ตตฺถ มาสํ วสิตฺวาน, เชฏฺฐมาสสฺสุ’ โปสเถ;

เถโร จตูหิ เถเรหิ, สุมเนนา’ถ ภณฺฑุนาฯ

[19]

สทฺธิํ เตน คหฏฺเฐน, น รโต ญาติเหตุนา;

ตสฺมา วิหารา อากาสํ, อุคฺคนฺตฺวา โส มหิทฺธิโกฯ

[20]

ขเณเนว อิธาคมฺม, รมฺเม มิสฺสก ปพฺพเต;

อฏฺฐาสิ วิลุกูฏมฺหิ, รุจิรมฺพตฺถเล วเรฯ

[21]

ลํกาปสาท คุเณน วิยากโต โส;

ลํกาหิตาย มุนินา สยิเตน อนฺเต;

ลํกาย สตฺถุสทิโส หิตเหตุ ตสฺสา;

ลํกามรูหิ มหิโต’ภินิสีทิ ตตฺตาติฯ

สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

มหินฺทาคมโน นาม

เตรสโม ปริจฺเฉโทฯ

จุทฺทสม ปริจฺเฉท

นครปฺปเวสโน

[1]

เทวานํปิยติสฺโส โส, ราชา สลิลกีฬิตํ;

ทตฺวา นครวาสีนํ, มิควํ กีฬิตุํ อคาฯ

[2]

จตฺตาลีสสหสฺเสหิ, นเรหิ ปริวาริโต;

ธาวนฺโต ปทสาเยว, อคมา มิสฺสกํ นคํฯ

[3]

เถเร ทสฺเสตุมิจฺฉนฺโต, เทโว ตสฺมิํ มหีธเร;

คุมฺภํภกฺขยมาโน’ว, อฏฺฐา โคกณฺณรูปวาฯ

[4]

ราชา ทิสฺวา ‘‘ปมตฺตํ ตํ, น ยุตฺตํ วิชฺฌิตุํ’’ อิติ;

ชิยา สทฺทมกาธาปิ, โคกณฺโณ ปพฺพตนฺตรํฯ

[5]

ราชา’นุธาวิ โสธิํ, เถรานํ สนฺติกํ คโต;

เถเร ทิฏฺเฐ นรินฺเทน, สยมนฺตรธายิโสฯ

[6]

เถโร ‘‘พหูสุ ทิฏฺเฐสุ, อติภายิสฺสตี’’ ติโส;

อตฺตานเมว ทสฺเสสิ, ปสฺสิตฺวา ตํ มหีปติํฯ

[7]

ภีโต อฏฺฐาสิ ตํ เถโร, ‘‘เอหิ ติสฺสาติ อพฺรวิ;

ติสฺสา’ติ วจเนเนว, ราชา ยกฺโข’’ติ จินฺตยีฯ

[8]

สมณา มยํ มหาราช, ธมฺมราชสฺส สาวกา;

ตเมว อนุกมฺปาย, ชมฺพุทีปา อิธาคตาฯ

[9]

อิจฺจาห เถโร ตํ สุตฺวา, ราชา วีตภโย อหุ;

สริตฺวา สขีสนฺเทสํ, ‘‘สมาณา’’ อิติ นิจฺฉิโตฯ

[10]

ธนุํ สรญฺจ นิกฺขิปฺป, อุปสงฺกมฺม ตํ อิสิํ;

สมฺโมทมาโน เถเรน, โส นิสีทิ ตทนฺติเกฯ

[11]

ตทา ตสฺส มนุสฺสา เต, อาคมฺม ปริวารยุํ;

ตทา เสเส ฉ ทสฺเสสิ, มหาเถโร สหาคเตฯ

[12]

เต ทิสฺวา อพฺรวี ราชา, ‘‘กทา’’ เม อาคตา อิติ;

‘‘มยา สทฺธิํ’’ติ เถเรน, วุตฺเต ปุจฺฉิ อิทํ ปุนฯ

[13]

‘‘สนฺติ อีทิสกา อญฺเญ, ชมฺพุทีเป ยตี’’ อิติ;

อาห ‘‘กาสาวปชฺโช โต, ชมฺพุทีโป ตหิํ ปนฯ

[14]

เตวิชฺชา อิทฺธิปฺปตฺตา จ, เจโตปริยโกวิทา;

‘‘ทิพฺพโสตา’รหนฺโต จ, พหู พุทฺธสฺส สาวกา’’ฯ

[15]

ปุจฺฉิ ‘‘เกนาคตตฺถา’’ติ, น ถเลน น วารินา;

อาคตมฺหา’’ติ วุตฺเต โส, วิชานิ นภสาคมํฯ

[16]

วีมํสํโส มหาปญฺโญ, กณฺหํ ปญฺหมปุจฺฉิตํ;

ปุฏฺโฐ ปุฏฺโฐ วิยากาสิ, ตํตํ ปญฺหํ มหีปติฯ

[17]

รุกฺโขยํ ราชกินฺนาโม, อญฺโญ นาม อยํ ตรุ;

อิมํ มุญฺจิย อตฺถ’มฺโพ, สนฺติ อมฺพตรู พหุํฯ

[18]

อิมญฺจ อมฺพํ เตจ’มฺเพ, มุญฺจิยตฺถิ มหีรุหา;

สนฺติ ภนฺเต พหุ รุกฺขา, อนมฺพาปน เต ตรุฯ

[19]

อญฺเญ อมฺเพ อนมฺเพ จ, มุญฺจิย’ตฺถิ มหีรุหา;

อยํ ภนฺเต อมฺพรุกฺโข, ปณฺฑิโต’สิ นริสฺสรฯ

[20]

สนฺติ เต ญาตกา ราช, สนฺติ ภนฺเต พหุชฺชนา;

สนฺติ อญฺญาตกา ราช, สนฺติ เต ญาติโต พหูฯ

[21]

ญาตเก เต จ อญฺเญ จ, มุญฺจิย’ญฺโญปิ อตฺถิ นุ;

‘‘ภนฺเต’’ หเมว สาธุ ตฺวํ, ปณฺฑิโต’สิ นริสฺสรฯ

[22]

ปณฺฑิโต’ติ วิทิตฺวาน, จูฬหตฺถิปโทปมํ;

สุตฺตนฺตํ เทสยี เถโร, มหีปสฺส มหามตีฯ

[23]

เทสนาปริโยสาเน, สทฺธิํ เตหิ นเรหิ โส;

จตฺตาลีสสหสฺเสหิ, สรเณสุ ปติฏฺฐหิฯ

[24]

ภตฺตา’ภีหารํ สายนฺเห, รญฺโญ อภิหรุํ ตทา;

‘‘น ภุญฺชิสฺส’’นฺติ ทานิ เม, อิติ ชนมฺมิ ภูปติฯ

[25]

ปุจฺฉิตุํเยว ยุตฺตนฺติ, ภตฺเตนา’ปุจฺฉิเต อิสิ;

น ภุญฺชาม อิทานี’ติ, วุตฺเต กาลญฺจ ปุจฺฉิโสฯ

[26]

กาลํ วุตฺเต’พฺรวิ เอวํ, ‘‘คจฺฉาม นครํ’’อิติ;

ตุวํ คจฺฉ มหาราช, วสิสฺสาม มยํ อิธฯ

[27]

เอวํ สติ กุมาโร’ยํ, อมฺเหหิ สห คจฺฉตุ;

อยญฺหิ อาคตผโล, ราช วิญฺญาตสาสโนฯ

[28]

อเปกฺขมาโน ปพฺพชฺชํ, วสต’มฺหากมนฺติเก;

อิทานิ ปพฺพเชสฺสาม, อิมํ ตฺวํ คจฺฉ ภูมิปฯ

[29]

ปาโต รถํ เปสยิสฺสํ, ตุมฺเห ตตฺถ ฐิตา ปุรํ;

ยาถา’ติ เถเร วนฺทิตฺวา, ภณฺฑุํเนตฺว’ก มนฺตกํฯ

[30]

ปุจฺฉิ เถราธิการํโส, รญฺโญ สพฺพมภาสิ โส;

เถรํ ญตฺวา’ติ ตุฏฺโฐโส, ‘‘ลาภา เม’’อิติ จินฺตยิฯ

[31]

ภณฺฑุสฺส คีหิภาเวน, คตาสงฺโก นริสฺสโร;

อญฺญาสิ นรภาวํ โส, ‘‘ปพฺพาเชม อิมํ’’ อิติฯ

[32]

เถโร ตํ คามสีมายํ, ตสฺมิํเยว ขเณ อกา;

ภณฺฑุกสฺส กุมารสฺส, ปพฺพชฺชมุปสมฺปทํฯ

[33]

ตสฺมิํเยว ขเณ โส จ, อรหตฺตมปาปุณิ;

สุมนํ สามเณรํ ตํ, เถโร อามนฺตยี ตโตฯ

[34]

ธมฺมสวนกาลํ ตฺวํ, โฆเสหี’’ติ อปุจฺฉิโส;

สาเวนฺโต กิตฺตกํ ฐานํ, ภนฺเต โฆเสม’หํ อิติฯ

[35]

‘‘สกลํ ตมฺพปณฺณี’’ติ, วุตฺเต เถเรน อิทฺธิยา;

สาเวนฺโต สกลํ ลํกํ, ธมฺมกาลมโฆสยีฯ

[36]

ราชา นาคจตุตฺเตโส, โสณฺณิปสฺเส นิสีทิย;

ภุญฺชนฺโต ตํ รวํ สุตฺวา, เถรนฺติก มเปสยิฯ

[37]

‘‘อุปทฺทโว นุ อตฺถี’’ติ, อาห นตฺถิ อุทฺทโว;

โสตุํ สมฺพุทฺธวจนํ, กาโล โฆสาปิโต อิติฯ

[38]

สามเณร รวํ สุตฺวา, ภุมฺมาเทวา อโฆสยุํ;

อนุกฺกเมน โส สทฺโท, พฺรหฺมโลกํ สมารุหิฯ

[39]

เตน โฆเสน เทวานํ, สนฺนิปาโต มหา อหุ;

สมจิตฺตสุตฺตํ เทเสสิ, เถโร ตสฺมิํ สมาคเมฯ

[40]

อสํขิยานํ เทวานํ, ธมฺมาภิสมโย อหุ;

พหู นาคา สุปณฺณา จ, สรเณสุ ปติฏฺฐยุํฯ

[41]

ยเถทํ สาริปุตฺตสฺส, สุตฺตํ เถรสฺส ภาสโต;

ตถา มหินฺทตฺเถรสฺส, อหุ เทวสมาคโมฯ

[42]

ราชา ปภา เต ปาเหสิ, รถํ สารถิ โส คโต;

‘‘อาโรหถ รถํ ยาม, นครํ’’ อิติ เต’พฺรวิฯ

[43]

นา’โรหาม รถํ คจฺฉ, คจฺฉาม ตว ปจฺฉโต;

อิติ วตฺวาน เปเสตฺวา, สารถิํ สุมโนรถํฯ

[44]

เวหาสมพฺภุคนฺตฺวา, เต นครสฺส ปุรตฺถโต;

ปฐมตฺถูปฏฺฐานมฺหิ, โอตริํสุ มหิทฺธิกาฯ

[45]

เถเรหิ ปฐโมติณฺณ-ฐานมฺหิ กตเจติยํ;

อชฺชาปิ วุจฺจเต เตน, เอวํ ปฐมเจติยํฯ

[46]

รญฺญา เถรคุณํ สุตฺวา, สพฺพา อนฺเตปุริตฺถิโย;

เถรทสฺสนมิจฺฉิํสุ, ยสฺมา ตสฺมามหีปติฯ

[47]

อนฺโต’ว ราชวตฺถุสฺส, รมฺมํ กาเรสิ มณฺฑปํ;

เสเตหิ วตฺถปุปฺเผหิ, ฉาทิตํ สมลงฺกตํฯ

[48]

อุจฺจเสยฺยาวิรมณํ, สุตตฺตา เถรสนฺติเก;

กงฺขี ‘‘อุจฺจาสเน เถโร, นิสีทิเทยฺยนุโนติ จฯ

[49]

ตทนฺตเร สารถิ โส, เถเร ทิสฺวา ตหิํ ฐิเต;

จีวรํ ปารุปนฺเต เต, อติวิมฺหิต มานโสฯ

[50]

คนฺตฺวา รญฺโญ นิเวเทสิ, สุตฺวา สพฺพํ มหีมติ;

‘‘นิสชฺชํ น กริสฺสนฺติ, ปีฐเกสู’’ติ นิจฺฉิโตฯ

[51]

‘‘สุสาธุ ภุมฺมตฺถรณํ, ปญฺญาเปถา’’ติ ภาสิย;

คนฺตฺวา ปฏิปถํ เถเร, สกฺกจฺจํ อภิวาทิยฯ

[52]

มหามหินฺทตฺเถรสฺส, หตฺถโต ปตฺตมาทิย;

สกฺการปูชาวิธินา, ปุรํ เถรํ ปเวสยิฯ

[53]

ทิสฺวา อาสนปญฺญตฺติํ, เนมิตฺตา พฺยากรุํ อิติ;

‘‘คหิตา ปถวี’เมหิ, ทีเป เหสฺสนฺติ อิสฺสราฯ

[54]

นรินฺโท ปูชยนฺโต เต, เถเร อนฺเตปุรํ นยิ;

ตตฺถ เต ทุสฺสปีเฐสุํ, นิสีทิํสุ ยถารหํฯ

[55]

เต ยาคุขชฺชโภชฺเชหิ, สยํ ราชา อตปฺปยิ;

นิฏฺฐิเต ภตฺตกิจฺจมฺหิ, สยํ อุปนิสีทิยฯ

[56]

กนิฏฺฐสฺโสปราชสฺส, มหานาคสฺส ชายิกํ;

วสนฺติํ ราชเคเห’ว, ปกฺโกสา เปสิจา’นุลํฯ

[57]

อาคมฺม อนุลาเทวี, ปญฺจ อิตฺถิสเตหิ สา;

เถเรวนฺทิย ปูเชตฺวา, เอกมนฺตมุปาวิสิฯ

[58]

เปตวตฺถุํ วิมานญฺจ, สจฺจสํยุตฺตเมว จ;

เทเสสิ เถโร ตา อิตฺถี, ปฐมํ ผลมชฺฌคุํฯ

[59]

หิยฺโย ทิฏฺฐมนุสฺเสหิ, สุตฺวา เถรคุเณ พหู;

เถรทสฺสนมิจฺฉนฺตา, สมาคนฺตฺวาน นาคราฯ

[60]

ราชทฺวาเร มหาสทฺทํ, อกรุํ ตํ มหีปติ;

สุตฺวา ปุจฺฉิย ชานิตฺวา, อาห เตสํ หิตตฺถิโกฯ

[61]

สพฺเพสํ อิธ สมฺพาโธ, สาลามงฺคลหตฺถิโน;

โสเธถ ตตฺถ ทกฺขนฺติ, เถเร’เม นาครา’อิติฯ

[62]

โสเธตฺวา หตฺถิสาลํ ตํ, วิตานาทีหิ สชฺชุกํ;

อลงฺกริตฺวา สยเน, ปญฺญเปสุํ ยถารหํฯ

[63]

สเถโร ตตฺถ คนฺตฺวาน, มหาเถโร นิสีทิย;

โส เทวทูตสุตฺตนฺตํ, กเถสี กถิโก มหาฯ

[64]

ตํ สุตฺวาน ปสีทิํสุ, นครา เต สมาคตา;

เตสุ ปาณสหสฺสํตุ, ปฐมํ ผลมชฺฌคาฯ

[65]

ลํกาทีเป โส สตฺถุกปฺโป อกปฺโป;

ลํกาธิฏฺฐาเน ทฺวีสุ ฐาเนสุ เถโร;

ธมฺมํ ภาสิตฺวา ทีปภาสาย เอวํ;

สทฺธมฺโม ตารํ การยี ทีปทีโปติฯ

สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

นครปฺปเวสโน นาม

จุทฺทสโม ปริจฺเฉโทฯ

ปญฺจทสม ปริจฺเฉท

มหาวิหาร ปฏิคฺคหโก

[1]

หตฺถิสาลาปิ สมฺพาธา, อิติ ตตฺถ สมาคตา;

เต นนฺทนวเน รมฺเม, ทกฺขิณทฺวารโต พหิฯ

[2]

ราชุยฺยาเน ฆนจฺฉาเย, สีตเล นีลสทฺทเล;

ปญฺญาเปสุํ อาสนานิ, เถรานํ สาทรา นราฯ

[3]

นิกฺขมฺม ทกฺขิณทฺวารา, เถโร ตตฺถ นิสีทิ จ;

มหากุลีนา จา’คมฺม, อิตฺถิโย พหุกา ตหิํฯ

[4]