ภาช ภาชนทาเนสุฯ ภาเชติ, ภาชยติฯ กถํ เวสฺสนฺตโร ปุตฺโต, คชํ ภาเชติ สญฺจยฯ

ชการนฺตธาตุรูปานิฯ

ฌญนฺตา อปฺปสิทฺธาฯ สทฺทสตฺเถ ปน ‘‘ญา นิโยชเน’’ติ ปฐนฺติ, รูปํ ปน พุทฺธวจนานุกูลํ น ภวติ, ตสฺมา น ทสฺสิตํ อมฺเหหิฯ

ฏการนฺตธาตุ

ฆฏฺฏ ฆฏฺฏเนฯ ฆฏฺฏนํ วายามกรณํฯ ฆฏฺเฏติ, ฆฏฺฏยติฯ เอตฺถ ตุ ‘‘ฆฏฺเฏสิ, ฆฏฺเฏสิ, กิํการณา ฆฏฺเฏสิ, อหํ ตํ ชานามี’’ติ นิทสฺสนํฯ

ฆฏ สงฺฆาเตฯ ปุพฺเพ วิย กฺริยาปทานิ, นามิกตฺเต ‘‘ฆโฏ, ฆฏา’’ติ รูปานิฯ เอตฺถ คโฏติ ปานียฆโฏฯ ฆฏาติ สมูโห ‘‘มจฺฉฆฏา’’ติอาทีสุ วิยฯ

ฆฏฺฏ จลเนฯ ฆฏฺเฏติ, ฆฏฺฏยติฯ

นฏ อวสนฺทเนฯ อวสนฺทนํ คตฺตวิกฺเขโปฯ นเฏติ, นฏยติฯ

จุฏ ฉุฏ กุฏฺฏ เฉทเนฯ จุเฏติ, จุฏยติฯ ฉุเฏติ, ฉุฏยติฯ กุฏฺเฏติ, กุฏฺฏยติฯ

ปุฏฺฏ จฏฺฏ อปฺปภาเวฯ ปุฏฺเฏติ, ปุฏฺฏยติฯ จุฏฺเฏติ, จุฏฺฏยติ, อปฺปํ ภวตีติ อตฺโถฯ

มุฏ สญฺจุณฺณเนฯ โมเฏติ, โมฏยติฯ

อฏฺฏ สุฏฺฏ อนาทเรฯ อฏฺเฏติ, อฏฺฏยติฯ สุฏฺเฏติ, สุฏฺฏยติฯ

ขฏฺฏ สํวรเณ ขฏฺเฏติ, ขฏฺฏยติฯ

สฏฺฏ หิํสาพลทานนิเกตเนสุฯ สฏฺเฏติ, สฏฺฏยติฯ

ตุวฏฺฏ นิปชฺชายํฯ ตุวฏฺเฏติ, ตุวฏฺฏยติฯ ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู เอกมญฺเจ ตุวฏฺเฏนฺติฯ

ฉฏฺฏ ฉฏฺฏเนฯ ฉฏฺเฏติ, ฉฏฺฏยติฯ อตฺรายํ ปาฬิ – สเจ โส ฉฏฺเฏติ, อิจฺเจตํ กุสลํฯ โนเจ ฉฏฺเฏติ, ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ รูปิยฉฏฺฏโก สมฺมนฺนิตพฺโพฯ

ปุฏ หิํสายํฯ โปเฏติ, โปฏยติฯ

กีฏ พนฺเธฯ พนฺโธ พนฺธนํฯ กีเฏติ, กีฏยติฯ กีโฏฯ

จุฏิ เฉทเนฯ จุณฺเฏติ, จุณฺฏยติฯ

ลุฏิ เถยฺเยฯ ลุณฺเฏติ, ลุณฺฏยติฯ

กูฏ อปฺปสาเทฯ กูเฏติ, กูฏยติฯ กูฏํ รชตํฯ กูฏา คาวีฯ กุฏตาปโสฯ

จุฏ ปุฏ ผุฏ วิเภเทฯ จุเฏติ, จุฏยติฯ โปเฏติ, โปฏยติฯ โผเฏติ, โผฏยติฯ องฺคุลิโย โผเฏสุํฯ

ฆฏ สงฺฆาเฏ หนฺตฺยตฺเถ จฯ ฆเฏติ, ฆฏยติฯ

ปฏ ปุฏ ลุฏ ฆฏ ฆฏิ ภาสายํฯ ปาเฏติ, ปาฏยติฯ โปเฏติ, โปฏยติฯ โลเฏติ, โลฏยติฯ ฆาเฏติ, ฆาฏยติฯ ฆณฺเฏติ, ฆณฺฏยติฯ

ปฏ วฏ คนฺเถฯ ปเฏติ, ปฏยติฯ วเฏติ, วฏยติฯ

เขฏ ภกฺขเณฯ เขเฏติ, เขฏยติฯ

โขฏ เขเปฯ โขเฏติ, โขฏยติฯ

กุฏิ ทาเหฯ กุเฏติ, กุฏยติฯ

ยุฏ สํสคฺเคฯ โยเฏติ, โยฏยติฯ

วฏ วิภชเนฯ วเฏติ, วฏยติฯ

ฏการนฺตธาตุรูปานิฯ

ฐการนฺตธาตุ

สฐ สงฺขารคตีสุฯ สเฐติ, สฐยติฯ

สุฐ อาลสิเยฯ โสเฐติ, โสฐยติฯ

สุฐิ โสสเนฯ สุณฺเฐติ, สุณฺฐยติฯ

สฐ สิลาฆายํฯ สเฐติ, สฐยติฯ

สฐ อสมฺมาภาสเนฯ สเฐติฯ สฐยติ, สโฐฯ

เอตฺถ สโฐติ เกราฏิโกฯ สฐยตีติ สโฐ, น สมฺมา ภาสตีติ อตฺโถฯ

สฐ เกตเวฯ รูปํ ตาทิสเมวฯ

‘‘สุทสฺสํ วชฺชมญฺเญสํ, อตฺตโน ปน ทุทฺทสํ…เป.…

อตฺตโน ปน ฉาเทติ, กลิํว กิตวาสโฐ’’ติฯ

เอตฺถ สากุณิโก ‘‘กิตวา’’ติ วุตฺโตฯ ตสฺส อิทํ เกตวํ, ตสฺมิํ เกตเว อยํ ธาตุ วตฺตตีติ อตฺโถฯ

กฐิ โสเกฯ กณฺเฐติ, กณฺฐยติฯ

ฐการนฺตธาตุรูปานิฯ

ฑการนฺตธาตุ

ปฏิ ปริหาเสฯ ปณฺเฑติ, ปณฺฑยติฯ อุปฺปณฺเฑติ, อุปฺปณฺฑยติฯ มนุสฺสานํ นํ ภิกฺขุนิํ อุปฺปณฺฑิํสุฯ

ลฑิ อุกฺเขเปฯ ลณฺเฑติ, ลณฺฑยติฯ

ขฑิ กฑิ เฉเทฯ ขณฺเฑติ, ขณฺฑยติฯ กณฺเฑติ, กณฺฑยติฯ ขณฺโฑ, กณฺโฑฯ