คงฺคาย อายาโม อนุคงฺคํ, ภาควุตฺติกาโร ‘‘ลกฺขเณเน’’ติ วตฺตเตฯ ยสฺสายามวาจี อนุ, เตน ลกฺขเณน สมสฺสเต อนุคงฺคํ พาราณสี, คงฺคาย ลกฺขณภูตาย ปสิทฺธายามคุณาย พาราณสี ลกฺขียเต ยาวายตายามา คงฺคา ตาวายมฺปีติ สภาวโต ตูปมาโนปเมยฺยภาโว สมาเส ปตียเต คงฺคา วิย ทีฆา’’ติ ลกฺขิยลกฺขณภาวํ วณฺเณติฯ เอวํ สติ พาราณสีติ ปฐมา โนปปชฺชเตติ มญฺญมาโน อาห-‘คงฺคายา เมน ยุตฺตา ‘‘ตฺยาทิฯ อนุคงฺคํ พาราณสิยาติ พาราณสิยา คงฺคายาโม ลกฺขณนฺติ อตฺโถฯ

7. ติฏฺฐ

อกตสมาสาจาติ อเนน อิมินา กตสมาสตํ ทีเปติ, ติฏฺฐนฺตีติ อิทํนฺตปฺปจฺจยนฺตสฺสาตฺถปทนฺติ ทสฺเสตุมาห-‘‘นฺโตกตฺตริ วตฺตมาเน’’ติจฺจาทิ, (5-64) อายตีตีมสฺสาตฺตปทํ อายนฺตีติ, ปุมฺภาวาภาโว นีปาตนา, อกาโร จ นิปาตนา ‘‘โคตฺว จตฺเถ จา โลเป’’ตฺยตฺร (3-46) ‘นาญฺญาสงฺขฺยตฺเถสู’ตฺยนุวตฺตนโตฯ

ลูนยวาทีนเมตฺถ นิปาตนา กาเลปิ นปุํสกลิงฺคตฺตํ, สํหฏายวา ยสฺมิํ กาเล สํหฏยวํ, อุมฺมตฺตคงฺคนฺติ สญฺญายมญฺญปทตฺเถ วาธิกาเรปิ นิจฺจสมาโส, น หิ วากฺยํ สญฺญาติ, อาทิสทฺเทน‘สมสฺส โสภนตฺตํ สุสม’มิจฺจาทีนญฺจ สงฺคโห, ปภาวนํ ปกาสนํฯ

8. โอเร

โอรํ คงฺคาย, ปารํ ยมุนายาติ สมาเส กเต นิปาตนา เอกาโร, เตเนว วุตฺติยํ วุตฺตํ ‘เอการนฺตตฺตํ นิปาตนโต’ติ, วุตฺติวิกปฺปนตฺถโตติ วุตฺติยา วิกปฺโป อตฺโถ ยสฺสาติ วิคฺคโหฯ