยภาเวนาติอาทินา หีนตฺเถติ วิสยสตฺตมิตฺตมาห, วิชานนปฺปการมาห-‘หีเน’จฺจาทิ, เตนาติ อนุนา, กถํ เตน ยุตฺตตฺตํ อุกฺกฏฺฐสฺสาติ หีนุกฺกฏฺฐสมฺพนฺธมุเขน วิภาเวนฺโต’ตตฺถา’ติอาทิมาห, ตตฺถาติ หีเนจฺจาทินา วุตฺเต ตสฺมิํ, ยโตติ อุกฺกฏฺฐสาริปุตฺตาทิโก, หีโนติ ปญฺญวตฺตาทิ(โต นิกฺกฏฺโฐ, โส สาริปุตฺตาทิโก อุกฺกฏฺโฐ) หีนตฺถวิสโย ชายเต… ตพฺพิสเย ตสฺส อุกฺกฏฺฐตา ปตฺติโต, หีนุกฺกฏฺฐสมฺพนฺโธ ปน อติสายนาทิกาย กายจิ กิริยาย กโตติ ทฏฺฐพฺพํฯ

14. สตฺต

กินฺตํ อาธิกฺยมิจฺจาห- ‘อธิกาธิกีสมฺพนฺโธ’ติ, อธิโก อสฺส อตฺถีติ อธิกี=ขารี, อถาธิกีวินิมุตฺเต อธิกาธิกิสมฺพนฺโธ กถมวสียเต นหฺยตฺราธิกี โกจิ สูยติจฺจาห-‘นวิเน’จฺจาทิ, อิติ สทฺโท เหตุมฺหิ ยถาวุตฺตสมฺพนฺธสาธโน, ตโทปสทฺเทนโยโคติ ตทา อุปสทฺเทนาธิกิโนโยโคติ อตฺโถฯ ทฺวิฏฺฐตฺตา สมฺพนฺธสฺส อธิกสฺสาปฺยุปสทฺเทน โยคา ตโตปิ กสฺมา น สตฺตมีตฺยาห-‘อธิกมฺหาตฺวิ’จฺจาทิ, ยถา เอกาเยว วิภตฺติยา อุภยคตสฺสาปิ สมฺพนฺธสฺส โชติตตฺตา วิชฺชุสงฺขาตลกฺขิยา สตฺตมฺยภาโว, เอวมิธา ปีติ ปุพฺเพ วุตฺตสมาธิมติทิสนฺโต อาห-‘ลกฺขิตา วิย สตฺตมฺย ภาโว’ติ, ‘‘มาณิกา จตุโรโทณา, ขาริตฺถี จตุมาณิกา’’ฯ