2. นามกปฺป
ปฐมกณฺฑ
[52, 60. ชินวจนยุตฺตํ หิฯ
‘‘ชินวจนยุตฺตํ หิ’’ อิจฺเจตํ อธิการตฺถํ เวทิตพฺพํฯ
[53, 61. ลิงฺคญฺจ นิปฺปชฺชเตฯ
ยถา ยถา ชินวจนยุตฺตํ หิ ลิงฺคํ, ตถา ตถา อิธ ลิงฺคญฺจ นิปฺปชฺชเตฯ
ตํ ยถา? เอโส โน สตฺถา, พฺรหฺมา อตฺตา, สขา, ราชาฯ
[54, 62. ตโต จ วิภตฺติโยฯ
ตโต ชินวจนยุตฺเตหิ ลิงฺเคหิ วิภตฺติโย ปรา โหนฺติฯ
[55, 63. สิ โย, อํ โย, นา หิ, ส นํ, สฺมา หิ, ส นํ, สฺมิํ สุฯ
กา จ ปน ตาโย วิภตฺติโย? สิ, โย อิติ ปฐมา, อํ, โยอิติ ทุติยา, นา หิ อิติ ตติยา, ส, นํอิติ จตุตฺถี, สฺมา, หิ อิติ ปญฺจมี, ส, นํ อิติ ฉฏฺฐี, สฺมิํ, สุ อิติ สตฺตมีฯ
วิภตฺติอิจฺจเนน กฺวตฺโถ? อมฺหสฺส มมํ สวิภตฺติสฺส เสฯ
[56, 64. ตทนุปโรเธนฯ
ยถา ยถา เตสํ ชินวจนานํ อนุปโรโธฯ ตถา ตถา อิธ ลิงฺคญฺจ นิปฺปชฺชเตฯ
[57, 71. อาลปเน สิ ค สญฺโญฯ
อาลปนตฺเถ สิ คสญฺโญ โหติฯ
โภติ อยฺเย, โภติ กญฺเญ, โภติ ขราทิเยฯ
อาลปเนติ กิมตฺถํ? สา อยฺยาฯ
สีติ กิมตฺถํ? โภติโย อยฺยาโยฯ
คอิจฺจเนน กฺวตฺโถ? ฆเต จฯ
[58, 29. อิวณฺณุวณฺณา ฌลาฯ
อิวณฺณุวณฺณาอิจฺเจเต ฌลสญฺญา โหนฺติ ยถาสงฺขฺยํฯ
อิสิโน , อคฺคิโน, คหปติโน, ทณฺฑิโนฯ เสตุโน, เกตุโน, ภิกฺขุโนฯ สยมฺภุโน, อภิภุโนฯ
ฌลอิจฺจเนน กฺวตฺโถ? ฌลโต สสฺส โน วาฯ
[59, 182. เต อิตฺถิขฺยา โปฯ
เต อิวณฺณุวณฺณา ยทา อิตฺถิขฺยา, ตทา ปสญฺญา โหนฺติฯ
รตฺติยา, อิตฺถิยา, เธนุยา, วธุยาฯ
อิตฺถิขฺยาติ กิมตฺถํ? อิสินา, ภิกฺขุนาฯ
สอิจฺจเนน กฺวตฺโถ? ปโต ยาฯ
[60, 177. อา โฆฯ
อากาโร ยทา อิตฺถิขฺโย, ตทา ฆสญฺโญ โหติฯ
สทฺธาย, กญฺญาย, วีณาย, คงฺคาย, ทิสาย สาลาย, มาลาย, ตุลาย, โทลาย, ปภาย, โสภาย, ปญฺญาย, กรุณาย นาวาย, กปาลิกายฯ
อาติ กิมตฺถํ? รตฺติยา, อิตฺถิยาฯ
อิตฺถิขฺโยติ กิมตฺถํ? สตฺถารา เทสิโต อยํ ธมฺโมฯ
ฆอิจฺจเนน กฺวตฺโถ? ฆโต นาทีนํฯ
[61, 86. สาคโม เสฯ
สการาคโม โหติ เส วิภตฺติมฺหิฯ
ปุริสสฺส, อคฺคิสฺส, อิสิสฺส, ทณฺฑิสฺส, ภิกฺขุสฺส, สยมฺภุสฺส, อภิภุสฺสฯ
เสติ กิมตฺตํ? ปุริสสฺมิํฯ
[62, 206. สํสาสฺเวกวจเนสุ จฯ
สํสาสุ เอกวจเนสุ วิภตฺตาเทเสสุ สการาคโม โหติฯ
เอติสฺสํ, เอติสฺสา อิมิสฺสํ, อิมิสฺสา, ติสฺสํ, ติสฺสา,
ตสฺสํ ตสฺสา, ยสฺสํ, ยสฺสา, อมุสฺสํ, อมุสฺสาฯ
สํสาสฺวีติ กิมตฺถํ? อคฺคินา, ปาณินาฯ
เอกวจเนสฺวีติ กิมตฺถํ? ตาสํ, สพฺพาสํฯ
วิภตฺตาเทเสสฺวีติ กิมตฺถํ? มนสา, วจสา, ถามสาฯ
[63, 217. เอติมาสมิฯ
เอตาอิมาอิจฺเจเตสมนฺโต สโร อิกาโร โหติ สํสาสุ เอกวจเนสุ วิภตฺตาเทเสสุฯ
เอติสฺสํ, เอติสฺสา, อิมิสฺสํ, อิมิสฺสาฯ
สํสาสฺวีติ กิมตฺถํ? เอตาย, อิมายฯ
เอกวจเนสฺวีติ กิมตฺถํ? เอตาสํ, อิมาสํฯ
[64, 216. ตสฺสา วาฯ
ตสฺสา อิตฺถิยํ วตฺตมานสฺส อนฺตสฺส อาการสฺส อิกาโร โหติ วา สํสาสุ เอกวจเนสุ วิภตฺตาเทเสสุฯ
ติสฺสํ, ติสฺสา, ตสฺสํ, ตสฺสาฯ
[65, 215. ตโต สสฺส สฺสายฯ
ตโต ตา เอตา อิมาโต สสฺส วิภตฺติสฺส สฺสายาเทโส โหติ วาฯ
ติสฺสาย, เอติสฺสาย, อิมิสฺสายฯ
วาติ กิมตฺถํ? ติสฺสา, เอติสฺสา, อิมิสฺสาฯ
[66, 205. โฆ รสฺสํฯ
โฆ รสฺสมาปชฺชเต สํสาสุ เอกวจเนสุ วิภตฺตาเทเสสุฯ
ตสฺสํ, ตสฺสา, ยสฺสํ, ยสฺสา, สพฺพสฺสํ, สพฺพสฺสาฯ
สํสาสฺวีติ กิมตฺถํ? ตาย, สพฺพายฯ
เอกวจเนสฺวีติ กิมตฺถํ? ตาสํ, สพฺพาสํฯ
[67, 229. โน จ ทฺวาทิโต นํมฺหิฯ
ทฺวิอิจฺเจวมาทิโต สงฺขฺยาโต นการาคโม โหติ นํมฺหิ วิภตฺติมฺหิฯ
ทฺวินฺนํ, ตินฺนํ, จตุนฺนํ, ปญฺจนฺนํ, ฉนฺนํ, สตฺตนฺนํ, อฏฺฐนฺนํ, นวนฺนํ, ทสนฺนํฯ
ทฺวาทิโตติ กิมตฺถํ? สหสฺสานํฯ
นํมฺหีติ กิมตฺถํ? ทฺวีสุ, ตีสุฯ
จคฺคหเณนสฺสญฺจาคโม โหติฯ จตสฺสนฺนํ อิตฺถีนํ ติสฺสนฺนํ เวทนานํฯ
[68, 184. อมา ปโต สฺมิํสฺมานํ วาฯ
ปอิจฺเจตสฺมา สฺมิํสฺมาอิจฺเจเตสํ อํอาอาเทสา โหนฺติ วา ยถาสงฺขฺยํฯ
มตฺยํ, มติยํ, มตฺยา, มติยา, นิกตฺยํฯ นิกติยํ, นิกตฺยา, นิกติยา, วิกตฺยํ, วิกติยํ, วิกตฺยา, วิกติยา, วิรตฺยํ, วิรติยํ, วิรตฺยา, วิรติยา, รตฺยํ, รติยํ, รตฺยา, รติยา, ปุถพฺยํ, ปุถวิยํ, ปุถพฺยา, ปุถวิยา, ปวตฺยํ, ปวตฺยา, ปวตฺติยํ, ปวตฺติยาฯ
[69, 186. อาทิโต โอ จฯ
อาทิอิจฺเจตสฺมา สฺมิํวจนสฺส อํโออาเทสา โหนฺติ วาฯ
อาทีํ , อาโทฯ
วาติ กิมตฺถํ? อาทิสฺมิํ, อาทิมฺหิ นาถํ นมสฺสิตฺวาน,
จคฺคหเณน อญฺญสฺมาปิ สฺมิํ วจนสฺส อา โอ อํอาเทสา โหนฺติฯ ทิวา จ รตฺโต จ หรนฺติ เย พลิฯ พาราณสิํ อหุ ราชาฯ
[70, 30. ฌลานมิยุวา สเร วาฯ
ฌลอิจฺเจเตสํ อิย อุวอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ วา สเร ปเร ยถาสงฺขฺยํฯ
ติยนฺตํ ปจฺฉิยาคาเร, อคฺคิยาคาเร, ภิกฺขุวาสเน นิสีทติ, วุถุวาสเน นิสีทติฯ
สเรติ กิมตฺถํ? ติมลํ, ติผลํ, ติจตุกฺกํ, ติทณฺฑํ, ติโลกํ, ตินยนํ, ติปาสํ, ติหํสํ, ติภวํ, ติขนฺธํ, ติปิฏกํ, ติเวทนํ, จตุทฺทิสํ, ปุถุภูตํฯ
วาติ กิมตฺถํ? ปญฺจหงฺเคหิ ตีหากาเรหิฯ จกฺขายตนํฯ
วาติ วิกปฺปนตฺถํ, อิการสฺส อยาเทโส โหติ, วตฺถุตฺตยํฯ
[71, 505. ยวการา จฯ
ฌลานํ ยการ วการาเทสา โหนฺติ สเร ปเร ยถาสงฺขฺยํฯ
อคฺยาคารํ , ปกฺขายตนํ, สฺวาคตํ, เต มหาวีรฯ
จคฺคหณํ สมฺปิณฺฑนตฺถํฯ
[72, 185. ปสญฺญสฺส จฯ
ปสญฺญสฺส จ อิวณฺณสฺส วิภตฺตาเทเส สเร ปเร ยการาเทโส โหติฯ
ปุถพฺยา, รตฺยา, มตฺยาฯ
สเรติ กิมตฺถํ? ปุถวิยํฯ
[73, 174. คาว เสฯ
โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อาวาเทโส โหติ เส วิภตฺติมฺหิฯ
คาวสฺสฯ
[74, 169. โยสุ จฯ
โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อาวาเทโส โหติ โยอิจฺเจเตสุ ปเรสุฯ
คาโว คจฺฉนฺติ, คาโว ปสฺสนฺติ, คาวี คจฺฉนฺติ, คาวี ปสฺสนฺติฯ
จคฺคหณํ กิมตฺถํ? นาสฺมาสฺมิํสุ วจเนสุ อาวา เทโส โหติฯ
คาเวน, คาวา, คาเว, คาเวสุฯ
[75, 170. อวมฺหิ จฯ
โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อาวอวอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ อํมฺหิ วิภตฺติมฺหิฯ
คาวํ, ควํฯ
จคฺคหเณน สาทิเสเสสุ ปุพฺพุตฺตวจเนสุ โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อวาเทโส โหติฯ
ควสฺส, คโว, คเวน, ควา, คเว, คเวสุฯ
[76, 171. อาวสฺสุ วาฯ
อาวอิจฺเจตสฺส คาวาเทสสฺส อนฺต สรสฺส อุการาเทโส โหติ วา อํมฺหิ วิภตฺติมฺหิฯ
คาวุํ, คาวํฯ
อาวสฺเสติ กิมตฺถํ? คาโว ติฏฺฐนฺติฯ
[77, 175. ตโต นมํ ปติมฺหา ลุตฺเต จ สมาเสฯ
ตโต โคสทฺทโต นํวจนสฺส อํอาเทโส โหติ, โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อวาเทโส โหติ ปติมฺหิ ปเร อลุตฺเต จ สมาเสฯ
ควปติฯ
อลุตฺเตติ กิมตฺถํ? โคปติฯ
จคฺคหเณน อสมาเสปิ นํวจนสฺส อํอาเทโส โหติ, โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อวาเทโส โหติฯ
ควํฯ
[78, 3. โอสเร จฯ
โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อวาเทโส โหติ สมาเส จ สเร ปเรฯ
ควสฺสกํ, คเวฬกํ, ควาชินํฯ
จคฺคหเณน อุวณฺณอิจฺเจวมนฺตานํ ลิงฺคานํ อุวอวอุราเทสา โหนฺติ สฺมิํโยอิจฺเจเตสุ กฺวจิฯ
ภุวิ, ปสโว, คุรโว, จตุโรฯ
สเรติ กิมตฺถํ? โคธโน, โควินฺโทฯ
[79, 46. ตพฺพิปรีตูปปเท พฺยญฺชเน จฯ
ตสฺส อวสทฺทสฺส ยทา อุปปเท ติฏฺฐมานสฺส ตสฺส โอการสฺส วิปรีโต โหติ พฺยญฺชเน ปเรฯ
อุคฺคเต สูริเย, อุคฺคจฺฉติ, อุคฺคเหตฺวาฯ
จคฺคหณมวธารณตฺถํฯ อวสาเน, อวกิรเณ, อวกิรติฯ
[80, 173. โคณ นํมฺหิ วาฯ
สพฺพสฺเสว โคสทฺทสฺส โคณาเทโส โหติ วา นํมฺหิ วิภตฺติมฺหิฯ
โคณานํ สตฺตนฺนํฯ
วาติ กิมตฺถํ?
โคนญฺเจ ตรมานานํ, อุชุํ คจฺฉติ ปุงฺคโวฯ
สพฺพา คาวี อุชุํ ยนฺติ, เนตฺเต อุชุํ คเต สติฯ
โยควิภาเคน อญฺญตฺราปิ โคณาเทโส โหติฯ โคณภูตานํฯ
[81, 172. สุหินาสุ จฯ
สุหินาอิจฺเจเตสุ สพฺพสฺส โคสทฺทสฺส โคณาเทโส โหติ วาฯ
โคเณสุ, โคเณหิ, โคเณภิ, โคเณนฯ
วาติ กิมตฺถํ? โคสุ, โคหิ, โคภิ, คเวนฯ
จคฺคหเณน สฺยาทิเสเสสุ ปุพฺพุตฺตรวจเนสุปิ โคณ คุ ควยาเทสา โหนฺติฯ โคโณ, โคณา, โคณํ, โคเณ, โคณสฺส, โคณมฺหาฯ โคณมฺหิ, คุนฺนํ, ควเยหิ, ควเยภิฯ
[82, 149. อํโม นิคฺคหิตํ ฌลเปหิฯ
อํวจนสฺส มการสฺส จ ฌลปอิจฺเจเตหิ นิคฺคหิตํ โหติ
อคฺคิํ, อิสิํ, คหปติํ, ทณฺฑิํ, มเหสิํ, ภิกฺขุํ, ปฏุํ, สยมฺภุํ, อภิภุํ, รตฺติํ, อิตฺถิํ, วธุํ, ปุลฺลิงฺคํ, ปุมฺภาโว, ปุงฺโกกิโลฯ
อํโมติ กิมตฺถํ? อคฺคินา, ปาณินา, ภิกฺขุนา, รตฺติยา, อิตฺถิยา, วธุยาฯ
ฌลเปหีติ กิมตฺถํ? สุขํ, ทุกฺขํฯ
ปุนารมฺภ หณํ วิภาสานิวตฺตนตฺถํฯ อคฺคิํ, ปฏุํ, พุทฺธิํ, วธุํฯ
[83, 67. สรโลโป’ มาเทส ปจฺจยาทิมฺหิ สรโลเป ตุ ปกติฯ
สรโลโป โหติ อมาเทสปจฺจยาทิมฺหิ สร โลเป ตุ ปกติ โหติฯ
ปุริสํ, ปุริเส, ปาปํ, ปาเป, ปาปิโย, ปาปิฏฺโฐฯ
อมาเทสปจฺจยาทิมฺหีติ กิ ตฺถํ? อปฺปมาโท อมตํ ปทํฯ
สรโลเปติ กิมตฺถํ? ปุริสสฺส, ทณฺฑินํฯ
ตุคฺคหณมวธารณตฺถํฯ ภิกฺขุนี, คหปตานีฯ
ปกติคฺคหณสามตฺเถน ปุน สนฺธิภาโว จ โหติฯ เสยฺโย, เสฏฺโฐ, เชยฺโย, เชฏฺโฐฯ
[84, 144. อโฆรสฺสเมกวจนโยสฺวปิ จฯ
อโฆ สโร รสฺสมาปชฺชเต เอกวจนโยอิจฺเจเตสุฯ
อิตฺถิํ, อิตฺถิโย, อิตฺถิยาฯ วธุํ, วธุโย, วธุยาฯ ทณฺฑิํ, ทณฺฑิโน, ทณฺฑินาฯ สยมฺภุํ, สยมฺภุโว, สยมฺภุนาฯ
อโฆติ กิมตฺถํ? กญฺญํ, กญฺญาโย, กญฺญายฯ
เอกวจนโยสฺวีติ กิมตฺถํ? อิตฺถีหิ, สยมฺภูหิฯ
จคฺคหณมวธารณตฺถํฯ นทิํ, นทิโย, นทิยาฯ
อปิคฺคหเณน น รสฺสมาปชฺชเตฯ อิตฺถี, ภิกฺขุนีฯ
[85, 150. น สิสฺมิมนปุํสกานิฯ
สิสฺมิํ อนปุํสกานิ ลิงฺคานิ น รสฺสมาปชฺชนฺเตฯ อิตฺถี, ภิกฺขุนี, วธู, ทณฺฑี, สยมฺภูฯ
สิสฺมิํนฺติ กิมตฺถํ? โภติ อิตฺถิ, โภติ วธุ, โภ ทณฺฑิ, โภ สยมฺภุฯ
อนปุํสกานีติ กิมตฺถํ? สุขการิ ทานํ, สุขการิ สีลํ, สีฆยายิ จิตฺตํฯ
[86, 227. อุภาทิโต นมินฺนํฯ
อุภอิจฺเจวมาทิโต สงฺขฺยาโต นํวจนสฺส อินฺนํ โหติฯ
อุภินฺนํ, ทุวินฺนํฯ
อุภาทิโตติ กิมตฺถํ? อุภเยสํฯ
[87, 231. อิณฺณมิณฺณนฺนํ ตีหิ สงฺขฺยาหิฯ
นํวจนสฺส อิณฺณํ อิณฺณนฺนํ อิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ ตีหิ สงฺขฺยาหิฯ
ติณฺณํ, ติณฺณนฺนํฯ
ตีหีติ กิมตฺถํ? ทฺวินฺนํฯ
[88, 147. โยสุ กตนิการโลเปสุ ทีฆํฯ
สพฺเพ สรา โยสุ กตนิการโลเปสุ ทีฆมาปชฺชนฺเตฯ
อคฺคี, ภิกฺขู, รตฺตี, ยาคู, อฏฺฐี, อฏฺฐีนิ, อายู, อายูนิ, สพฺพานิ, ยานิ, ตานิ, กานิ, กตมานิ, เอตานิ, อปูนิ, อิมานิฯ
โยสฺวีติ กิมตฺถํ? อคฺคิ, ภิกฺขุ, รตฺติ, ยาคุ, สพฺโพ, โย, โส, โก, อมุโกฯ
กตนิการโลเปสฺวีติ กิมตฺถํ? อิตฺถิโย, วธุโย, สยมฺภุโวฯ
ปุนารมฺภคฺคหณํ กิมตฺถํ? นิจฺจทีปนตฺถํฯ อคฺคี, ภิกฺขู, รตฺตี, ยานิ, ตานิ, กตมานิฯ
[89, 87. สุนํหิสุ จฯ
สุนํหิอิจฺเจเตสุ สพฺเพ สรา ทีฆมาปชฺชนฺเตฯ
อคฺคีสุ, อคฺคีนํ, อคฺคีหิ, รตฺตีสุ, รตฺตีนํ, รตฺตีหิฯ ภิกฺขูสุ, ภิกฺขูนํ, ภิกฺขูหิฯ ปุริสานํฯ
เอเตสฺวีตี กิมตฺถํ? อคฺคินา, ปาณินา, ทณฺฑินาฯ
จคฺคหณมวธารณตฺถํฯ สุเขตฺเตสุ พฺรหฺมจาริสุ, ธมฺมมกฺขาสิ ภควา ภิกฺขุนํ ทตฺวา สเกหิ ปาณิภิฯ
[90, 252. ปญฺจาทีนมตฺตํฯ
ปญฺจาทีนํ สงฺขฺยานํ อนฺโต อตฺตมาปชฺชเต สุนํหิอิจฺเจเตสุฯ
ปญฺจสุ, ปญฺจนฺนํ, ปญฺจหิ, ฉสุ, ฉนฺนํ, ฉหิ, สตฺตสุ, สตฺตนฺนํ, สตฺตหิ, อฏฺฐสุ, อฏฺฐนฺนํ, อฏฺฐหิ, นวสุ, นวนฺนํ, นวหิ, ทสสุ, ทสนฺนํ, ทสหิฯ
ปญฺจาทีนมีติ กิมตฺถํ? ทฺวีสุ, ทฺวินฺนํ, ทฺวีหิฯ
อตฺตมิติภาวนิทฺเทโส อุภยสฺสาคมนตฺถํ, อนฺโต อุกาโร อตฺตมาปชฺชเตฯ จตสฺสนฺนํ อิตฺถีนํฯ ติสฺสนฺนํ เวทนานํฯ
[91, 194. ปติสฺสินีมฺหิฯ
ปติสฺสนฺโต อตฺตมาปชฺชเต อินีมฺหิ ปจฺจเย ปเรฯ
คหปตานีฯ
อินีมฺหีติ กิมตฺถํ? คหปติฯ
[92, 100. นฺตุสฺสนฺโต โยสุจฯ
นฺตุปจฺจยสฺส อนฺโต อตฺตมาปชฺชเต สุนํหิโยอิจฺเจเตสุ ปเรสุฯ
คุณวนฺเตสุ, คุณวนฺตานํ, คุณวนฺเตหิ, คุณวนฺตา, คุณวนฺเตฯ
นฺตุสฺเสติ กิมตฺถํ? อิสีนํฯ
เอเตสฺวีติ กิมตฺถํ? คุณวาฯ
จคฺคหเณน อญฺเญสุ วจเนสุ อตฺตญฺจ โหติฯ คุณวนฺตสฺมิํ, คุณวนฺเตนฯ
อนฺตคฺคหเณน นฺตุปจฺจยสฺส อนฺโต อตฺตมาปชฺชเต, โยนญฺจ อิกาโร โหติฯ คุณวนฺติฯ
[93, 106. สพฺพสฺส วา อํเสสุฯ
สพฺพสฺเสว นฺตุปจฺจยสฺส อตฺตํ โหติ วา อํสอิจฺเจเตสุฯ
สติมํ ภิกฺขุ, สติมนฺตํ ภิกฺขุํ วา, พนฺธุมํ ราชานํ, พนฺธุมนฺตํ ราชานํ วา, สติมสฺส ภิกฺขุโน, สติมโต ภิกฺขุโน วา, พนฺธุมสฺส รญฺโญ สุงฺกํ, พนฺธุมโต รญฺโญ วา สุงฺกํ เทติฯ
เอเตสฺวีติ กิมตฺถํ? สติมา ภิกฺขุ, พนฺธุมา ราชาฯ
[94, 105. สิมฺหิ วาฯ
นฺตุปจฺจยสฺส อนฺตสฺส อตฺตํ โหติ วา สิมฺหิ วิภตฺติมฺหิฯ
หิมวนฺโต ปพฺพโตฯ
วาติ กิมตฺถํ? หิมวา ปพฺพโตฯ
[95, 145. อคฺคิสฺสินิ ฯ
อคฺคิสฺสนฺตสฺส อินิ โหติ วา สิมฺหิ วิภตฺติมฺหิฯ
ปุรโต อคฺคินิ, ปจฺฉโต อคฺคินิ, ทกฺขิณโต อคฺคินิ, วามโต อคฺคินิฯ
วาติ กิมตฺถํ? อคฺคิฯ
[96, 148. โยสฺวกตรสฺโส โฌฯ
โยสุ อกตรสฺโส โฌ อตฺตมาปชฺชเตฯ
อคฺคโย มุนโย, อิสโย, คหปตโยฯ
โยสฺวีติ กิมตฺถํ? อคฺคีสุฯ
อกตรสฺโสติ กิมตฺถํ? ทณฺฑิโนฯ
โฌติ กิมตฺถํ? รตฺติโยฯ
[97, 156. เวโวสุ โล จฯ
เวโวอิจฺเจเตสุ อกตรสฺโส โล อตฺตมาปชฺชเตฯ
ภิกฺขเว, ภิกฺขโว, เหตเว, เหตโวฯ
อกตรสฺโสติ กิมตฺถํ? สยมฺภุโว, เวสฺสภุโว, ปราภิภุโวฯ
เวโวสฺวีติ กิมตฺถํ? เหตุนา, เกตุนา, เสตุนาฯ
จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํฯ
[98, 186. มาตุลาทีนมานตฺตมีกาเรฯ
มาตุลอิจฺเจวมาทีนํ อนฺโต อานตฺตมาปชฺชเต อีกาเร ปจฺจเย ปเรฯ
มาตุลานี , อยฺยกานี, วรุณานีฯ
อีกาเรติ กิมตฺถํ? ภิกฺขุนี, ราชินี, ชาลินี, คหปตานีฯ
อานตฺตคฺคหเณน นทีอิจฺเจตสฺส ทีสทฺทสฺส ชฺโชชฺชา อาเทสา โหนฺติ สห วิภตฺติยา โยนาสอิจฺเจเตสุฯ นชฺโช สนฺทนฺติ, นชฺชา กตํ ตรงฺคํ, นชฺชา เนรญฺชราย ตีเรฯ
[99, 81. สฺมาหิสฺมิํนํมฺหาภิมฺหิวาฯ
สพฺพโต ลิงฺคโต สฺมาหิสฺมิํ อิจฺเจเตสํ มฺหาภิมฺหิอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ วา ยถาสงฺขฺยํฯ
ปุริสมฺหา, ปุริสสฺมา, ปุริเสภิ, ปุริเสหิ, ปุริสมฺหิ, ปุริสสฺมิํฯ
สฺมาหิสฺมิํนมิติ กิมตฺถํ? วณฺณวนฺตํ อคนฺธกํ วิรุฬฺหปุปฺผํ, มหนฺตํ ฉตฺตํ มหาฉตฺตํ, มหนฺตํ ธชํ มหาธชํฯ
[100, 214. น ติเมหิ กตากาเรหิฯ
ต อิมอิจฺเจเตหิ กตากาเรหิ สฺมาสฺมิํ นํมฺหามฺหิอิจฺเจเต อาเทสา เนว โหนฺติฯ
อสฺมา ฐานา ภยํ อุปฺปชฺชติ, อสฺมิํ ฐาเน ภยํ ติฏฺฐติ, อสฺมา, อสฺมิํฯ
กตากาเรหีติ กิมตฺถํ? ตมฺหา, ตมฺหิ, อิมมฺหา, อิมมฺหิฯ
[101, 80. สุหิสฺวกาโร เอฯ
สุหิอิจฺเจเตสุ อกาโร เอตฺตมาปชฺชเตฯ
สพฺเพสุ, เยสุ, เตสุ, เกสุ, ปุริเสสุ, อิเมสุ, กุสเลสุ, ตุมฺเหสุ, อมฺเหสุ, สพฺเพหิ, เยหิ, เตหิ, เกหิ, ปุริเสหิ, อิเมหิ, กุสเลหิ, ตุมฺเหหิ, อมฺเหหิฯ
[102, 202. สพฺพนามานํ นํมฺหิ จฯ
สพฺเพสํ สพฺพนามานํ อนฺโต อกาโร เอตฺตมาปชฺชเต นํมฺหิ วิภตฺติมฺหิฯ
สพฺเพสํ, สพฺเพสานํ, เยสํ, เยสานํ, เตสํ, เตสานํ, อิเมสํ, อิเมสานํ, เกสํ, เกสานํ, อิตเรสํ, อิตเรสานํ, กตเมสํ, กตเมสานํฯ สพฺพนามานมิติ กิมตฺถํ? พุทฺธานํ ภควนฺตานํ อาจิณฺณสมาจิณฺโณฯ
อกาโรติ กิมตฺถํ? อมูสํ, อมูสานํฯ
นํมฺหีติ กิมตฺถํ? สพฺเพ, อิเมฯ
จคฺคหณ มนุกฑฺฒนตฺถํฯ
[103, 79. อโต เนนฯ
ตสฺมา อการโต นาวจนสฺส เอนาเทโส โหติฯ
สพฺเพน, เยน, เตน, เกน, อเนน, ปุริเสน, รูเปนฯ
อโตติ กิมตฺถํ? มุนินา, อมุนา, ภิกฺขุนาฯ
นาติ กิมตฺถํ? ตสฺมาฯ
[104, 66. โสฯ
ตสฺมา อการโต สิวจนสฺส โอการาเทโส โหติฯ
สพฺโพ, โย, โส, โก, อมุโก, ปุริโสฯ
สีติ กิมตฺถํ? ปุริสานํฯ
อโตติ กิมตฺถํ? สยมฺภูฯ
[105, 0. โส วาฯ
ตสฺมา อการโต นาวจนสฺส โสอาเทโส โหติ วาฯ
อตฺถโส ธมฺมํ ชานาติ, พฺยญฺชนโส อตฺถํ ชานาติ, อกฺขรโส, สุตฺตโส, ปทโส, ยสโสฯ อุปายโส, สพฺพโส, ถามโส, ฐานโสฯ
วาติ กิมตฺถํ? ปาเทน วา ปาทารเหน วา อติเรกปาเทน วา โย ภิกฺขุ เถยฺยจิตฺเตน ปรสฺส ภณฺฑํ คณฺหาติ, โส ภิกฺขุ ปาราชิโก โหติ อสํวาโสฯ
[106, 313. ทีโฆเรหิฯ
ทีฆโอรอิจฺเจเตหิ สฺมาวจนสฺส โสอาเทโส โหติ วาฯ
ทีฆโส, โอรโส, ทีฆมฺหา, โอรมฺหาฯ
ทีโฆเรหิติ กิมตฺถํ? สรมฺหา, วจนมฺหาฯ
[107, 69. สพฺพโยนีนมาเอฯ
ตสฺมา อการโต สพฺเพสํ โยนีนํอาเอ อาเทสา โหนฺติ วา ยถาสงฺขฺยํฯ
ปุริสา, ปุริเส, รูปา, รูเปฯ
วาติ กิมตฺถํ? อคฺคโย, มุนโย, อิสโยฯ
โยนีนนฺติ กิมตฺถํ? ปุริสสฺส, รูปสฺสฯ
อการโตติ กิมตฺถํ? ทณฺฑิโน, อฏฺฐีนิ, อคฺคี ปชฺชลนฺติ, มุนี จรนฺติฯ
[108, 90. สฺมาสฺมิํนํวาฯ
ตสฺมา อการโต สพฺเพสํ สฺมาสฺมิํอิจฺเจเตสํ อา เอ อาเทสา โหนฺติ วา ยถาสงฺขฺยํฯ
ปุริสา , ปุริสสฺมา, ปุริเส, ปุริสสฺมิํฯ
อการโตติ กิมตฺถํ? ทณฺฑินา, ทณฺฑิสฺมิํ, ภิกฺขุนา, ภิกฺขุสฺมิํฯ
[109, 304. อาย จตุตฺเถกวจนสฺสตุฯ
ตสฺมา อการโต จตุตฺเถกวจนสฺส อายาเทโส โหติ วาฯ
อตฺถาย หิตาย สุขาย เทวมนุสฺสานํ พุทฺโธ โลเก อุปฺปชฺชติฯ
อโตติ กิมตฺถํ? อิสิสฺสฯ
จตุตฺถีติ กิมตฺถํ? ปุริสสฺส มุขํฯ
เอกวจนสฺเสติ กิมตฺถํ? ปุริสานํ ททาติฯ
วาติ กิมตฺถํ? ทาตา โหติ สมณสฺส วา พฺราหฺมณสฺส วาฯ
ตุคฺคหเณนตฺถญฺจ โหติฯ อตฺถตฺถํ, หิตตฺถํ, สุขตฺถํฯ
[110, 201. ตโย เนว จ สพฺพนาเมหิฯ
เตหิ สพฺพนาเมหิ อการนฺเตหิ สฺมาสฺมิํ สอิจฺเจเตสํ ตโย อา เอ อายาเทสา เนว โหนฺติฯ
สพฺพสฺมา , สพฺพสฺมิํ, สพฺพสฺสฯ ยสฺมา, ยสฺมิํ, ยสฺสฯ ตสฺมา, ตสฺมิํ, ตสฺสฯ กสฺมา, กสฺมิํ, กสฺสฯ อิมสฺมา, อิมสฺมิํ, อิมสฺสฯ
สพฺพนาเมหีติ กิมตฺถํ? ปาปา, ปาเป, ปาปายฯ
จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํฯ
[111, 179. ฆโต นาทีนํฯ
ตสฺมา ฆโต นาทีนเมกวจนานํ วิภตฺติคณานํ อายาเทโส โหติฯ
กญฺญาย กตํ กมฺมํ, กญฺญาย ทียเต, กญฺญาย นิสฺสฏํ วตฺถํฯ กญฺญาย ปริคฺคโห, กญฺญาย ปติฏฺฐิตํ สีลํฯ
ฆโตติ กิมตฺถํ? รตฺติยา, อิตฺถิยา, เธนุยา, วธุยาฯ
นาทีนมิติ กิมตฺถํ? กญฺญํ ปสฺสติ, วิชฺชํ, วีณํ, คงฺคํฯ
เอกวจนานมิติ กิมตฺถํ? สพฺพาสุ, ยาสุ, ตาสุ, กาสุ, อิมาสุ, ปภาสุฯ
[112, 183. ปโต ยาฯ
ตสฺมา ปโต นาทีนเมกวจนานํ วิภตฺติคณานํ ยาอาเทโส โหติฯ
รตฺติยา , อิตฺถิยา, เทวิยา, เธนุยา, ยาคุยา, วธุยาฯ
นาทีนมิติ กิมตฺถํ? รตฺตี, รตฺติํ, อิตฺถี, อิตฺถิํฯ
ปโตติ กิมตฺถํ? กญฺญาย, วีณาย, คงฺคาย, ปภาย, โสภายฯ
เอกวจนานมิติ กิมตฺถํ? รตฺตีนํ, อิตฺถีนํฯ
[113, 132. สขโต คสฺเส วาฯ
ตสฺมา สขโต คสฺส อการ อาการ อิการ อีการ เอการาเทสา โหนฺติ วาฯ
โภ สข, โภ สขา, โภ สขิ, โภ สขี, โภ สเขฯ
[114, 178. ฆเต จฯ
ตสฺมา ฆโต คสฺส เอการาเทโส โหติฯ
โภติ อยฺเย, โภติ กญฺเญ, โภติ ขราทิเยฯ
จคฺคหณมวธารณตฺถํ, สนฺนิฏฺฐานํฯ
[115, 181. น อมฺมาทิโตฯ
ตโต อมฺมาทิโต คสฺส เอการตฺตํ น โหติฯ
โภติ อมฺมา, โภติ อนฺนา, โภติ อมฺพา, โภติ ตาตาฯ
อมฺมาทิโตติ กิมตฺถํ? โภติ กญฺเญฯ
[116, 157. อกตรสฺสา ลโต ยฺวาลปนสฺส เวโวฯ
ตสฺมา อกตรสฺสา ลโต ยฺวาลปนสฺส เวโวอาเทสา โหนฺติฯ
ภิกฺขเว, ภิกฺขโว, เหตเว, เหตโวฯ
อกตรสฺสาติ กิมตฺถํ? สยมฺภุโวฯ
ลโตติ กิมตฺถํ? นาคิโย, เธนุโย, ยาคุโยฯ
อาลปนสฺเสติ กิมตฺถํ? เต เหตโว, เต ภิกฺขโวฯ
[117, 124. ฌลโต สสฺสโน วาฯ
ตสฺมา ฌลโต สสฺส วิภตฺติสฺส โน อาเทโส โหติ วาฯ
อคฺคิโน, อคฺคิสฺส, สขิโน, สขิสฺส, ทณฺฑิโน, ทณฺฑิสฺส, ภิกฺขุโน, ภิกฺขุสฺส, สยมฺภุโน, สยมฺภุสฺสฯ
สสฺเสติ กิมตฺถํ? อิสินา, ภิกฺขุนาฯ
ฌลโตติ กิมตฺถํ? ปุริสสฺสฯ
[118, 146. ฆปโต จ โยนํ โลโปฯ
เตหิ ฆปฌลอิจฺเจเตหิ โยนํ โลโป โหติ วาฯ
กญฺญา, กญฺญาโยฯ รตฺตี, รตฺติโย, อิตฺถี, อิตฺถิโย, ยาคู, ยาคุโย, วธู, วธุโยฯ อคฺคี, อคฺคโยฯ ภิกฺขู, ภิกฺขโวฯ สยมฺภู, สยมฺภุโวฯ อฏฺฐี, อฏฺฐีนิ, อายู, อายูนิฯ
จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํฯ
[119, 155. ลโต โวกาโร จฯ
ตสฺมา ลโต โยนํ โวกาโร โหติ วาฯ
ภิกฺขโว, ภิกฺขู, สยมฺภุโว, สยมฺภูฯ
การคฺคหณํ กิมตฺถํ? โยนํ โน จ โหติฯ ชนฺตุโนฯ
จคฺคหณมวธารณตฺถํ, อมู ปุริสา ติฏฺฐนฺติ, อมู ปุริเส ปสฺสถฯ
อิติ นามกปฺเป ปฐโม กณฺโฑฯ
ทุติยกณฺฑ
[120, 243. อมฺหสฺส มมํ สปิภตฺติสฺส เสฯ
สพฺพสฺเสว อมฺหสทฺทสฺส สวิภตฺติสฺส มมํ อาเทโส โหติ เส วิภตฺติมฺหิฯ