อนุวาเทนาติ (ตุมฺหาทิ) อนุวาเทนฯ ‘‘นามมฺหิ ปยุชฺชมาเนปิ ตุลฺยาธิกรเณ ปฐโม’’ติ (3-1-5) กจฺจานวจนํ, เตนาห- ‘เตเนวิ’จฺจาทิฯ อสมานาธิกรณตฺตา หิ ‘ตยาปจฺจเต’จฺจาโท น ภวติฯ ตถาหิ ตเยจฺเจตํ กตฺตุวาจี ปจฺจเตจฺเจตํ กมฺมวาจี กมฺเม อาขฺยาตปฺปจฺจย วิธานโตฯ

‘เอหิ มญฺเญ รเถน คมิสฺสสี’ติ ปาณินิยาติมตนิปฺผาทนกฺกโม (นิรสฺส) เต ‘ปริหาเส’จฺจาทินาฯ มญฺญติสฺส ปโยเคติ อุปปทวเสน มนธาตุสฺส ปโยเคฯ ธาตุมฺหาติ คมิอาทิโตฯ อุตฺตม ปุริเสกวจเน ปตฺเตติ คมิสฺสามีติ ปตฺเตฯ มชฺฌิโมภิมโตติ คมิสฺสสีตฺยภิมโตฯ มชฺฌิเม ปตฺเตติ มญฺญเสติ ปตฺเต, อุตฺตเมกวจน มิฏฺฐนฺติ มญฺเญติฏฺฐํฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ ‘‘มญฺญเส ตฺวํ รเถน คมิสฺสามีติ วตฺตพฺเพ มญฺเญ ตฺวํ รเถน คมิสฺสสีติ ภวตีติ (วุตฺต’’นฺติ)ฯ เอหิ มญฺเญจฺจาทิ น กิญฺจิ วุตฺตํ วุตฺติยํฯ ยถาสวิสเยวมชฺฌิมุตฺตมา สมฺปชฺชนฺติ, ตถาสมฺพนฺธมุปทสฺสยมาห- ‘เอวเมตฺถาภิสมฺพนฺโธ’จฺจาทิฯ ปราภิมตํ สมฺพนฺธํ กุรุมาโน อาห- ‘นตฺเวว’มิจฺจาทิฯ อโถจฺจเตจฺจาทินา ปราธิปฺปายมาห- ‘ยเท’จฺจาทิฯ

ยเทวมภิสมฺพนฺโธติ ‘มญฺญเส ตฺวํ รเถน คจฺฉามี’ติ ยทา เอวมภิสมฺพนฺโธ กรียตีตฺยตฺโถฯ โส เจวมนุคโตติ ‘มญฺเญ อหํ ตฺวํ รเถน คจฺฉสิ’จฺเจวํ โส จ ปโยโค อนุคโตตฺยตฺโถฯ ปการนฺตรกปฺปนายาติ ‘มญฺญเส ตฺวํ รเถน คจฺฉามี’ติ อนฺตรกปฺปนายฯ

15. อาอี

เตนจาติ สมาสิตตฺเตน จ,สฺสตฺยาทีนมคฺคหณนฺติ ยทิ เตสํ คหณํ สิยา อาอีสฺสาทีสูติ น สมาเสน วเทยฺยฯ

17. ภูสฺส

กตากตปฺปสงฺคีโย วิธิ โส นิจฺโจ-นิจฺจา พลวาติ ปฐมํ วุก ภวตีติ ทสฺเสตุมาห- ‘กตากตปฺปสงฺคิตฺตา’จฺจาทิฯ

18. ปุพฺพ

ออาทฺยเปกฺเขติ ออาทีสูติ อนุวตฺตออาทฺยเปกฺเขฯ

23. กร

นนุ จ ‘โสสฺสา’ติ กสฺมา วุตฺตํ ‘‘กฺวจิ วิกรณาน ‘‘มิจฺเจว (5-161) โลโป สิยาติ ‘กรสฺส กุ’นฺติ วตฺตพฺพนฺติ โจทนมนสิ นิธายาห- ‘กฺวจิ วิกรณานํ ตฺยาทิฯ อญฺญตฺรปโยคานุสรณา ปโยคานุสรณํ วินา โอโลโป วิญฺญาตุํ น สกฺกาติ สมฺพนฺโธฯ

25. หาสฺส

การิยํ อาหงฺสงฺขาตมสฺส อตฺถีติ การิยี, เตน อปโร การิยี หญฺญติ หิํสียตีติ อตฺโถฯ

สโหสฺเสหีติ กรสฺส โอกาเรน สฺเสน จ สห หาสฺส สฺเสน สหาติ อตฺโถฯ อถ กถํ โอสฺเสหิ สเหว วุตฺตา เทโสติวิญฺญายตีจฺจาสงฺกิยาห- ‘สหวจนสามตฺถิยา’ติฯ สห สทฺทสฺส สหตฺถ(สฺส จ) โสสฺส สฺเสนาติ กถนสามตฺถิยาติ อตฺโถฯ อธิปฺปายํ วิวรติ ‘เอวํ มญฺญเต’จฺจาทินาฯ เอวํ มญฺญเต- โอสฺสาน มนาเทสิตฺเต อิจฺจาทินา ปาเฐน ภวิตพฺพมิว ลกฺขียเต… เตเนว ปาเฐนสหวจนสามตฺถิยสฺส ปตีติสพฺภาวโตฯ น ตุ ‘เอวํมญฺญเตโอสฺสานมนฺตาเทสตฺเต หาสฺสจาติ วจนมนตฺถกํ สิยา หา โต เจตฺเวว วเทตฺย โอสฺสานมนาเทสิตฺเต’จฺจาทินา ปาเฐน… โอสฺสานมนฺตาเทสปฺปสงฺคสฺเสวาภาวโตฯ นเหตฺถาเทสาเทสิ สมฺพนฺธฉฏฺฐี อตฺถิ… โสสฺสาติ วิเสสนฉฏฺฐิยาปฺปธานาย สฺเสนาติ สหตฺเถ ตติยาย จ นิทฺทิฏฺฐตฺตาฯ อุภยตฺถาติ สฺสตฺยาทีสุสฺสาทีสุ จฯ

28. อาอี

ปุพฺพสรโลโปติ วิกรณโลโป อาการาเทเส จ ทฺวีสุ วาเรสุ ปุพฺพสรโลโปฯ

29. คมิ

อคาติ อีมฺหิ ลโลโป, อาการาเทเส จ ปุพฺพสรโลโปฯ

30. ฑํส

อคญฺฉา อคจฺฉีติ นิคฺคหีตาคเมนฯ

32. ณานา

อุชฺฌิตานุพนฺธานนฺติ ปริจฺจตฺตานุพนฺธานํฯ