เมนู

มการนฺตธาตุ

อาเตน จมุ โธวเนฯ อาปุพฺโพ จมุธาตุ โธวเน วตฺตติฯ อาจเมติ, อาจมยติฯ อาจมนกุมฺภีฯ

เอตฺถ ปน ‘‘ตโต หิ โส อาจมยิตฺวา ลิจฺฉวี, เถรสฺส ทตฺวา ยุคานิ อฏฺฐา’’ติ อปฺปสกฺการเปตวตฺถุปาฬิปฺปเทโส นิทสฺสนํฯ ตตฺถ อาจมยิตฺวาติ หตฺถปาทโธวนปุพฺพกํ มุขํ วิกฺขาเลตฺวาฯ อยํ ปน ธาตุ ภูวาทิคณิกตฺเต ‘‘จมตี’’ติ ภกฺขนตฺถํ คเหตฺวา ติฏฺฐติฯ

กมุ อิจฺฉากนฺตีสุฯ กาเมติ, กามยติฯ กาโม, กนฺติ, นิกนฺติ, กามนา, กามยมาโน,กาเมนฺโต, อภิกฺกนฺตํฯ อภิกฺกนฺตวณฺณาฯ

เอตฺถ จ กาโมติ รูปาทิวิสยํ กาเมตีติ กาโมฯ กามิยตีติ วา กาโม, กิเลสกามวตฺถุกามวเสเนตํ ทฏฺฐพฺพํฯ กิเลโส หิ เตภูมกวฏฺฏสงฺขาตญฺจ วตฺถุ ‘‘กาโม’’ติ วุจฺจติฯ มาโรปิ วา เทวปุตฺโต ‘‘กาโม’’ติ วุจฺจติฯ โส หิ อจฺจนฺตกณฺหธมฺมสมงฺคิตาย ปปญฺจสมติกฺกนฺเตปิ พุทฺธปจฺเจกพุทฺธพุทฺธสาวเก อตฺตโน วเส ฐเปตุํ กาเมตีติ ‘‘กาโม’’ติ วุจฺจติฯ

วุตฺตญฺเจตํ โปราณกวิรจนายํ –

‘‘วนฺเท วนฺเทหมสฺสตฺถํ, ยตฺถ สนฺตชฺชิโต ชิโต;

กาโม กาโมฆติณฺเณน, พุทฺเธน วสตา สตา’’ติ;

อิมานิ ปนสฺส นามานิ –

กาโม นมุจิ กณฺโห จ, วสวตฺตี ปชาปติ;

ปมตฺตพนฺธุ มทโน, ปาปิมา ทมฺมโกปิ จ;

กนฺทปฺโป จ รติปติ, มาโร จ กุสุมายุโธ;