ปณฺฑุวาสุเทวาภิเสโก

[1]

วิชโย โส มหาราชา, วสฺเส อนฺติมเก ฐิโต;

อิติ จินฺตยิ ‘‘วุทฺโธ’หํ, น จ วิชฺชติ เม สุโตฯ

[2]

กิจฺเฉน วาสิตํ รฏฺฐํ, นสฺเสยฺย มม อจฺจเย;

อาณาเปยฺยํ รชฺชเหตุ-สุมิตฺตํ ภาตรํ มมฯ

[3]

อถา’มจฺเจหิ มนฺเตตฺวา, เลขํ ตตฺถ วิสชฺชยิ;

เลขํ ทตฺวาน วิชโย, น จิเรน ทิวงฺคโตฯ

[4]

ตสฺมิํ มเต อมจฺจา เต, เปกฺขนฺตา ขตฺติยาคมํ;

อุปติสฺสคาเม ฐตฺวาน, รฏฺฐํ สมุนุสาสิสุํฯ

[5]

มเต วิชยราชมฺหิ, ขตฺติยาคมนา ปุรา;

เอกํ วสฺสํ อยํ ลํกา-ทีโป อาสิ อราชโกฯ

[6]

ตสฺมิํ สีหปุเร ตสฺส, สีหพาหุสฺส ราชิโน;

อจฺจเยน สุมิตฺโต โส, ราชา ตสฺส สุโต อหุฯ

[7]

ตสฺส ปุตฺตา ตโย อาสุํ, มทฺทราชสฺส ธีตุยา;

ทูตา สีหปุรํ คนฺตฺวา, รญฺโญ เลขํ อทํสุ เตฯ

[8]

เลขํ สุตฺวาน โส ราชา, ปุตฺเต อามนฺตยี ตโย;

อหํ มหลฺลโก ตาตา, เอโก ตุมฺเหสุ คจฺฉตุฯ

[9]

ลํกํ เนกคุณํ กนฺตํ, มม ภาตุสฺส สนฺตกํ;

ตสฺส’จฺจ เยน ตตฺเถว, รชฺชํ กาเรตุ โสภนํฯ

[10]

กณิฏฺฐโก ปณฺฑุวาสุ-เทโว ราชกุมารโก;

‘‘คมิสฺสามีติ จินฺเตตฺวา, ญตฺวา โสตฺถิ คตมฺปิ จฯ

[11]

ปิตรา สมนุญฺญาโต, ทฺวตฺติํสามจฺจ ทารเก;

อาทาย อารุหี นาวํ, ปริพฺพาชกลิงฺควาฯ

[12]

มหากนฺทรนชฺชา เต, มุขทฺวารมฺหิ โอตรํ;

เต ปริพฺพาชเก ทิสฺวา, ชโน สกฺกริ สาธุกํฯ

[13]

ปุจฺฉิตฺวา นครํ เอตฺถ, อุปยนฺตํ กเมน เต;

อุปติสฺส คามํ สมฺปตฺตา, เทวตา ปริปาลิตาฯ

[14]

อมจฺจา’นุมโต’มจฺโจ, ปุจฺฉิ เนมิตฺตกา ตหิํ;

ขตฺติยา’คมนํ ตสฺส, โส พฺยากาสิ ปรํปิ จฯ

[15]

สตฺตเม ทีวเสเยว, อาคมิสฺสติ ขตฺติโย;

พุทฺธสาสน เมตสฺส, วํสโช’ว ฐเปสฺสติฯ

[16]

สตฺตเม ทิวเสเยว, เต ปริพฺพาชเก ตหิํ;

ปตฺเต ทิสฺวาน ปุจฺฉิตฺวา, อมจฺจา เต วิชานิยฯ

[17]

ตํ ปณฺณุวาสุเทวํ เต, ลํการชฺเชน อปฺปยุํ;

มเหสิยา อภาวาโส, น ตาว อภิเสจยิฯ

[18]

อมิโตทนสกฺกสฺส, ปณฺฑุสกฺโก สุโต อหุ;

ญตฺวา วินาสํ สกฺยานํ, โส อาทาย สกํ ชนํฯ

[19]

คนฺตฺวา อญฺญาปเทเสน, คงฺคาปารํ ตหิํ ปุรํ;

มาเปตฺวา ตตฺถ กาเรสิ, รชฺชํ ตสฺส สุเต ลภิฯ

[20]

ธีตา กณิฏฺฐิตา อาสิ, ภทฺทกจฺจาน นามิกา;

สพฺพลกฺขณสมฺปนฺนา, สุรูปา อภิปตฺถิตาฯ

[21]

ตทตฺถํ สตฺตราชาโน, ปณฺณากาเร มหารเห;

เปเสสุํ ราชิโน ตสฺส, ภีโต ราชูหิ โส ปนฯ

[22]

ญตฺวาน โสตฺถิคมนํ, อภิเสกผลมฺปิ จ;

สหทฺวตฺติํส อิตฺถีหิ, นาวํ อาโรปิยา’สุตํฯ

[23]

คงฺคาย ขิปิ คณฺหาตุ, ปหุ เม ธีตรํ อิติ;

คเหตุํ เต น สกฺขิํสุ, นาวาสาปน สีฆคาฯ

[24]

ทุติเย ทิวเสเยว, โคณาคามก ปฏฺฏนํ;

ปตฺตาปพฺพชิตา การา, สพฺพา ตา ตตฺถ โอตรุํฯ

[25]

ปุจฺฉิตฺวา นครํ เอตฺถ, ตา กเมโนปยนฺติโย;

อุปติสฺสคามํ สมฺปตฺตา, เทวตา ปริปาลิตาฯ

[26]

เนมิตฺตกสฺส วจนํ, สุตฺวา ตตฺถา’คตา ตุ ตา;

ทิสฺวา อมจฺโจ ปุจฺฉิตฺวา, ญตฺวา รญฺโญ สมปฺปยิฯ

[27]

ตํ ปณฺฑุวาสุเทวํ เต, อมจฺจา สุทฺธพุทฺธิโน;

รชฺเช สมภิสิญฺจิํสุ, ปุณฺณสพฺพมโนรถํฯ

[28]

สุภทฺทกจฺจาน มโนมรูปินิํ;

มเหสีภาเว อภิสิญฺจิย’ตฺตโน;

สหคตา ตาย ปทาสิ อตฺตนา;

สหาคตานํ วสิ ภูมิโป สุขนฺตีฯ

สุชนปฺปสาท สํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

ปณฺฑุวาสุเทวาภิเสโก นาม

อฏฺฐโม ปริจฺเฉโทฯ

นวม ปริจฺเฉท

อภยาภิเสโก

[1]

มเหสี ชนยี ปุตฺเต, ทส เอกญฺจ ธีตรํ;

สพฺพเชฏฺโฐ’ภโย นาม, จิตฺตานาม กนิฏฺฐิกาฯ

[2]

ปสฺสิตฺวา ตํ วิยากํสุ, พฺราหฺมณา มนฺตปารคา;

‘‘รชฺชเหตุ สุโต อสฺสา, ฆาตยิสฺสติ มาตุเล’’ฯ

[3]

ฆาเตสฺสามิ กนิฏฺฐินฺติ, นิจฺฉิเต ภาตรา’ภโย;

วาเรสิ กาเล วาเสสุํ, เคหํ ตํ เอกถุณิเกฯ

[4]

รญฺโญ จ สิริคพฺเภน, ตสฺส ทฺวารมการยุํ;

อนฺโต ฐเปสุํ เอกญฺจ, ทาสิํ นรสตํ พหิฯ

[5]

รูเปนุ’มฺมาทยี นเร, ทิฏฺฐมตฺตาว สายโต;

ตโต อุมฺมาทจิตฺตา’ติ, นามํ โสปปทํ ลภิฯ

[6]

สุตฺวาน ลํกาคมนํ, ภทฺทกจฺจานเทวิยา;

มาตรา โจทิตา ปุตฺตา, ฐเปตฺเว’กญฺจ อาคมุํฯ

[7]

ทิสฺวาน เต ปณฺฑุวาสุ-เทวํ ลงฺกินฺทมาคตา;

ทิสฺวาน ตํ กนิฏฺฐิญฺจ, โรทิตฺวา สห ตาย จฯ

[8]

รญฺญา สุกตสกฺการา, รญฺโญ’นุญฺญาย จาริกํ;

จริํสุ ลํกาทีปมฺหิ, นิวสุญฺจ ยถารุจิํฯ

[9]