เมนู

อิตฺถิลิงฺค

อถ อิตฺถิลิงฺคานิ วุจฺจนฺเตฯ

การนฺโต อิตฺถิลิงฺคสทฺโท อปฺปสิทฺโธฯ

อาการนฺโต อิตฺถิลิงฺโค กญฺญาสทฺโทฯ ‘‘กญฺญ’’อิติ ฐิเต –

[176] อิตฺถิยมโต อาปฺปจฺจโย

อิตฺถิยํ วตฺตมานา การนฺตโต ลิงฺคมฺหา ปโร อาปฺปจฺจโย โหติฯ

ปกตฺยตฺถโชตกา อิตฺถิ-ปฺปจฺจยา สฺยาทโย วิย;

ณาทโย ปจฺจยตฺถสฺส, สกตฺถสฺสาปิ วาจกาฯ

‘‘สรโลโป’’ติอาทินา ปุพฺพสฺสเร ลุตฺเต, ปรนยเน จ กเต ‘‘ธาตุปฺปจฺจยวิภตฺติวชฺชิตมตฺถวํ ลิงฺค’’นฺติ วุตฺตตฺตาว ปจฺจยนฺตสฺสาปิ อลิงฺคตฺตา วิภตฺตุปฺปตฺติยมสมฺปตฺตายํ ‘‘ตทฺธิตสมาสกิตกา นามํ วา’ตเวตุนาทีสุ จา’’ติ เอตฺถ คฺคหเณน อิตฺถิปฺปจฺจยนฺตสฺสาปิ นามพฺยปเทโสฯ ปุเร วิย สฺยาทฺยุปฺปตฺติ, ‘‘เสสโต โลปํ คสิปี’’ติ สิโลโปฯ สา กญฺญาฯ

พหุวจเน ‘‘อาลปเน สิ คสญฺโญ’’ติ อิโต ‘‘สญฺโญ’’, ‘‘เต อิตฺถิขฺยา โป’’ติ อิโต ‘‘อิตฺถิขฺยา’’ติ จ วตฺตเตฯ

[177] อา โฆ

ลิงฺคสฺสนฺโต อากาโร ยทา อิตฺถิขฺโย, ตทา สญฺโญ โหตีติ สญฺญายํ ‘‘ฆปโต จ โยนํ โลโป’’ติ วิกปฺเปน โยโลโปฯ ตา กญฺญา กญฺญาโยฯ

อาลปเน ‘‘สขโต คสฺเส วา’’ติ อิโต ‘‘คสฺสา’’ติ วตฺตเตฯ

[178] ฆเต จ

โต ปรสฺส สฺส เอกาโร โหติ, สรโลปาทิฯ โภติ กญฺเญ, โภติโย กญฺญา กญฺญาโยฯ

อํมฺหิ สรโลปปกติภาวา กญฺญํ, กญฺญา กญฺญาโยฯ

ตติยาทีสุ ‘‘อาย จตุตฺเถกวจนสฺส ตู’’ติ อิโต ‘‘อาโย, เอกวจนาน’’นฺติ จ วตฺตเตฯ

[179] ฆโต นาทีนํ

สญฺญโต ลิงฺคสฺสาการา ปเรสํ นาทีนํ สฺมิํปริยนฺตานํ เอกวจนานํ วิภตฺติคณานํ อายาเทโส โหติฯ สรโลปปรนยนานิฯ กญฺญาย, กญฺญาหิ กญฺญาภิ, กญฺญาย, กญฺญานํ, กญฺญาย, กญฺญาหิ กญฺญาภิ, กญฺญาย, กญฺญานํฯ

สฺมิํมฺหิ –

[180] ฆปโต สฺมิํ ยํ วา

ฆปโต ปรสฺส สฺมิํวจนสฺส ยํ โหติ วา, อญฺญตฺถายาเทโสฯ กญฺญายํ กญฺญาย, กญฺญาสุฯ

เอวมญฺเญปิ –

สทฺธา เมธา ปญฺญา วิชฺชา, จินฺตา มนฺตา วีณา ตณฺหา;

อิจฺฉา มุจฺฉา เอชา มายา, เมตฺตา มตฺตา สิกฺขา ภิกฺขาฯ

ชงฺฆา คีวา ชิวฺหา วาจา,

ฉายา อาสา คงฺคา นาวา;

คาถา เสนา เลขา สาลา,

มาลา เวลา ปูชา ขิฑฺฑาฯ

ปิปาสา เวทนา สญฺญา, เจตนา ตสิณา ปชา;

เทวตา วฏฺฏกา โคธา, พลากา ปริสา สภาฯ

อูกาเสผาลิกา ลงฺกา, สลากา วาลิกา สิขา;

วิสาขา วิสิขา สาขา, วจา วญฺฌา ชฏา ฆฏาฯ

เชฏฺฐา โสณฺฑา วิตณฺฑา จ, กรุณา วนิตา ลตา;

กถา นิทฺทา สุธา ราธา, วาสนา สิํสปา ปปาฯ

ปภา สีมา ขมา ชายา,

ขตฺติยา สกฺขรา สุรา;

โทลา ตุลา สิลา ลีลา,

ลาเล’ลา เมขลา กลาฯ

วฬวา’ลมฺพุสา มูสา, มญฺชูสา สุลสา ทิสา;

นาสา ชุณฺหา คุหา อีหา, ลสิกา วสุธาทโยฯ

อมฺมาทีนํ อาลปเนว รูปเภโทฯ อมฺมา, อมฺมา อมฺมาโยฯ

สฺส ‘‘ฆเต จา’’ติ เอกาเร สมฺปตฺเต –

[181] น อมฺมาทิโต

อมฺมา อนฺนาอิจฺเจวมาทิโต ปรสฺส คสฺส อาลปเนกวจนสฺส น เอการตฺตํ โหติฯ ‘‘อากาโร วา’’ติ รสฺสตฺตํฯ

โภติ อมฺม โภติ อมฺมา, โภติโย อมฺมา อมฺมาโยฯ เอวํ อนฺนา, อนฺนา อนฺนาโย, โภติ อนฺน โภติ อนฺนา, โภติโย อนฺนา อนฺนาโยฯ

อมฺพา , อมฺพา อมฺพาโย, โภติ อมฺพ โภติ อมฺพา, โภติโย อมฺพา อมฺพาโย อิจฺจาทิฯ

อาการนฺตํฯ

อิการนฺโต อิตฺถิลิงฺโค รตฺติสทฺโท;

ตเถว สฺยาทฺยุปฺปตฺติ, สิโลโป, รตฺติฯ

พหุวจเน ‘‘สญฺญา, อิวณฺณุวณฺณา’’ติ จ วตฺตเตฯ

[182] เต อิตฺถิขฺยา โป

อิตฺถิยา อาขฺยา สญฺญา อิตฺถิขฺยา, ลิงฺคสฺสนฺตา เต อิวณฺณุวณฺณา ยทา อิตฺถิขฺยา, ตทา สญฺญา โหนฺตีติ สญฺญายํ ‘‘ฆปโต จา’’ติอาทินา โยโลโป, ‘‘โยสุ กต’’อิจฺจาทินา ทีโฆฯ รตฺตี รตฺติโย รตฺโย วา, เห รตฺติ, เห รตฺตี เห รตฺติโยฯ

‘‘อํโม’’ติอาทินา นิคฺคหีตํ, รตฺติํ, รตฺตี รตฺติโย;

ตติยาทีสุ ‘‘เอกวจนานํ, นาทีน’’นฺติ จ วตฺตเตฯ

[183] ปโต ยา

สญฺญโต อิวณฺณุวณฺเณหิ ปเรสํ นาทีนเมกวจนานํ วิภตฺติคณานํ ยาอาเทโส โหติฯ รตฺติยา, รตฺตีหิ รตฺตีภิ รตฺติหิ รตฺติภิ, รตฺติยา, รตฺตีนํ รตฺตินํฯ

ปญฺจมิยํ –

[184] อมา ปโต สฺมิํสฺมานํ วา

อิจฺเจตสฺมา ปเรสํ สฺมิํ สฺมาอิจฺเจเตสํ ยถากฺกมํ อํ อาอาเทสา โหนฺติ วาฯ

ววตฺถิตวิภาสตฺโถยํ วาสทฺโท , เตน อุวณฺณนฺตโต น โหนฺติ, อิวณฺณนฺตโตปิ ยถาปโยคํฯ

‘‘สเร, ยกาโร’’ติ จ วตฺตเต, สีหมณฺฑูกคตีหิ โยวจเนกวจนคฺคหณญฺจฯ

[185] ปสญฺญสฺส จ

สญฺญสฺส อิวณฺณสฺส โยวจเนกวจนวิภตฺตีนมาเทเส สเร ปเร กาโร โหติฯ เอตฺถ จ การสฺเสวาธิการโต ปสญฺญคฺคหเณน อิวณฺโณว คยฺหติ, คฺคหณํ ‘‘รตฺโต’’ติอาทีสุ นิวตฺตนตฺถํฯ รตฺยา รตฺติยา, รตฺตีหิ รตฺตีภิ รตฺติหิ รตฺติภิ, รตฺติยา, รตฺตีนํ รตฺตินํฯ สฺมิํวจเน มาเทสการาเทสา, รตฺยํฯ ‘‘ฆปโต สฺมิํ ยํ วา’’ติ ยํอาเทโส, รตฺติยํฯ

อญฺญตฺถ ‘‘อํ, สฺมิํ, วา’’ติ จ วตฺตเตฯ

[186] อาทิโต โอ จ

อาทิอิจฺเจตสฺมา สฺมิํวจนสฺส อํ โออาเทสา โหนฺติ วาฯ สทฺเทน อญฺญสฺมาปิ อา อํ โออาเทสาฯ รตฺยา รตฺติํ รตฺโต รตฺติยา, รตฺตีสุ รตฺติสุฯ

เอวมญฺญานิปิ –

ปตฺติ ยุตฺติ วุตฺติ กิตฺติ, มุตฺติ ติตฺติ ขนฺติ กนฺติ;

สนฺติ ตนฺติ สิทฺธิ สุทฺธิ, อิทฺธิ วุทฺธิ พุทฺธิ โพธิฯ

ภูมิ ชาติ ปีติ สูติ, นนฺทิ สนฺธิ สาณิ โกฏิ;

ทิฏฺฐิ วุฑฺฒิ ตุฏฺฐิ ยฏฺฐิ, ปาฬิ อาฬิ นาฬิ เกฬิ;

สติ มติ คติ จุติ, ธิติ ยุวติ วิกติฯ

รติ รุจิ รสฺมิ อสนิ วสนิ โอสธิ องฺคุลิ ธูลิ ทุนฺทุภิ โทณิ อฏวิ ฉวิ อาทีนิ อิการนฺตนามานิฯ

อิการนฺตํฯ

อีการนฺโต อิตฺถิลิงฺโค อิตฺถีสทฺโท;

‘‘อิตฺถ’’อิตีธ ‘‘อิตฺถิยํ, ปจฺจโย’’ติ จ วตฺตเตฯ

[187] นทาทิโต วา อี

นทาทิโต วา อนทาทิโต วา อิตฺถิยํ วตฺตมานา ลิงฺคมฺหา อีปฺปจฺจโย โหติฯ วาคฺคหณมนทาทิสมฺปิณฺฑนตฺถํ, เตน ปุถุควาทิโต จ อีฯ

สรโลเป ‘‘กฺวจาสวณฺณํ ลุตฺเต’’ติ อสวณฺเณ สมฺปตฺเต ปกติภาโว นามพฺยปเทโส, สฺยาทฺยุปฺปตฺติฯ อิตฺถี, อิตฺถี ‘‘อโฆ รสฺส’’นฺติอาทินา รสฺสตฺตํ, อิตฺถิโยฯ สมฺโพธเน ‘‘ฌลปา รสฺส’’นฺติ รสฺสตฺตํฯ โภติ อิตฺถิ, โภติโย อิตฺถี อิตฺถิโยฯ

ทุติเยกวจเน ‘‘ฆปโต สฺมิํ ยํ วา’’ติ อิโต ‘‘วา’’ติ วตฺตเตฯ

[188] อํ ยมีโต ปสญฺญโต

สญฺญโต อีการโต ปรสฺส อํวจนสฺส ยํ โหติ วาฯ อิตฺถิยํ อิตฺถิํ, อิตฺถี อิตฺถิโย, อิตฺถิยา, อิตฺถีหิ อิตฺถีภิ, อิตฺถิยา, อิตฺถีนํ, อิตฺถิยา, อิตฺถีหิ อิตฺถีภิ, อิตฺถิยา, อิตฺถีนํ, อิตฺถิยํ อิตฺถิยา, อิตฺถีสุฯ

เอวํ นที, นทีฯ โยโลปาภาเว ‘‘ตโต โยนโม ตู’’ติ เอตฺถ ตุสทฺเทน โยนโมกาโร จ, ‘‘ปสญฺญสฺส จา’’ติ อีการสฺส กาโร, ‘‘ยวตํ ตลน’’อิจฺจาทินา ทฺยสฺส กาโร, ทฺวิตฺตํฯ นชฺโช สนฺทนฺติ, นทิโยฯ

เอตฺถ เจวํ สิชฺฌนฺตานํ นชฺโชอาทีนํ วุตฺติยํ อานตฺตคฺคหณาทินา นิปฺผาทนํ อตฺรช สุคตาทีนํ วิย นิปฺผาทนูปายนฺตรทสฺสนตฺถนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ

เห นทิ, เห นที เห นชฺโช เห นทิโย, นทิยํ นทิํ, นที นชฺโช นทิโยฯ

อมาทิสุตฺเต อา ปโตติ โยควิภาเคน กฺวจิ นาสานญฺจาตฺตํ, เตน น ชจฺจา วสโล โหติ, ปถพฺยา เอกรชฺเชนาติ อาทิ จ สิชฺฌติ, ปุเร วิย การการาเทสทฺวิตฺตานิฯ

นชฺชา กตํ นทิยา, นทีหิ นทีภิ, นชฺชา นทิยา, นทีนํ, นชฺชา นทิยา, นทีหิ นทีภิ, นชฺชา นทิยา, นทีนํ, นชฺชํ นทิยํ นทิยา, นทีสุฯ

อญฺเญปิ –

มหี เวตรณี วาปี, ปาฏลี กทลี ฆฏี;

นารี กุมารี ตรุณี, วารุณี พฺราหฺมณี สขีฯ

คนฺธพฺพี กินฺนรี นาคี, เทวี ยกฺขี อชี มิคี;

วานรี สูกรี สีหี, หํสี กากี จ กุกฺกุฏี –

อิจฺจาทโย อิตฺถีสทฺทสมาฯ

ตเถว มาตุลสทฺทโต อีปฺปจฺจเย กเต –

[189] มาตุลาทีนมานตฺตมีกาเร

มาตุล อยฺยกวรุณอิจฺเจวมาทีนมนฺโต อานตฺตมาปชฺชเต อีกาเร ปจฺจเย ปเร, อนฺตาเปกฺขายํ ฉฏฺฐี, สรโลปาทิฯ มาตุลานี, เอวํ อยฺยกานี, วรุณานี, เสสํ อิตฺถีสทฺทสมํฯ

นทาทีสุ ปุถุสทฺทโต อีปฺปจฺจโยฯ ‘‘โอ สเร จา’’ติ เอตฺถ สทฺเทน อุการสฺส อวาเทโสฯ ปุถวี, ปุถวิโยฯ สสฺมา สฺมิํสุ ปุถพฺยา ปุถวิยา, ปุถพฺยา ปุถวิยา, ปุถพฺยํ ปุถวิยํ ปุถวิยา อิจฺจาทิฯ

โคสทฺทโต ‘‘นทาทิโต วา อี’’ติ อีปฺปจฺจโยฯ มหาวุตฺตินา วา ‘‘คาว เส’’ติ เอตฺถ คาวอิติ โยควิภาเคน วา โอการสฺส อาวาเทโสฯ คาวี, คาวี คาวิโย อิจฺจาทิ อิตฺถีสทฺทสมํฯ

‘‘มานว’’อิตีธ ‘‘อิตฺถิยํ, วา, อี’’ติ จ วตฺตเตฯ

[190] ณว ณิก เณยฺย ณนฺตุหิ

ณว ณิก เณยฺย ณนฺตุปฺปจฺจยนฺเตหิ อิตฺถิยํ วตฺตมาเนหิ ลิงฺเคหิ อีปฺปจฺจโย โหติฯ วาธิกาโร กตฺถจิ นิวตฺตนตฺโถ, สรโลปาทิฯ มานวี, เอวํ นาวิกี, เวนเตยฺยี, โคตมีฯ

‘‘คุณวนฺตุ อี’’อิตีธ ‘‘วา’’ติ วตฺตเตฯ

[191] นฺตุสฺส ตมีกาเร

สพฺพสฺเสว นฺตุปฺปจฺจยสฺส กาโร โหติ วา อีการปฺปจฺจเย ปเร, อญฺญตฺถ สรโลปาทิฯ คุณวตี, คุณวตี คุณวติโย, คุณวนฺตี, คุณวนฺตี คุณวนฺติโย อิจฺจาทิ อิตฺถีสทฺทสมํฯ

เอวํ กุลวตี, สีลวตี, ยสวตี, รูปวตี, สติมตี, โคตฺตมตีฯ

มหนฺตสทฺทโต ‘‘นทาทิโต วา อี’’ติ อีปฺปจฺจโย, นฺตุพฺยปเทโส วิกปฺเปน การาเทโสฯ มหตี มหนฺตีฯ

‘‘ภวนฺต อี’’อิตีธ ‘‘อีกาเร’’ติ วตฺตเตฯ

[192] ภวโต โภโต

สพฺพสฺเสว ภวนฺตสทฺทสฺส โภตาเทโส โหติ อีกาเร อิตฺถิคเต ปเรฯ สา โภตี, โภตี โภติโย, เห โภติ, เห โภตี โภติโย อิจฺจาทิฯ

‘‘ภิกฺขุ’’ อิตีธ ‘‘อิตฺถิย’’นฺติ วตฺตเต ‘‘วา’’ติ จฯ

[193] ปติภิกฺขุราชีการนฺเตหิ อินี

ปติ ภิกฺขุ ราช อิจฺเจเตหิ อีการนฺเตหิ จ อิตฺถิยํ วตฺตมาเนหิ ลิงฺเคหิ อินีปฺปจฺจโย โหติฯ

‘‘สรโลโป’มาเทส’’อิจฺจาทิสุตฺเต ตุคฺคหเณน กฺวจิ ปุพฺพโลปสฺส นิเสธนโต ‘‘วา ปโร อสรูปา’’ติ สรโลโปฯ ภิกฺขุนี, ภิกฺขุนี ภิกฺขุนิโย อิจฺจาทิฯ

คหปติสทฺทโต อินี, ‘‘อตฺต’’มิติ วตฺตเตฯ

[194] ปติสฺสินีมฺหิ

ปติสทฺทสฺส อนฺโต ตฺตมาปชฺชเต อินีปฺปจฺจเย ปเรฯ ตเถว ปรสเร ลุตฺเต ‘‘ปุพฺโพ จา’’ติ ทีโฆ, คหปตานีฯ

ตเถว ราชสทฺทโต อินี, สรโลปปกติภาวา, ราชินีฯ อีการนฺเตสุ ทณฺฑีสทฺทโต อินี, สรโลปาทิ, ทณฺฑินี, ทณฺฑินี ทณฺฑินิโย, เอวํ หตฺถินี, เมธาวินี, ตปสฺสินี, ปิยภาณินี อิจฺจาทิฯ

‘‘โปกฺขรินี’’ อิตีธ ‘‘เตสุ วุทฺธี’’ติอาทินา อิการการานํ การการาเทสา, โปกฺขรณี, โปกฺขรณีฯ

‘‘ตโต โยนโม ตู’’ติ สุตฺเต ตุคฺคหเณน โยนโมกาโร จ, อีการสฺส กาโร, ‘‘ยวต’’มิจฺจาทิสุตฺเต การคฺคหเณน ณฺยสฺส กาโร, ทฺวิตฺตํฯ โปกฺขรญฺโญ โปกฺขรณิโย วา อิจฺจาทิฯ

วาธิกาโร อนุตฺตสมุจฺจยตฺโถ, เตน วิทู ยกฺขาทิโตปิ อินี, ปรจิตฺตวิทุนี, สรโลปรสฺสตฺตานิ, ปรจิตฺตวิทุนี ปรจิตฺตวิทุนิโย, ยกฺขินี ยกฺขินิโย, สีหินี สีหินิโย อิจฺจาทิฯ

อีการนฺตํฯ

อุการนฺโต อิตฺถิลิงฺโค ยาคุสทฺโทฯ

ตสฺส รตฺติสทฺทสฺเสว รูปนโยฯ อมาเทสาทิอภาโวว วิเสโสฯ

ยาคุ, ยาคู ยาคุโย, เห ยาคุ, เห ยาคู ยาคุโย, ยาคุํ, ยาคู ยาคุโย, ยาคุยา, ยาคูหิ ยาคูภิ ยาคุหิ ยาคุภิ, ยาคุยา, ยาคูนํ ยาคุนํ, ยาคุยา, ยาคูหิ ยาคูภิ ยาคุหิ ยาคุภิ, ยาคุยา, ยาคูนํ ยาคุนํ, ยาคุยํ ยาคุยา, ยาคูสุ ยาคุสุฯ

เอวํ ธาตุ เธนุ กาสุ ททฺทุ กจฺฉุ กณฺฑุ รชฺชุ กเรณุ ปิยงฺคุ สสฺสุอาทีนิฯ

มาตุสทฺทสฺส เภโทฯ ตสฺส ปิตุสทฺทสฺเสว รูปนโยฯ ‘‘อารตฺต’’มิติ ภาวนิทฺเทเสน อาราเทสาภาเว ‘‘ปโต ยา’’ติ ยาเทโสว วิเสโสฯ

มาตา, มาตโร, โภติ มาต, โภติ มาตา โภติโย มาตโร, มาตรํ, มาตเร มาตโร, มาตรา มาตุยา มตฺยา, ‘‘เตสุ วุทฺธี’’ติอาทินา อุการโลโป , รสฺสตฺตญฺจฯ มาตเรหิ มาตเรภิ มาตูหิ มาตูภิ มาตุหิ มาตุภิ, มาตุ มาตุสฺส มาตุยา, มาตรานํ มาตานํ มาตูนํ มาตุนํ, มาตรา มาตุยา, มาตเรหิ มาตเรภิ มาตูหิ มาตูภิ, มาตุ มาตุสฺส มาตุยา, มาตรานํ มาตานํ มาตูนํ มาตุนํ, มาตริ, มาตเรสุ มาตูสุ มาตุสุฯ

เอวํ ธีตา, ธีตโร, ทุหิตา, ทุหิตโร อิจฺจาทิฯ

อุการนฺตํฯ

อูการนฺโต อิตฺถิลิงฺโค ชมฺพูสทฺโทฯ

ชมฺพู, ชมฺพู ชมฺพุโย, เห ชมฺพุ, เห ชมฺพู ชมฺพุโย, ชมฺพุํ, ชมฺพู ชมฺพุโย อิจฺจาทิ อิตฺถีสทฺทสมํฯ

เอวํ วธู จ สรภู, สรพู สุตนู จมู;

วามูรู นาคนาสูรู, สมานิ ขลุ ชมฺพุยาฯ

อูการนฺตํฯ

โอการนฺโต อิตฺถิลิงฺโค โคสทฺโทฯ

ตสฺส ปุลฺลิงฺคโคสทฺทสฺเสว รูปนโยฯ

กญฺญา รตฺติ นที อิตฺถี, มาตุลานี จ ภิกฺขุนี;

ทณฺฑินี ยาคุ มาตา จ, ชมฺพู โคติตฺถิสงฺคโหฯ

อิตฺถิลิงฺคํ นิฏฺฐิตํฯ

นปุํสกลิงฺค

อถ นปุํสกลิงฺคานิ วุจฺจนฺเตฯ

การนฺโต นปุํสกลิงฺโค จิตฺตสทฺโทฯ

ปุเร วิย สฺยาทฺยุปฺปตฺติ, ‘‘จิตฺต สิ’’ อิตีธ –

‘‘นปุํสเกหิ, อโต นิจฺจ’’นฺติ จ วตฺตเตฯ

[195] สิํ

สิ, อํอิติ ทฺวิปทมิทํฯ การนฺเตหิ นปุํสกลิงฺเคหิ ปรสฺส สิวจนสฺส อํ โหติ นิจฺจํฯ สรโลปปกติภาวาทิ, จิตฺตํฯ

พหุวจเน ‘‘โยนํ นิ นปุํสเกหี’’ติ วตฺตเตฯ

[196] อโต นิจฺจํ

การนฺเตหิ นปุํสกลิงฺเคหิ โยนํ นิจฺจํ นิ โหติฯ ‘‘สพฺพโยนีนมาเอ’’ติ นิสฺส วา อากาโรฯ อญฺญตฺถ ‘‘โยสุ กต’’อิจฺจาทินา ทีโฆฯ จิตฺตา จิตฺตานิฯ

โยนํ นิภาเว จาเอตฺเต, สิทฺเธปิ อวิเสสโต;

‘‘อโต นิจฺจ’’นฺติ อารมฺภา, อาเอตฺตํ กฺวจิเทวิธฯ

อาลปเน โลโปฯ เห จิตฺต, เห จิตฺตา จิตฺตานิ, ทุติยายํ นิสฺส วิกปฺเปเนกาโรฯ จิตฺตํ, จิตฺเต จิตฺตานิฯ เสสํ ปุริสสทฺเทน สมํฯ

เอวมญฺญานิปิ –

ปุญฺญ ปาป ผล รูป สาธนํ,

โสต ฆาน สุข ทุกฺข การณํ;

ทาน สีล ธน ฌาน โลจนํ,

มูล กูล พล ชาลมงฺคลํฯ