เมนู

วิชยาภิเสโก

[1]

สพฺพโลกหีตํ กตฺวา, ปตฺวา สนฺติกรํ ปทํ;

ปรินิพฺพานมญฺจมฺหิ, นิปนฺโน โลกนายโกฯ

[2]

เทวตาสนฺนิปาตมฺหิ, มหนฺตมฺหิ มหามุนิ;

สกฺก ตตฺรสมีปฏฺฐํ, อโวจ วทตํ วโรฯ

[3]

วิชโย ลาฬาวิสยา, สีหพาหุนรินฺทโช;

เอสลงฺกาธนุปตฺโต, สตฺตภจฺจสตานุโคฯ

[4]

ปติฏฺฐหิสฺสติ เทวินฺทํ, ลํกายํ มม สาสนํ;

ตสฺมา สปริวารํ ตํ, รกฺขลํกญฺจ สาธุกํฯ

[5]

ตถาคตสฺส เทวินฺโท, วโจ สุตฺวาว สาทโร;

เทวสฺสุปฺปลวณฺณสฺส, ลํการกฺขํ สมปฺปยิฯ

[6]

สกฺเกน วุตฺตมตฺโตโส, ลงฺกามาคมฺมสชฺชุกํ;

ปริพฺพาชก เวเสน, รุกฺขมูล มูปวิสิํฯ

[7]

วิชยสมฺมุขา สพฺเพ,

ตํ อุปจฺจ อปุจฺฉิสุํ;

อยํ โภ โกนุ ทีโปตี,

ลํกาทีโปติ โส พฺรวิฯ

[8]

น สนฺติ มนุชา เหตฺถ, น จ เหสฺสติ โว ภยํ;

อิติ วตฺวา กุณฺฑีกาย, เต ชเลน นิสิญฺจิยฯ

[9]

สุตฺตญฺจ เตสํ หตฺเถสุ, ลเคตฺวานภสา’คมา;

ทสฺเสสิ โสณิรูเปน, ปริวาริกยกฺขินีฯ

[10]

เอโก ตํ วาริยนฺโตปิ, ราชปุตฺเตน อนฺวคา;

คามมฺหิ วิชฺชมานมฺหิ, ภวนฺติ สุนขา อิติฯ

[11]

ตสฺสา จ สามีนี ตตฺถ, กุเวณีนาม ยกฺขินี;

นิสีทิ รุกฺขมูลมฺหิ, กนฺตนฺติ ตาปสี วิยฯ

[12]

ทิสฺวาน โส โปกฺขรณี, นิสินฺนํ ตญฺจ ตาปสิํ;

ตตฺถ นฺหาตฺวา ปิวิตฺวา จ, อาทาย จ มุลาลิโยฯ

[13]

วาริญฺจ โปกฺขเรเหว, วุฏฺฐาสิ สาตมพฺรวิ;

ภกฺโข’สิ มม ติฏฺฐาติ, อฏฺฐา พทฺโธ วโส นโรฯ

[14]

ปริตฺตสุตฺต เตเชน, ภกฺขิตุํ สา น สกฺกุณี;

ยาจิยนฺโตปิ ตํ สุตฺตํ, นา’ทายกฺขินิยา นโรฯ

[15]

ตํ คเหตฺวา สุรุงฺคายํ, รุทนฺตํ ยกฺขินี ขิปิ;

เอวํ เอเกกโส ตตฺถ, ขิปี สตฺตสตานิปิฯ

[16]

อนายนฺเตสุ สพฺเพสุ, วิชโย ภยสํกิโต;

นนฺตปญฺจายุโธ คนฺตฺวา, ทิสฺวา โปกฺขรณิํ สุภํฯ

[17]

อปสฺส มุตฺติณฺณปทํ, ปสฺสํ ตญฺเจว ตาปสิํ;

‘‘อิมาย ขลุ ภจฺจา เม, คหิตานุ’’ติ จินฺติยฯ

[18]

กิํ น ปสฺสสิ ภจฺเจ เม,

โหติ ตฺวํ อิติ อาหตํ;

‘‘กิํ ราชปุตฺต ภจฺเจหิ,

ปิว นหายา’’ติ อาหสาฯ

[19]

ยกฺขินี ตาว ชานาติ, มม ชาตินฺติ นิจฺฉิโต;

สงฺฆํ สนามํ สาเวตฺวา, ธนุํ สนฺธายุ’ ปาคโตฯ

[20]

ยกฺขิํ อาทาย คีวาย, นารา จ วลเยน โส;

วามหตฺเถน เกเสสุ, คเหตฺวา ทกฺขิเณ น ตุฯ

[21]

อุกฺขิปิตฺวา อสิํอาห, ‘‘ภจฺเจ เม เทหิ ทาสิตํ;

มาเรมี’’ติ ภยฏฺฏาสา, ชีวิตํ ยาจิ ยกฺขินีฯ

[22]

ชีวิตํ เทหิ เม สามิ, รชฺชํ ทชฺชามิ เต อหํ;

กริสฺสมิ’ตฺติ กิจฺจญฺจ, กิจฺจํ อญฺญํ ยถิจฺฉิตํฯ

[23]

อทุพฺภาตฺถาย สปถํ, โส ตํ ยกฺขิํ อการยิ;

‘‘อาเนหิ ภจฺเจ สีฆ’’นฺติ, วุตฺตมตฺตาว สา’นยิฯ

[24]

‘‘อิเม ชาตา’’ติ วุตฺตาสา,

ตณฺฑุลาทิํ วินิทฺทิสิ;

ภกฺขิตานํ วาณิชานํ,

นาวฏฺฐํ วิวิขํ พหุํฯ

[25]

ภจฺจา เต สาธยิตฺวาน, ภตฺตานิ พฺยญฺชนานิจ;

ราชา ปุตฺตํ โภชยิตฺวา, สพฺเพจาปิ อภุญฺชิสุํฯ

[26]

ทาปิตํ วิชเยน’คฺคํ, ยกฺขี ภุญฺชิย ปีณิตา;

โสฬสวสฺสิกํ รูปํ, มาปยิตฺวา มโนหรํฯ

[27]

ราชปุตฺต มุปคญฺฉิ, สพฺพาภรณภูสิตา;

มาเปสิ รุกฺขมูลสฺมิํ, สยนญฺจ มหารหํฯ

[28]

สาณิยา สุปริกฺขิตฺตํ, วิตานสมลงฺกตํ;

ตํ ทิสฺวา ราชตนโย, เปกฺขํ อตฺถมนาคตํฯ

[29]

กตฺวาน ตายนาวายํ, นิปชฺช สยเน สุขํ;

สาณี ปริกฺขิปิตฺวาน, สพฺเพ ภจฺจา นิปชฺชิสุํฯ

[30]

รตฺติํ ตูริยสทฺทญฺจ, สุตฺวา คีตรวญฺจ โส;

อปุจฺฉิ สหเสมานํ, กิํ สทฺโท อิติ ยกฺขินิํฯ

[31]

รชฺชญฺจ สามิโน เทยฺยํ, สพฺเพ ยกฺเข จ ฆาติย;

มนุสฺสา วาสกรณา, ยกฺขา มํ ฆาตยนฺติหิฯ

[32]

อิติ จินฺติย ยกฺขี สา, อพฺรวิ ราชนนฺทนํ;

สีรีสวตฺถุนา เมตํ, สามิ ยกฺขปุรํ อิธฯ

[33]

ตตฺถ เชฏฺฐสฺส ยกฺขสฺส, ลํกานครวาสินี;

กุมาริกา อิธา’นีตา, ตสฺสา มาตา จ อาคตาฯ

[34]

อาวาห มงฺคเล ตตฺถ, อิธาปิ อุสฺสเว มหา;

วตฺตเต ตตฺถ สทฺโทยํ, มหาเหส สมาคโมฯ

[35]

อชฺเชว ยกฺเข ฆาเตหิ,

น หิ สกฺขา อิโต ปรํ;

โส อาหา’ทิสฺส มาเนเต,

ฆาเตสฺสามิ กถํ อหํฯ

[36]

ยตฺถ สทฺทํ กริสฺสาม, เตน สทฺเทน ฆาตย;

อายุธํ เม’นุภาเวน, เตสํ กาเย ปติสฺสติฯ

[37]

ตสฺสา สุตฺวา ตถา กตฺวา, สพฺเพ ยกฺเข อฆาตยิ;

สยมฺปิ ลทฺธวิชโย, ยกฺขราช ปสาธนํฯ

[38]

ปสาธเนหิ เสเสหิ, ตํตํ ภจฺจํ ปสาธยิ;

กติปหํ วสิตฺเว’ตฺถ, ตมฺพปณฺณิมุปาคมิฯ

[39]

มาปยิตฺวา ตมฺปปณฺณิ-นครํ วิชโย ตหิํ;

วสี ยกฺขินิยา สทฺธิํ, อมจฺจ ปริวาริโตฯ

[40]

นาวาย ภูมิโมติณฺณา, วิชยปมุขา ตทา;

กิลนฺตา ปาณินาภูมิํ, อาลมฺพิย นิสีทิสุํฯ

[41]

ตมฺพภูมิรโชผุฏฺโฐ, ตมฺโพปาณิ ยโต อหุํ;

โส เทโสเจว ทีโป จ, เตน ตนฺนามโก อหุฯ

[42]

สีหพาหุ นรินฺโท โส, สีหมาทินฺนวา อิติ;

สีหโฬ เตน สมฺพนฺธา, เอเต สพฺเพปิ สีหฬาฯ

[43]

ตตฺถ ตตฺถ จ คาเม เต, ตสฺสา’มจฺจา นิเวสยุํ;

อนุราธคามํ ตนฺนาโม, กทมฺพ นทียนฺติเกฯ

[44]

คมฺภีรนทียา ตีเร, อุปติสฺโส ปุโรหิโต;

อุปติสฺสคามํ มาเปสิ, อนุราธสฺส อุตฺตเรฯ

[45]

อญฺเญ ตโย อมจฺจา เต, มาปยิํสุ วิสุํ วิสุํ;

อุชฺเชนิํ อุรุเวลญฺจ, วิชิตํ นครํ ตถาฯ

[46]

นิวาเสตฺวา ชนปทํ, สพฺเพ’มจฺจา สมจฺจตํ;

อโวจุํ ราชตนยา, สามิ รชฺเชภิเสจยฯ

[47]

อิติ วุตฺโต ราชปุตฺโต, น อิจฺฉิ อภิเสจนํ;

วินา ขตฺติยกญฺญาย, อภิเสกํ มเหสิยาฯ

[48]

อถามจฺจา สามิโน เห, อภิเสก กตา ทรา;

ทุกฺกเรสุปิ กิจฺเจสุ, ตทตฺถภิรุตา ติคาฯ

[49]

ปณฺณากาเร มหาสาเร, มณิมุตฺตาทิเก พหู;

คาหาปยิตฺวา ปาเหสุํ, ทกฺขิณํ มธุรํ ปุรํฯ

[50]

ปณฺฑุราชสฺส ธีตตฺถํ, สามิโน สามิภตฺติโน;

อญฺเญสํ จาปิ ธีตตฺถํ, อมจฺจานํ ชนสฺส จฯ

[51]

สีฆํ นาวาย คนฺตฺวาน, ทูตา เต มธุรํ ปุรํ;

ปณฺณากาเร จ เลขญฺจ, ตสฺส รญฺโญ อทสฺสยุํฯ

[52]

ตโต ราชาอมจฺเจหิ, มนฺตยิตฺวา สธีตรํ;

ปาเหตุกาโม’มจฺจานํ, อญฺเญสํ จาปิ ธีตโรฯ

[53]

ลทฺธา อูนสตํ กญฺญา, อถเภริํ จราปยิ;

ลํกาย ธีตุคมนํ, อิจฺฉมานา นรา อิธฯ

[54]

นิวาสยิตฺวา ทิคุณํ, ฆรทฺวาเรสุ ธีตโร;

ฐเปนฺตุ เตน ลิงฺเคน, อาทียิสฺสามิตา อิติฯ

[55]

เอวํ ลทฺธา พหูกญฺญา, ตปฺปยิตฺวาน ตํ กุลํ;

สมฺปนฺนสพฺพาลงฺการํ, ธีตรํ สมฺปฏิจฺฉทํฯ

[56]

สพฺพา ตา ลทฺธสกฺการา, กญฺญาโย จ ยถารหํ;

ราชารเห จ หตฺถสฺส-รถเปสฺสิย การเกฯ

[57]

อฏฺฐารสนฺนํ เสณีนํ, สหสฺสญฺจ กุลานิ โส;

เลขํ ทตฺวาน เปเสสิ, วิชยสฺส ชิตา’ริโนฯ

[58]

สพฺโพโส’ตรี นาวาหิ, มหาติตฺเถ มหาชโน;

เตเนว ปฏฺฏนํ ตญฺหิ, มหาติตฺถํติ วุจฺจติฯ

[59]

วิชยสฺส สุโตธีตา, ตสฺสา ยกฺขินิยา อหุ;

ราชกญฺญาคมํ สุตฺวา, วิชโย อาห ยกฺขินิํฯ

[60]

‘‘คจฺฉ ทานิ ตุวํ โภติ, ฐเปตฺวา ปุตฺตเก ทุเว;

มนุสฺสา อมนุสฺเสหิ, ภายินฺตีหิ สทา’’ อิติฯ

[61]

สุตฺวา ตํ ยกฺขภยโต, ภีตํ ตํ อาห ยกฺขินิํ;

มา จินฺตยิ สาหสฺเสน, ทาปยิสฺสามิ เต พลิํฯ

[62]

ปุนปฺปุนํ ตํ ยาจิตฺวา, อุโภ อาทาย ปุตฺตเก;

ภีตาปิ สา อคติยา, ลํกาปุรมุปาคมิฯ

[63]

ปุตฺเต พิหิ นิสีเทตฺวา, สยํ ปาวิสิ ตํ ปุรํ;

สญฺชานิตฺวาน ตํ ยกฺขิํ, ภีตา โจรีติ สญฺญิโตฯ

[64]

สํขุภิํสุ ปุเร ยกฺขา, เอโก สาหสิโก ปน;

เอกปาณิปฺปหาเรน, วิลยํ นยิ ยกฺขินิํฯ

[65]

ตสฺสาตุ มาตุโล ยกฺโข, นิกฺขมฺม นครา พหิ;

ทิสฺวา เต ทารเก ปุจฺฉิ, ตุมฺเห กสฺส สุตา อิติฯ

[66]

กุเวณิยา’ติ สุตฺวา’ห, มาตา โว มาริตา อิธ;

ตุมฺเหปิ ทิสฺวา มาเรยฺยุํ, ปลายถ ลหุํ อิติฯ

[67]

อาคุํ สุมนกูฏํ เต, ปลายิตฺวา ตโต ลหุํ;

วาสํ กปฺเปสิ เชฏฺโฐ โส, วุทฺโธ ตาย กณิฏฺฐิยาฯ

[68]

ปุตฺตธีตาหิ วฑฺฒิตฺวา, ราชานุญฺญาย เต วสุํ;

ตตฺเถว มลเย เอโส, ปุลินฺทานญฺหิ สมฺภโวฯ

[69]

ปณฺฑุราชสฺส ทูตา เต, ปณฺณาการํ สมปฺปยุํ;

วิชยสฺส กุมารสฺส, ราชาธิการิกา จ ตาฯ

[70]

กตฺวา สกฺการสมฺมานํ, ทูตานํ วิชโย ปน;

อทา ยาถารหํ กญฺญา, อมจฺจานํ ชนสฺส จฯ

[71]

ยถา วิธิ จ วิชยํ, สพฺเพ มจฺจาสมาคตา;

รชฺเชสมภิสิญฺจิํสุ, กริํสุจ มหาฉณํฯ

[72]

ตโต โส วิชโย ราชา, ปณฺฑุราชสฺส ธีตรํ;

มหตา ปริหาเรน, มเหสิตฺเต’ภิเสจยิฯ

[73]

ธนาน’ทา อมจฺจานํ, อทาสิ สสุรสฺสตุ;

อนุวสฺสํ สงฺขมุตฺตํ, สตสหสฺส ทฺวยารหํฯ

[74]

หิตฺวา ปุพฺพาจริตํ วิสมํ สเมน;

ธมฺเมน ลํกมขิลํ อนุสาสมาโน;

โส ตมปณฺณินคเร วิชโย นรินฺโท;

รชฺชํ อการยิ สมา ขลุ อฏฺฐติํสา’ติฯ

สุชนปสาทสํเว คตฺถาย กเต มหาวํเส

วิชยาภิเสโก นาม

สตฺตโม ปริจฺเฉโทฯ

อฏฺฐม ปริจฺเฉท