อถวา พฺรหฺมนฺติ นิพฺพานํ ตทตฺโถ คนฺโถปิ, ตํ พฺรหฺมํ นิพฺพานํ ธมฺมํ วา เตปิฏกํ จรตีติ พฺรหฺมจารี, ยติฯ ยตโยปิ หิ วณฺณีติ พฺรหฺมจาริโนติ วุจฺจนฺติฯ วณฺณีลิงฺคีติ หิ วุตฺเต ติลิงฺควาติ อตฺโถฯ วณฺณ สทฺโท ปเนตฺถ ยถาวุตฺต พฺรหฺมปริยาโยฯ โปกฺขราทิโต เทเสติ คณสุตฺตํฯ เทโส เจตฺถ ยตฺถ(ตฺถิ โปกฺขราทีนิ โส)ฯ ปทุมคจฺฉ โปกฺขรณีนํ วาจกสฺสาติ อิมินา ปทุมานิ อสฺสํ สนฺตีติ ปทุมินีติ โปกฺขรณีปิ วุจฺจตีติ ทสฺเสติฯ นาวา อตฺถีติ นาวิโก, ยาคเม นาวายิโกฯ สุขทุกฺขา อี, พลา พาหูรุปุพฺพา เจติ จ คณสุตฺตานิฯ

82. มุขา

อิหาปิ ปสชฺเชยฺย มธุ อสฺมิํ ฆเฏ อตฺถีติ เอตฺถาปิ ปโยเค มธุรนฺติ รปฺปจฺจโย ปาปุเณยฺย มธุมฺหิ อภิเธยฺยติ อธิปฺปาโยฯ น คจฺฉนฺตีติ นคาฯ ยชฺชปิ อูสวาจฺจาโท ปหูตาทิวิสยายาตฺถิตาย สมฺภโว, ตถาปิ ญุสาทิวโต ปจฺจย(ตฺถ)ตฺเตน วจนิจฺฉาภาวา ญุสวา ฆโฏจฺจาทิ น สิชฺฌติ ตสฺมา ปหูตาทิวิสยาตฺถิตาสมฺภเวปิ ตํวโต-ตฺถสฺส ปจฺจย(ตฺถ)ตฺเตน ญุสโร เทโสติ วตฺตุ มิจฺฉายํ ปจฺจโย ยถา สิยา อญฺญตฺรมาภวิจฺเจวมตฺโถ เวทิตพฺโพติ อาห- ‘อิติ’จฺจาทิฯ กุญฺชวาติเอตฺถ กุญฺชสทฺโท ติณลตาทฺยจฺฉาทิตปพฺพเตกเทเส วตฺตเตฯ

87. ปิจฺฉา

ปเรหิ วาจาสทฺทา อาโล วิหิโต นินฺทายํ, เนห ตเถติ โจทนมุพฺภาวยติ ‘นินฺทาย’มิจฺจาทินาฯ

88. สีลา

สีลมสฺส อตฺถิ, เกสา อสฺส สนฺตีติ วิคฺคโหฯ อณฺณา นิจฺจนฺติ นิจฺจวิธฺยุตฺถํ คณสุตฺตํฯ คาณฺฑีราชีหิ สญฺญายนฺติ สญฺญาวิสยนิยมนตฺถํ คณสุตฺตํฯ คณฺฑสฺส คณฺฑมิคสิงฺคสฺส อยํ คาณฺฑี, สา อสฺส อตฺถีติ คาณฺฑีโวฯ

90. สิสฺส

สมสฺส อตฺถีติ สุวามี,สํ สกิยํฯ

91. ลกฺขฺยา

อการาเทโส จ ณสนฺนิโยเคนาติ อิมินา ยตฺถ ณกาโร ตตฺเถวายมการาเทโสติ ทสฺเสติฯ อุปาทานโตติ อิมินา นิสฺสยกรณเมโก สตฺถิโย ญาโยติ ทสฺเสติฯ อนฺตสฺส อวิธานสามตฺถิยาจาติ อิมินา สติปิ ปุพฺพโลเปน ปโยค นิปฺผตฺติยํ อการํ วิธาย ตสฺส โลโป นิรตฺถโกติ ทสฺเสติฯ ลกฺขี สิรี อสฺส อตฺถีติ ลกฺขโณฯ

94. อิมิยา

กปฺโป โยคฺยตา อสฺส อตฺถีติ กปฺปิโย, ชฏา หานภาโค, เสนา อสฺส อตฺถีติ วิคฺคโหฯ

95. โตป

‘โอหาก จาเค’ อิติ สกการสฺส หาธาตุโน ปโยเค โตปฺปจฺจยํ นิเสเธตฺวา‘สตฺถา หียเต สตฺถา หีโน’ติ อุทาหรณํ ทสฺสิตํฯ เตนาห- ‘สกฺกเตจฺจาทิฯ ทสฺเสตุํ ตติยมฺปนุทาหรณนฺติ สมฺพนฺโธฯ จีปฺปจฺจยาวสานานนฺติ ‘‘อภูตตพฺภาเว กราสภูโยเค วิการาจี’’ติ (4-119) วุตฺโต จีปฺปจฺจโย อวสาเน เย สนฺติ วิคฺคโหฯ ชาติยวชฺชิตานนฺติ ‘‘ตพฺพติ ชาติโย’’ติ (4-113) สุตฺเตน ชาติยปฺปจฺจเยน วชฺชิตานํฯ กจฺจายเน ตุ โตอาทีนํ วิภตฺติ สญฺญตฺตา น ตโต ปุน วิภตฺตุปฺปตฺติฯ

96. อิโต

วุตฺติยํ ‘เอตสฺส ฏ เอต’ อิติ อโตอิจฺจตฺร เอตสฺส ฏาเทโส เอตฺโต อิจฺจตฺร เอตอาเทโสติ อตฺโถฯ