เมนู

ตถา หิ อฏฺฐกถาจริเยหิ จกฺกวตฺติสุตฺตตฺถวณฺณนายํ ‘‘เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา’’ติ อิมิสฺสา ปาฬิยา อตฺถวิวรเณ ‘‘ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชนฺตาปิ หิ ปฐมํ เกสมสฺสุํ โอหาเรนฺติ, ตโต ปฏฺฐาย ปรูฬฺหเกเส พนฺธิตฺวา วิวรนฺติ, เตน วุตฺตํ เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา’’ติ เอวํ อตฺโถ สํวณฺณิโตฯ

อิกฺข ทสฺสนงฺเกสุฯ อิกฺขติ, อุเปกฺขติ, อเปกฺขติฯ อุเปกฺขา, อเปกฺขา, ปจฺจเวกฺขณาฯ การโลเป ‘‘อุเปขา, อเปขา, อุปสมฺปทาเปโข’’ติ รูปานิ ภวนฺติฯ

ทุกฺข หิํสาคตีสุฯ ทกฺขติฯ ทกฺขโกฯ

จิกฺข จกฺข วิยตฺติยํ วาจายํฯ จิกฺขติ, อาจิกฺขติ, อพฺภาจิกฺขติฯ อาจิกฺขโกฯ จกฺขติ, จกฺขุฯ เอตฺถ จกฺขูติ จกฺขตีติ จกฺขุ, สมวิสมํ อภิพฺยตฺตํ วทนฺตํ วิย โหตีติ อตฺโถฯ อถ วา ‘‘สูปํ จกฺขติ, มธุํ จกฺขตี’’ติอาทีสุ วิย ยสฺมา อสฺสาทตฺโถปิ จกฺขุสทฺโท ภวติ, ตสฺมา ‘‘จกฺขติ วิญฺญาณาธิฏฺฐิตํ รูปํ อสฺสาเทนฺตํ วิย โหตี’’ติ อสฺสาทตฺโถปิ คเหตพฺโพฯ ‘‘จกฺขุํ โข มาคณฺฑิยํ รูปารามํ รูปรตํ รูปสมฺมุทิต’’นฺติ หิ วุตฺตํฯ สติปิ โสตาทีนํ สทฺทารามตาทิภาเว นิรูฬฺหตฺตา นยเน เอว จกฺขุสทฺโท ปวตฺตติ ปงฺกชาทิสทฺทา วิย ปทุมาทีสุฯ

จกฺข’กฺขิ นยนํ, โลจนํ ทิฏฺฐิ ทสฺสนํ;

เปกฺขนํ อจฺฉิ ปมฺหํ ตุ, ‘‘ปขุม’’นฺติ ปวุจฺจติฯ

เอตา รุกฺขาทิกา จกฺขปริยนฺตา ‘‘อตฺตโนภาสา’’ติ สทฺทสตฺถวิทู วทนฺติฯ

การนฺตธาตุรูปานิฯ

คการนฺตธาตุ

คุ กรีสุสฺสคฺเคฯ กรีสุสฺสคฺโค วจฺจกรณํฯ ควติฯ เค สทฺเทฯ คายติฯ คีตํฯ