เมนู

7. ปญฺจ

สชาตฺยเปกฺขาย สมุทายวาจิตฺเตปิ กาทโยตี อนุวตฺตนโต วคฺคสทฺเทน กขคฆญาทโยว คยฺหนฺติ, ปญฺจ ปริมาณมสฺส ปญฺจโกวคฺโค, ‘‘ตมสฺส ปริมาณํ ณิโก จา’’ติ (4-41) โก, สุตฺเต อาทิภูโต ปญฺจสทฺโท ปญฺจสงฺขฺยาปริจฺเฉทํ กุรุมาโน มาวสานานํ วคฺคานํ พหุตฺตํ คเมตีติ ‘ปญฺจกา’ติ วุตฺตํ, วคฺคาติ พหุวจนโต ปจฺเจกนฺติ วิญฺญายติ, วชฺเชนฺติ ยการาทโยภิ วคฺคา, ปฐมกฺขรวเสน ปน กวคฺคาทิโวหาโรฯ

8. พินฺทุ

อเนกตฺถตฺตา ธาตูน มุจฺจารณตฺโถเปตฺถ คณฺหาตีติ นิปุพฺพา ตโต กมฺมนฺติ ตฺตปฺปจฺจเย ญฺญิมฺหิ ปาทิสมาเส ทีเฆจ รูปํ ทสฺเสนฺโต ‘รสฺสา’ติอาทีมาห, ปีฬนตฺถโต นิคฺคหนํ นิคฺคโห, ‘อิ-อชฺเฌน คตีสุ’อิจฺจสฺมา กตฺตริ [กมฺมนิ-อิติ วตฺตพฺพํ, อิตํ อุจฺจาริตนฺติ อตฺโถ] ตฺตปฺปจฺจเย อิตํ, นิคฺคเหน อิตนฺติ อมาทิส มาเส รูปํ ทสฺเสนฺโต ‘กรณํ นิคฺคเหน วา’ติอาทิมาห, ปจฺฉิมปกฺขํ สาเธตุมาห-‘วุตฺตํ หี’ติฯ

9. อิยุ

จตฺถสมาโสติ อิตรีตรโยคทฺวนฺทสมาโสฯ อตฺเตติ มุนิ สทฺทาทิวจนีเย อตฺเถ, นมตีตีมสฺเสตํ กมฺมํ,

ยํ สพฺพวจนํ สพฺพ, ลิงฺคํ สพฺพวิภตฺติกํ;

ตํ สพฺพตฺเถ นมนโต, วิทุํ นามนฺติ ตพฺพิทูฯ

อิธ นามสญฺญายาภาเวปิ อนฺวตฺถพลาเยว นามสญฺญา สิทฺธาติ (อาห) ‘อนฺวตฺถพฺยปเทเสนา’ติ, สฺยาทฺยนฺตปกติรูปนฺติ ปจฺจยา ปฐมํ กรียตีติ ปกติ, สา เอว รูปนฺติ ปกติรูปํ, สฺยาทฺยนฺตสฺส ปกติ รูปํ มุนิสทฺทาทิ สฺยาทฺยนฺตปกติรูปํ, อตฺถวนฺตมธาตุกมปฺปจฺจยมฺปาฏิปทิกํ, ปทํ ปทํ ปติ ปฏิปเท, ปฏิปทํ นิยุตฺตํ ปาฏิปทิกํฯ วิเสสเนนาติ สุตฺเต ‘นมสฺสนฺเต’ติ วุตฺเตน อิวณฺณุวณฺณานํ วิเสสเนนฯ อาขฺยาตสฺสาติ ปจติอาทิโนฯ อาทิมชฺฌวตฺติโนติ อินฺท อุทกสทฺทาทีนํ อาโท, ปขุมาทีนํ มชฺเฌจ วตฺติโนฯ