‘กตฺตริลฺตุ’จฺจาทินา โยยํ ณโก ตีสุปิ กาเลสุ สามญฺเญน วิหิโต, กฺริยตฺถา ยํ กฺริยายํ อุปปเท กตฺตุโน-ภิธานํ สิทฺธํ, น จาสฺส วิเสสวิหิเตน ตุํปจฺจเยน พาธา ภินฺนตฺตา, ตุํปจฺจยสฺส หิ ภาเว วิธานํ ณกสฺส ตุ กตฺตรีติฯ ปุพฺพณเกเนว สิทฺเธปิ ลฺตฺวาทินิวตฺติยา โส วิเธยฺโยว, โน เจ ลฺตฺวาทโยปิ สิยุนฺติ โจทกปฺปสงฺคมาสงฺกิยาห- ‘นเจว’มิจฺจาทิฯ อวคมาภาวเมว ผุฏยิตุมาห- ‘นหิํ’จฺจาทิฯ หิ ยสฺมาตฺยตฺเถ โย เอโส วชติ โส กตฺตา, โย เอโส วชติ โส วิกฺขิโปตฺยยมตฺโถ-ตฺร คมฺยเต, น ปน เตหิ ตาทตฺถิยํ คมฺยเตติ อตฺโถฯ โจทโก ลฺตฺวาทีหิ สามฺยมาปาทยิตุํ สามริสํ วุตฺตวิธิเนวาปฺปตฺติํ ณกสฺสาปฺยาห- ‘ณโกปิ’จฺจาทิฯ อคตฺถํ [อปกตตฺถํ (โปตฺถเก)] ยทิปิ ณเกน ตาทตฺถิยํ น คมฺยเต ปกรณโต คมฺยเตติ ณโก ภวิสฺสตีตฺยาสงฺกิย โจทโก อาห- ‘อเถ’จฺจาทิฯ ปุพฺเพจฺจาทินา วุตฺโต-ยํ ‘ณโก น วิเธยฺโย’จฺจสฺส น ปริหาโร… โสตฺตรตฺตา ยถาวุตฺเตน, กินฺตุ‘ตสฺมา เนวิ’จฺจาทินา อิมินา วุจฺจมาโนวปริหาโรติวิญฺญาตพฺพํฯ ตเทวํลฺตฺวาทีนมฺปิปตฺติโตณกลฺตฺวาทีหิ ตาทตฺถิยานวคเม วินิจฺฉิเต ตาทตฺถิยวิเสเสน เตสํ สมฺภโวติ อนตฺถกํ ‘‘ณกสฺส กิริยตฺโถปปทสฺสวิธานํ ลฺตฺวาทิปฏิเสธนตฺถ’’นฺติ วากฺยการวจนนฺติ สตฺถกาโร นิคมยมาห- ‘ตสฺมา’’จฺจาทิฯ ภวตุ ปกรณโตว [จาปจฺจยโภว] ตาทตฺถิยาวคโม, ตถาปิณโก ปโร วิเธยฺโยตฺยธิปฺปาเยนาห- ‘อถาปิ’จฺจาทิฯ คตตฺตํฯ ภวิสฺสติ กาเล กฺริยตฺถายํ กฺริยายมุปปเท ภาเว จ ณปฺปจฺจยาทโย วิหิตา, ตตฺราห- ‘ปากาย วชติ’จฺจาทิฯ อวิหิเตสุปิ ตาทตฺถิยา สิทฺธเมเวติ อธิปฺปาโยฯ

62. ปฏิ

โสตุนาทีสุ ‘สวนํ กาตุน’อิจฺจาทินา วิคฺคโหฯ สุเตเนติ สวนนฺติ วิคฺคโหฯ