เสนาปติวโธ

[1]

นิชายุธทุติยสฺส , นิกฺขมนฺตสฺส ตสฺส หิ;

ตํ ขณํ ปุรโต โก’ปิ, สงฺขสทฺโท สมุคฺคโตฯ

[2]

ตโต เนกนิมิตฺตญฺญู, กุมาโร ตํ สุณิ ตฺว โส;

นิปฺผชฺชิสฺสติ สงฺกปฺโป, ขิปฺปํ เยเวติ โมทวาฯ

[3]

ตตฺถ ตตฺถ นิยุตฺตานํ, รกฺขกานมชานตํ;

นิกฺขมิตฺวา ปุราวีต-ภโย สีหปรกฺกโมฯ

[4]

เวเคน มคฺคํ คนฺตฺวาน, ปญฺจคาวุตมตฺตกํ;

พทลตฺถลคามสฺส, ปเทเสนาติ ทูรเกฯ

[5]

คาม เมกมุปาคญฺจิ, ปิลิํ วตฺถูติ สญฺญิตํ;

ชนานํ สนฺนิปาตาย, นิชานํ โส กตาวธิฯ

[6]

นิชาคมนโต ปุพฺพํ, ปฏิมคฺเค นิสีทิตุํ;

ปฏิลทฺธนิโยคานํ, เยจิ เทวาคเต ตทาฯ

[7]

ตหิํ ฐิเต โส ปสฺสิตฺวา, เอตฺตกา กินฺนุ อาคตา;

อิติ ปุจฺฉิ กุมาโรถ, เตปิ ตํ อิท มพฺรวุํฯ

[8]

โลกปฺปวตฺติํ สกลํ, ชานนฺเตนาปิ สามินา;

กิเมว มุจฺจเต มจฺจุ-ภยํ เกสํ น วิชฺชติฯ

[9]

พาลาตานุคโต สามิ, ฐิโต วยสิ อีทิเส;

อชฺชาปิ หิ มุเข ตุยฺหํ, ขีรคนฺโธ ปวายติฯ

[10]

น เหวตฺถิ วิสุํ วิตฺต-ชาตํ สงฺคหิตํ ตว;

ตทญฺญา โจปกรณ-สามคฺคี เนว วิชฺชเตฯ

[11]

จิรมฺปริจิตตฺเตหิ, ทฬฺหํ สารุฬภตฺติหิ;

วินา’มฺเหหิ วิสุํ เกวา’นุคนฺตาโร ชนาตุวํฯ

[12]

กิญฺจาคตานมมฺหากํ, ปิตา ตุยฺหํ นริสฺสโร;

กาเรสฺสติ อิทํ นาม, สพฺพถา เนว ญายเตฯ

[13]

อมฺหากมนฺตรามคฺเค , สงฺโข นาม จมูปติ;

มหพฺพโล มหาวีโร, รชฺชสีมํ ตมาวสํฯ

[14]

ปจฺจตฺถิเต ฐเปตฺวญฺเญ, เอเต กติปยา มยํ;

อญฺญมญฺญมฺหิ นิยต-มาสงฺกี หทยา ภุสํฯ

[15]

อรุณุคฺคมเวลา จ, สมาสนฺนตราธุนา;

อิติ ภีติํ ปกาเสสุํ, ปจฺเจกํ หทยสฺสิตํฯ

[16]

นิสมฺม เตสํ วจนํ, วิธาย มธุรํ สิตํ;

วีตสงฺโก กุมาโร โส, มุขาเน’สํ วิโลกิยฯ

[17]

จริตฺวาปิ มยา สทฺธิ-เมเต’โห กาลเมตฺตกํ;

น ชานิํสุ มมํ สพฺเพ, เยสญฺหิ ภยมิทิสํฯ

[18]

อิติ วตฺวา ภยํ เตสํ, วิโนเทตุ มุปฏฺฐิตํ;

สีหนาทํ ตทา’กาสิ, มหนฺตํ สีหวิกฺกโมฯ

[19]

ติฏฺฐนฺตุ มานุสา สพฺเพ, มยิ หตฺถคตายุเธ;

สกฺโก เทวานมินฺโทปิ, กุปิโต กิํ กริสฺสติฯ

[20]

พาโลติ มํ จินฺตย ตํ, ชาตา โว กุมตีทิสี;

ปริกฺขียติ เต ชาณา, นวโย’ติ น กิํ สุตํฯ

[21]

อชฺเชว กาตุเมเกน, กมฺมุนา จินฺติเตน เม;

สเทสปร เทสฏฺฐา, ภยภตฺตี ยถามยิฯ

[22]

กริสฺสนฺติ ยถา เวทํ, ภยํ ตุมฺเห ชหิสฺสถ;

ตถา รตฺติยเมตาย, วิภาตามย ขเณน เมฯ

[23]

อุนฺนเต ทสฺสยิสฺสามิ, พุทฺธิ สาหสวิกฺกเม;

อนุธาวติ มํ ตาต, เสเตหิ ยทิ โว ภยํฯ

[24]

ปุรโต โหถ ตุมฺเหหิ, วตฺวา เต คหิตายุโธ;

สาหเสกรโส วีโร, ตมฺหา นิกฺขมฺม คามโตฯ

[25]

อุทยา’จลสีสฏฺฐํ, เชตุมาทิจฺจมณฺฑลํ;

อปรํ รวิ พิมฺพํว, ปจฺฉิมา สา มุโขทิตํฯ

[26]

เตชสา ปสรนฺเตน, ชนานํ ปวิกาสยํ;

เนตมฺพุชวนํ ปาโต, พทลตฺถลิมาคมิฯ

[27]

ชฆสงฺขสฺสเรนา’ถ, เสนา นาโถ ปพุชฺฌิย;

สญฺชาตสมฺภโม ญตฺวา, ราชปุตฺตมุปาคตํฯ

[28]

สทฺธิํ พเลน มหตา, ปธุคฺคมฺมกตาทโร;

ปณามมุจิตํ กตฺตุ-มานโต วสุธาตเลฯ

[29]

อมฺหากเมสชีวนฺโต, กิํ นามตฺถํ กริสฺสติ;

มาเรตพฺโพ’ธุเนเวติ, ปสฺสนฺเต สมุขํ ภเฏฯ

[30]

เนวา’ทิฏฺฐาปราธสฺส, มรณํ ปุริโส จิตํ;

วโธ วิโรเธ สกฺกา’ติ, อิงฺคิเตน นิวาริยฯ

[31]

เสนาปติสฺส โส หตฺถํ, คเหตฺวา สีหสนฺนิโภ;

ภาสนฺโต มธุรํ วาจํ, ตสฺเสวา’คญฺฉิ มนฺทิรํฯ

[32]

อถสฺส คมนํ รญฺโญ, ภวิตพฺพมชานตา;

สรูปํ ยาว ชานามิ, ตาวสฺเสเต สหาคตาฯ

[33]

ยถา น สหิตา โหนฺติ, ฐเปตพฺพา วิสุํ วิสุํ;

กุมาโร’ว มมาคาเร, วสตู’ติ วิจินฺติยฯ

[34]

ตถา เสนาปติ กตฺวา, วญฺเจตุํ ตํ มหามติํ;

ทสฺเสตฺวา’ติ ถีสกฺการํ, รญฺโญ ทูเต ส เปสยิฯ

[35]

กุมาโร’ถ วิทิตฺวาน, เตน ตํ วญฺจนํ กตํ;

กตฺตพฺพเมตฺถา’กตฺวาห, มุทาสีโน ภเว ยทิฯ

[36]

อิจฺฉิตตฺถสฺส นิปฺผตฺติ, น เม ชาตุ ภวิสฺสติ;

อยํ ตาวา’ธุนาวสฺสํ, มาเรตพฺโพติ จินฺติยฯ

[37]

สหาคตํ ปโยเชตฺวา, ฆาตาปยิ จมูปติํ;

หโต เสนาธินาโถ’ติ, มหนฺตํ ขุภิตํ อหุฯ

[38]

เสนานาถภโฏ เอโก, สุตฺวา เสนาปติํ หตํ;

มารณํ สามิโน มยฺหํ, กิํ นิมิตฺตมีติ พฺรวิฯ

[39]

เนตฺติํ สปาณี สหสา, กุมารํ ฐิตเมกกํ;

อภิทาวิ สสามิสฺส, ปริจตฺตตฺตชีวิโนฯ

[40]

กุมารสฺส มุขํ ทิสฺวา, เวธมาโน ภเยน โส;

ปุเร ฐาตุมสกฺโกนฺโต, ปาทมูเล ตโต สยิฯ

[41]

คณฺหเถ’ตนฺติวจนา-กุมารสฺส ปุเรตรํ;

ตสฺเสเวโก สหจโร, ภฏเมตํ วิฆาตยิฯ

[42]

นิโยคํ เม วินา เตน, กตํ กมฺมํ น ยุชฺชติ;

อิติ ทณฺฑนเมตสฺส, การาเปสิยโถจิตํฯ

[43]

อถ ตํ กาลยมฺภูต-สงฺโขภมติภิํสนํ;

ภมุกฺขิปนมตฺเตน, ราชปุตฺโต สมํ นยิฯ

[44]

วีโร ยโสธรธโน ธิติมา กุมาโร;

วีโรปการจตุโร วรกิตฺติสาโร;

เสนินฺทสญฺจิตมนปฺปธนํ ภฏานํ;

สพฺพํ วิสชฺชยิ ยถารุจิยา คเหตุํฯ

สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

เสนาปติวโธ นาม

ติสฏฺฐิโม ปริจฺเฉโทฯ