เมนู

91. ลกฺขฺยา

อการาเทโส จ ณสนฺนิโยเคนาติ อิมินา ยตฺถ ณกาโร ตตฺเถวายมการาเทโสติ ทสฺเสติฯ อุปาทานโตติ อิมินา นิสฺสยกรณเมโก สตฺถิโย ญาโยติ ทสฺเสติฯ อนฺตสฺส อวิธานสามตฺถิยาจาติ อิมินา สติปิ ปุพฺพโลเปน ปโยค นิปฺผตฺติยํ อการํ วิธาย ตสฺส โลโป นิรตฺถโกติ ทสฺเสติฯ ลกฺขี สิรี อสฺส อตฺถีติ ลกฺขโณฯ

94. อิมิยา

กปฺโป โยคฺยตา อสฺส อตฺถีติ กปฺปิโย, ชฏา หานภาโค, เสนา อสฺส อตฺถีติ วิคฺคโหฯ

95. โตป

‘โอหาก จาเค’ อิติ สกการสฺส หาธาตุโน ปโยเค โตปฺปจฺจยํ นิเสเธตฺวา‘สตฺถา หียเต สตฺถา หีโน’ติ อุทาหรณํ ทสฺสิตํฯ เตนาห- ‘สกฺกเตจฺจาทิฯ ทสฺเสตุํ ตติยมฺปนุทาหรณนฺติ สมฺพนฺโธฯ จีปฺปจฺจยาวสานานนฺติ ‘‘อภูตตพฺภาเว กราสภูโยเค วิการาจี’’ติ (4-119) วุตฺโต จีปฺปจฺจโย อวสาเน เย สนฺติ วิคฺคโหฯ ชาติยวชฺชิตานนฺติ ‘‘ตพฺพติ ชาติโย’’ติ (4-113) สุตฺเตน ชาติยปฺปจฺจเยน วชฺชิตานํฯ กจฺจายเน ตุ โตอาทีนํ วิภตฺติ สญฺญตฺตา น ตโต ปุน วิภตฺตุปฺปตฺติฯ

96. อิโต

วุตฺติยํ ‘เอตสฺส ฏ เอต’ อิติ อโตอิจฺจตฺร เอตสฺส ฏาเทโส เอตฺโต อิจฺจตฺร เอตอาเทโสติ อตฺโถฯ

97. อภฺยา

นนุ จ กิํ อิมินา สุตฺเตน, ปญฺจมฺยนฺตา ‘‘โต ปญฺจมฺยา’’ติ (4-95) ภวิสฺสติ, อปญฺจมฺยนฺตาตุ ‘‘อาทฺยาทีหี’’ติ (4-98) เนตเทวํ ทฏฺฐพฺพํฯ ‘‘โต ปญฺจมฺยา’’ติ (4-95) ปกติวิเสสานมปรามาสโต กุโตจิ ปญฺจมฺยนฺตา โหตุ, อปญฺจมฺยนฺตา ปน ‘‘อาทฺยาทีหี’’ติ สุตฺเต สสงฺขฺยสฺสาทิสทฺทสฺส คหเณน ตํสทิสา สสงฺขฺยาเอโวปลกฺขียนฺตีติปิ วิญฺญาเยยฺย ตโต อปญฺจมฺยนฺเตหิ อภฺยาทีหิ โต น สิยาติ อภิโตจฺจาทิ น สิชฺฌตีติ ‘‘อภฺยาทีหี’’ติ สุตฺตนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ

98. อาทฺยา

นนุ จ โตอิจฺเจว สามญฺเญน สุตฺติเต ยโตกุโตจิ ปญฺจมฺยนฺตา วา อปญฺจมฺยนฺตา วา พหุลํ วา โตมฺหิ อิฏฺฐปฺปสิทฺธีติ กิํ อาทฺยาทีหีติ สุตฺเตนาติ สจฺจํ, ตถาปิ วิภาเคน ทสฺสิเต วิภาคโส วิเสสาวสาโย สิยาติ น โทโสติฯ ยนฺติ ปฐมนฺตา โตมฺหิ ยโตฯ

100. กตฺเถ

ปุพฺเพเนวาติ ‘‘สพฺพาทิโต’’ (4-99) จฺจาทินาวฯ เอตสฺสาติ เอตสทฺทสฺส, อิมสฺสาติ อิมสทฺทสฺสฯ

101. ธิ

วาวิธานาติ วิกปฺเปน ธิปฺปจฺจยสฺส วิธานาฯ

102. ยา

ยตฺราติ วุตฺเต ยตฺถาติ อุปฺปลกฺขิตเมว สิยาติ น วุตฺตํฯ เอวมุปริปิฯ

104. กุหิํ

หิญฺจนํ วิธียเต ‘‘หิํ หํ หิญฺจน’’นฺติ (2-5-9) สุตฺเตนฯ หิญฺจิอาทีนนฺติ หิญฺจิทาจิรหจิอาทีนํฯ

105. สพฺเพ

เอตสฺมิํ กาเล เอกทาอิจฺจาทิ ทฏฺฐพฺพํฯ

106. กทา

กุทาสทฺโท จนํสทฺทโยเคว ทิสฺสติ กุทาจนนฺติฯ