ภุญฺชติ เทวทตฺโตติ เอตฺถ ยชฺชปิ ภุญฺชมาโน หสติ ขชฺชติ [วทติ] ปานิยํ ปิวติ, ตถาปิ ยุตฺตา วตฺตมานตา กตฺตุมิจฺฉิตสฺสารมฺโภ น ปริสมตฺโตติ วุตฺตํ- ‘สาธยิตุมารทฺโธ น จ นิฏฺฐมุปคโต’ติฯ ติฏฺฐนฺติ ปพฺพตาติอาทีสุ นิจฺเจสุ ปพฺพตาทีสุ ภูตานาคตานมสมฺภวา ตนฺนิเสธิโน วตฺตมานสฺสาปฺยสมฺภวา ยทีปิ กาลวิภาโค น วิญฺญายเต, ตถาปิ อารทฺธสฺส ฐานสฺสาปริสมตฺติยา วตฺตมานา เอวาติ วุตฺตํ- ‘ปวตฺโต-นุปรโต วา’ติฯ กตฺตุวิเสสเน สติ โก โทโสจฺจาห- ‘กตฺตุ วิเสสเน’จฺจาทิฯ อิหาปิ สิยา กตฺตุโน วตฺตมานตฺตา, วตฺตมานตฺต เมวาสฺส ปกาเสตุมยนฺติ วุตฺตํฯ ‘‘อปฐมา สมานาธิกรเณ’’ตฺยาทีหิ (3-2-124) อเนเกหิ สุตฺเตหินฺตปฺปจฺจโย ปาณินิเยหิ วิหิโตฯ

อิธ ปน สามญฺเญน วิหิตตฺตา อาห- ‘สามญฺเญนา’ติอาทิฯ สนฺโต ‘อส-ภุวิ’นฺตปฺปจฺจโยฯ ‘‘กตฺตริ โล’’ (5-18) ‘‘นฺตมานานฺติ ยิยุํสฺวาทิโลโป’’ติ (5-130) อการสฺส โลโปฯ ตปนฺโต ‘ตป-สนฺตาเป’ฯ ชปฺปนฺโต ‘ชปฺป=วจเน’ฯ ปฐนฺโต ‘ปฐ=อุจฺจารเณ’ ปจนฺโต ‘ปจ=ปาเก’ธารยนฺโต ‘ธร=ธารเณ’ฯ ปโยชกพฺยาปาเร ณิ, ธริตุํ ปยุญฺชมาโน ธารยนฺโตฯ ทิสฺสนฺโต ทิส ทุส=อปฺปิติยํ’’ ทิวาทีหิ ยก’’ (5-12) ยชนฺโต ‘ยช-เทวปูชายํ’ฯ อรหนฺโต ‘อรห-ปูชายํฯ ยถาจาติอาทินา อปฐมาสมานาธิกรณาทีสุ ‘สํวิชฺชมาโน วิโรจมานํ ชปฺปมาโน’จฺจาทีสุ มาโน นฺโต วิย ทฏฺฐพฺโพติ วทติฯ

65. มาโน

กาลกโต อวตฺถาวิเสโส วโยฯ มาโนวาติ อิมินานฺตปฺปจฺจยาภาวมาหฯ ยุชฺฌมานา’ยุธ=สมฺปหาเร’ ‘‘ทิวาทีหิ ยก’’ (5-12) ‘‘ตวคฺควรณาน’’มิจฺจาทินา (1-48) ธสฺส โฌ’’วคฺคลเสหิ เต’’ติ (1-49) ยสฺส จฯ ‘‘จตุตฺถทุติเยสฺเวส’’นฺติอาทินา (1-35) ฌสฺส โชฯ นจฺจมานา ‘นจฺจ=นจฺจเน’ฯ

67. เตสฺส

สวิสเยติ กตฺตริ ภาเว กมฺเมจฯ