เมนู

30. ยวา

‘‘สตฺตมิยํ ปุพฺพสฺเส’’ติ (1-14) ปุพฺพสฺส การิยวิธานโต สตฺตมี นิทฺทิฏฺฐสฺส ปรตา วิญฺญายตีติ วุตฺติยํ ‘ปเร’ติ วุตฺตํ, เอวมุปริปิ, ปเรหิ อิจฺจสฺส อชฺฌิณมุตฺโต’ติ สาเธตุํ ‘‘สพฺโพจนฺติ’’ ‘‘อชฺโฌ อธี’’ติ จ สุตฺติตํ, เตสมิธ ปจฺจกฺขาตภาวทสฺสนตฺถมาห-‘อิท’มิจฺจาทิ, อพฺภกฺขานนฺติ [อพฺภุคฺคโภ] อิมินาว สิทฺธนฺติ ‘‘อพฺโภ อภี’’ติ จ น วตฺตพฺพํ, อิติ+อสฺส อิติ ฐิเต ปรโลโปติ ทสฺสนตฺถํ ‘อิติ อสฺส ปรโลโป’ติ อาห, อนฺวคมาติอาทีสุ นิจฺจํฯ

31. เอโอ

ปุตฺตา เม+อตฺถิ, อสนฺโต+เอตฺถาติ ปทจฺเฉโทฯ

32. โคสฺส

อนฺตาเทสตฺโถติ ‘‘ฉฏฺฐิยนฺตสฺสา’’ติ (1-17) พาธกสฺส ‘‘ฏานุพนฺธาเนกวณฺณา สพฺพสฺสา’’ติ (1-19) พาธเกน ‘‘วานุพนฺโธ’’ติ (1-18) สุตฺเตน อนฺตาเทสตฺโถ, เตเนว วุตฺตํ-‘พาธกพาธนตฺโถยมารมฺโภ’ติ, อววาเทเส ปุพฺพสรโลเป ทีเฆจ ควาสฺสํ, ควจฺฉนฺติ นิจฺจํฯ อิทํ กถํ สิชฺฌตีติ สมฺพนฺโธ, อิทนฺติ ยถริเวจฺจาทิกํ, กิํ วินา สิชฺฌตีติ อาห-‘เอวาทิสฺสา’ติอาทิ, เอวสฺส อาทิเอกาโร เอวาทิ, ตสฺส, ริอาเทสมนฺตเรนาติ สมฺพนฺโธ, จสทฺโท อฏฺฐานปฺปยุตฺโต, รสฺสวิธานญฺจาติ โยชนีโย, กเตปิ ตสฺมินฺติ ตสฺมิํ สุตฺเต วิหิเต จ, น สิชฺฌตีติ เอวาทิสฺส ริอาเทโส น กโตติ กตฺวา วุตฺตํ, ภุสํ+เอวาติ (ปน) ฐิเต มหาวุตฺตินา เอวาทิสฺส อิอาเทเส รูปสิทฺธิ โหเตว, อิธ ปน ปการนฺตเรน ‘ภุสามิเว’ติ สาเธตุมาห ‘ตมฺปิ’จฺจาทิฯ

33. พฺยญฺช

รสฺสทีฆานนฺติ สุตฺเต อวุตฺเต กถํ รสฺสทีฆานนฺติ ลภติ อุทฺเทสิโนติ อาห-‘ทีฆสฺสา’ติอาทิ, ทีฆสฺสาติ รสฺสสฺสาติ จ ฐานสมฺพนฺเธ ฉฏฺฐี, ปจฺจาสตฺยาติ ฐานโส ปจฺจาสตฺยา, อิทญฺจ นิสฺสย วเสน วุตฺตํ, นิสฺสยกรณเมโก สตฺถาคโต ญาโยติ, อิธ นิจฺจํ-วีตินาเมติ ถุลฺลจฺจยํ, อิธ น โหติ-ชโน สายํฯ

34. สร

ฐานสมฺพนฺเธติ ฐิติ ฐานํ ปสงฺโค, สมฺพนฺธนํ-สมฺพนฺโธ, ฐานฺยาเทสภาวลกฺขโณ ฐาเนโยคนิมิตฺตภูโต สมฺพนฺโธ ฐานสมฺพนฺโธ ตสฺมิํ, ทฺเว รูปานิ โหนฺตีติ อิมินา น สรูปปฺปธาโนติ ทสฺสิตํ โหตีติ สมฺพนฺโธ, เหตุมาห-‘พหุวจนนิทฺเทสา’ติ, ทฺเว รูปานิโหนฺตีตฺยาทิ วจนมิทํ [ปทมิทํ (โปตฺถเก)] ทสฺเสติ ‘‘สรูปปฺปธาเนปิ ทฺวิสทฺเท ทฺวิสทฺทสามญฺเญน สงฺขฺยาทฺวิสทฺทานุสิฏฺฐํ นปฺปยุชฺชเต, ตสฺส (ปน) สงฺเขฺยยฺยวจนสงฺขฺยาภาวา เอกวจนเมว ( ) [(ปน) (โปตฺถเก)] โหตี’’ติ, อิมินา จ-ตฺถปฺปธาโน-ยํ นิทฺเทโส น สรูปปฺปธาโนติ ทสฺเสติ, อธิปติปจฺจโย อธิปติปฺปจฺจโยติ อนิจฺจํ, อิธ น โหติ อิธ โมทตีติ, ตํ ขณนฺติ เอตฺถ เอกงฺควิกลํ ปจฺจุทาหรณนฺติ สรมฺหา ปรตฺตาภาวา น ทฺวิตฺตํฯ