เมนู

144. มนา

กิํ พหุลํวิธานา ‘วุทฺธฺยภาโว’ [โอตฺถาภาโว (ปญฺจิกายํ)] ติ ปาเฐน ปโยชนํ เยเน ตทตฺถเมว ‘‘สุเมธาทีนมวุทฺธิ เจ’’ติ คณปาโฐ กโต, เหมสทฺเทน เหมมยานิ คหิตานฺยเภเทนตฺยาห- ‘เหมมยานี’ติ, กปฺปน สทฺเทน สีสาลงฺการชาลานิ คยฺหนฺติ, ตานิเยว วาสสานิ ปฏา ตํสริกฺขตาย, สกตฺเถปิ ยถาคมมฺภวนฺตีติ สมฺพนฺโธ, พาณาทีสุ อภิเธยฺเยสุ มนาทีสุ น ปฏฺฐียนฺตีติ โยชนา, พาณาทีสุติ พาณ สทฺทกฺขยาทีสุ, อหสทฺทสฺส มนาทิการิยาสมฺภวา อหสทฺโท มนาทีสุ น ทฏฺฐพฺโพ, รหสีติ นิปาตตฺตา อิการสฺส จ อสพฺภวา รหสทฺโท จ มนาทีสุ น ทฏฺฐพฺโพติ สชฺฌาหาโร สมฺพนฺโธ เวทิตพฺโพ, อิการสฺส กจฺจายเน สฺมิโน กรียมานสฺส อิการาเทสสฺส จ, รหติสทฺทสฺส นิปาตตฺตํ สภาวโต ปกาเสตุํ ‘รหสีตฺยาทิ’มาห, รโหสทฺเทติ เอตฺถ รหสทฺโทติ ปาโฐ-วคนฺตพฺโพ, เตนาติ เยน อหสทฺทสฺส มนาทิการิยาสมฺภโว รหสีติจ นิปาโต, เตน, อิหมนาทีสุฯ

146. ภว

เคติ คสญฺเญ ปเร, กุโต-นุอิจฺจาโท โภ’อิติ พหุวจนนฺโต นิปาโต, ตถาสติ ‘ตโยชนา’ติ ยุชฺชติ, ตญฺจ นิปาตตฺตํ สมตฺเถตีติ [นิปาตมตฺเตติ] ทสฺเสตุมาห- ‘พหุตฺเต’จฺจาทิฯ

148. นฺตสฺสํ

สตฺตมฺยนฺตํ ภวตีติ เสโส, นนุจนฺตสฺสาติ วุตฺเต นฺตนฺตุปฺปจฺจโยวาวสียติ, น ตทนฺตวิธีติ [นฺตนฺตุปฺปจฺจโยว นาวสียติ, ตทนฺตวิธิปีติ ปาเฐน ภวิตพฺพํ] อาห- ‘นฺตปฺปจฺจย สฺเสเว’จฺจาทิ, สุตตฺตาติ โสตวิญฺญาเณน คหิตตฺตา ปจฺจกฺขตฺตาติ วุตฺตํ โหติ, อนุมิตสฺส ‘‘วิธิพฺพิเสสนนฺตสฺสา’’ติ (1-26) ลิงฺคโต ตทนฺตสงฺขาต อตฺถทสฺสนสงฺขาตอนุมานญฺญาเณน วิญฺญาตสฺสาติ อตฺโถฯ

154. ราช

ทฬฺโห ธมฺโม ธนุ อสฺส ทฬฺหธมฺมาฯ ราชาทีสฺวิมปฺปจฺจเย ปฐิเต