เมนู

31. ปุถ

น ทุติยาปิ โยควิภาคโตติ เอวํ มญฺญเต ‘‘ตติยา เจติ วตฺตมาเน ตตฺถ ยทิ จกาเรน ‘ทุติยา เจ’ติ สมฺพนฺธีเยยฺย, ตตฺราปิ จ กาเรน ปญฺจมีตฺเยวํ น กสฺสาปฺยปกํโสติ‘วินาญฺญตฺรปุถนานาหิ ตติยา เจ’ตฺเยกโยคมกตฺวา โยควิภาคสามตฺถิยา ‘ตติยา เจ’ติ จ กาเรน ชาตุ ปญฺจมี’’ติ, อสหายตฺถตฺเต สติ ‘วินาตฺเถ หี’ตฺเยวมวตฺวา กิํ วิสุํ สุตฺตรจนาเยตฺยาห-‘เภโท ปาทานนฺตฺวิ’จฺจาทิฯ

32. สตฺต

ยนฺตํ สทฺทานํ นิจฺจตฺตา สมฺพนฺธสฺส ยตฺถาติ ปรามฏฺฐํ โสติ, โยติ ปรามฏฺฐํ ตสฺสาติ จ นิทฺทิสติ, โย ยตฺเถตฺยาทิกญฺจ ‘กิริยาธารภูเต’จฺจาทิวุตฺติคนฺถ วิวรณนฺติ โยติ กิริยาเธยฺยภูตาธิปฺเปตา, เอตเนวาห‘กิริยา จา’ติอาทิ, เตนายมาธารียติ กตฺตุกมฺม สมเวตา กิริยาสฺมินฺตฺยธิกรเณ วา ตํ อาธารยตีติ กตฺตริ วา ฆณนฺเตน ทฏฺฐพฺโพ, กตฺตารํ กมฺมญฺจ กิริยานิสฺสยภูตมาธาร ยตีตฺยาธาโรติ วา กตฺตริ ฆณ, วุตฺตํ หิ–

อาธารยติ โย กตฺตุ, กมฺมํ กิริยนิสฺสยํ;

อาธารํ การกญฺจาหุ, ตํ จตุพฺพิธเมว เจติฯ

นนุ จ กิริยาธารเณนาธาโรตฺยุจฺจเต, ตํ กิเมวมุจฺจเตติ เจ, เนสโทโส ยเทว หิ กิริยาธารณมสฺส, ตนฺตนฺนิสฺสยภูต กตฺตุกมฺมธารณํ, นหฺยญฺญตา ตทฺธารณํ สมฺภวติ ตโต กิริยา การเณนาธารเณนาธาโรตฺย ยเมวตฺโถ, น กตฺตุกมฺมปริจฺจาเคนาธาเรน อุชุกํ กิริยา คยฺหเต, เตเนว วกฺขติ-‘กิริยายโย อาธาโร’จฺจาทิ, นนุ ยทฺยปฺยุชุกเมว กิริยํ ธารยติ กตฺตา กตฺตุสมวายินิํ, กมฺมสมเวตญฺจ วิกฺเตทนาทิํ กิริยํ กมฺมํ… ตถา สติ ตาเนวาธาโรติ, น… โลเก สตฺเถ จ เตสมาธารตฺเถ นาปฺปตีติโต, กตฺตุกมฺมตาเยว หิ เตสมฺปตีตีติ ทสฺเสตุมาห-‘กิริยา เจ’ตฺยาทิ, ตถา จ วุตฺตํ–

กตฺตุกมฺม พฺยวหิตํ, ธาเรนฺตมนุชุ กฺริยํ;

กฺริยาสิทฺธุปการิ จ, สตฺเถ-ธิกรณํ มตนฺติฯ