เหตุกตฺตุกฺริยาปทนิทฺเทส

ภาเวติ วิภาเวติสมฺภาเวติ ปริภาเวติ, เอวํ เหตุกตฺตุกฺริยาปทานิ ภวนฺติฯ เอกกมฺมกวเสเนสมตฺโถ คเหตพฺโพ ฯ ปจฺฉิมสฺส ปน ทฺวิกมฺมกวเสนปิฯ ปริภาวาเปติ อภิภาวาเปติ อนุภาวาเปติ, เอวมฺปิ เหตุกตฺตุกฺริยาปทานิ ภวนฺติฯ ทฺวิกมฺมกวเสเนสมตฺโถ คเหตพฺโพฯ อิจฺเจวํ ทฺวิธา เหตุกตฺตุกฺริยาปทานิ เญยฺยานิ, อญฺญานิปิ คเหตพฺพานิฯ

ตตฺร ภาเวตีติ ปุคฺคโล ภาเวตพฺพํ ยํ กิญฺจิ ภาเวติ อาเสวติ พหุลีกโรติ, อถ วา ภาเวตีติ วฑฺเฒติฯ วิภาเวตีติ ภาเวตพฺพํ ยํ กิญฺจิ วิภาเวติ วิเสเสน ภาเวติ, วิวิเธน วา อากาเรน ภาเวติ ภาวยติ วฑฺเฒติ, อถ วา วิภาเวตีติ อภาเวติ อนฺตรธาเปติฯ สมฺภาเวตีติ ยสฺส กสฺสจิ คุณํ สมฺภาเวติ สมฺภาวยติ สุฏฺฐุ ปกาเสติ อุกฺกํเสติฯ ปริภาเวตีติ ปริภาเวตพฺพํ ยํ กิญฺจิ ปริภาเวติ ปริภาวยติ สมนฺตโต วฑฺเฒติฯ เอวํ เอกกมฺมกวเสนตฺโถ คเหตพฺโพฯ อถ วา ปริภาเวตีติ วาเสตพฺพํ วตฺถุํ ปริภาเวติ ปริภาวยติ วาเสติ คนฺธํ คาหาเปติฯ เอวํ ทฺวิกมฺมกวเสนาปิ อตฺโถ คเหตพฺโพฯ ปริภาวาเปตีติ ปุคฺคโล ปุคฺคเลน สปตฺตํ ปริภาวาเปติ หิํสาเปติ, อถ วา ปริภาวาเปตีติ หีฬาเปติ อวชานาเปติฯ อภิภาวาเปตีติ ปุคฺคโล ปุคฺคเลน สปตฺตํ อภิภาวาเปติ อชฺโฌตฺถราเปติฯ อนุภาวาเปตีติ ปุคฺคโล ปุคฺคเลน สมฺปตฺติํ อนุภาวาเปติ ปริโภเชติฯ

ปยุตฺโต กตฺตุนา โยเค, ฐิโตเยวาปฺปธานิเย;

กฺริยํ สาเธติ เอตสฺส, ทีปกํ สาสเน ปทํฯ

กรณวจนํเยว, เยภุยฺเยน ปทิสฺสติ;

อาขฺยาเต การิตฏฺฐานํ, สนฺธาย กถิตํ อิทํฯ