เมนู

ณการนฺตธาตุ

วณฺณ วณฺณกฺริยาวิตฺถารคุณวจเนสุฯ วณฺโณ ปสํสาฯ กฺริยา กรณํฯ วิตฺถาโร วิตฺถินฺนตาฯ คุโณ สีลาทิธมฺโมฯ วจนํ วาจาฯ วณฺเณติ, วณฺณยติฯ วณฺโณ, วณฺณํ, สุวณฺณํ, สํวณฺณนาฯ

วณฺณสทฺโท ฉวิถุติกุลวคฺคการณสณฺฐานปมาณรูปายตนาทีสุ ทิสฺสติฯ ตตฺถ ‘‘สุวณฺณวณฺโณสิ ภควา’’ติ เอวมาทีสุ ฉวิยํฯ ‘‘กทา สญฺญูฬฺหา ปน เต คหปติ สมณสฺส โคตมสฺส วณฺณา’’ติ เอวมาทีสุ ถุติยํฯ ‘‘จตฺตาโรเม โภ โคตม วณฺณา’’ติเอวมาทีสุ กุลวคฺเคฯ ‘‘อถ เกน นุ วณฺเณน, คนฺธเถโนติ วุจฺจตี’’ติ เอวมาทีสุ การเณฯ ‘‘มหนฺตํ หตฺถิราชวณฺณํ อภินิมฺมินิตฺวา’’ติเอวมาทีสุ สณฺฐาเนฯ ‘‘ตโย ปตฺตสฺส วณฺณา’’ติ เอวมาทีสุ ปมาเณฯ ‘‘วณฺโณ คนฺโธ รโส โอชา’’ติ เอวมาทีสุ รูปายตเนติฯ

ตตฺถ ฉวิยนฺติ ฉวิคตา วณฺณธาตุ เอว ‘‘สุวณฺณวณฺโณ’’ติ เอตฺถ วณฺณคฺคหเณน คหิตาติ อปเรฯ วณฺณนํ กิตฺติยา อุคฺโฆสนนฺติ วณฺโณ, ถุติฯ วณฺณิยติ อสงฺกรโต ววตฺถปิยตีติ วณฺโณ, กุลวคฺโคฯ วณฺณิยติ ผลํ เอเตน ยถาสภาวโต วิภาวิยตีติ วณฺโณ, การณํ, วณฺณํ ทีฆรสฺสาทิวเสน สณฺฐหนนฺติ วณฺโณ, สณฺฐานํฯ วณฺณิยติ อฑฺฒมหนฺตาทิวเสน ปมิยตีติ วณฺโณ, ปมาณํฯ วณฺเณติ วิการมาปชฺชมานํ หทยงฺคตภาวํ ปกาเสตีติ วณฺโณ, รูปายตนํฯ เอวํ เตน เตน ปวตฺตินิมิตฺเตน วณฺณสทฺทสฺส ตสฺมิํ ตสฺมิํ อตฺเถ ปวตฺติ เวทิตพฺพาฯ