ลทฺธา ตโต กญฺจุกี-สุปการ,
วคาทิเนเก ปริจารเก โส;
นานาคุณา ราธิตมานสสฺส,
วสีสกาเส ปิตุโน สุเขนฯ
สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
สงฺขตฺถลิปุราภิคมโน นาม
เอกสฏฺฐิโม ปริจฺเฉโทฯ
ทฺวิสฏฺฐิมปริจฺเฉท
ปรมณฺฑลาภิคมโน
[1]
อตฺตนาภิมตสฺสา’สุ, ชาตเทสสฺส ปตฺติยา;
สมฺปุณฺณมนสงฺกปฺโป, ทุสฺสงฺกปวิวชฺชิโตฯ
[2]
วชิรูปโมรุปญฺญา, พเลน คุรุสนฺติเก;
ลหุํ พหุญฺจ คณฺหนฺโต, สิปฺปชาตมเนก กํฯ
[3]
ชินาคเมสุ เนเกสุ, โกฏิลฺลา ทีสุ นีติสุ;
สทฺทสตฺเถ จ กาเวยฺเย, สนิฆณฺฑุก เกฏุเภฯ
[4]
นจฺจคีเตสุ สตฺเถสุ, หตฺถิสิปฺปาทิเกสุ จ;
ธนุ ขคฺคาทิเนเกสุ, สตฺเถสุ จ วิเสสโตฯ
[5]
ปารปฺปตฺโต วินีตตฺโต, ปิตุ รญฺโญ สมาจริ;
อธิปฺปายานุกุลํ’ว, สทา ภตฺติปุรสฺสโรฯ
[6]
ตทา สทา ทราจาร-คุณาราธิตมานโส;
ปิเยน วิย มิตฺเตน, เตน สทฺธิํ มหีปติฯ
[7]
อุยฺยานชลกีฬาทิ-สุขํ นานปฺปการกํ;
อนุโภตฺวา สเทสสฺมิํ, สญฺจรนฺโต ตหิํ ตหิํฯ
[8]
เอกทาสงฺขเสนาธิ-ปตินา ทฬฺหภตฺตินา;
สรฏฺฐสีมา รกฺขาย, โย ชิเตน พลียสาฯ
[9]
อชฺฌาวุตฺถสฺส จ พลตฺถ-ลินมสฺส จ สนฺติกํ;
คามสา’คญฺฉิ สุตฺวาน, ตมตฺถํ ธชินีปติฯ
[10]
คามํ ตํ สาธุกํ สชฺชุ, สชฺชาเปตฺวา สปุตฺตกํ;
ปจฺจุคฺคนฺตฺวา มหีปาลํ, ปณมิตฺวา ฐิโต ตทาฯ
[11]
ปิตา ปุตฺโต อุโภ ตสฺส, สมฺภาสิย ปิยํ วโจ;
เนกธา’ราธิตา เตน, ตํ คามํ สมุปาคคุํฯ
[12]
ตหิํ กติจิ ภูปาโล, วาสเร วีตินามิย;
เสนาปติํ สมาหูย, อิทํ วจนํ มพฺรวิฯ
[13]
ปุตฺโต เม ทานิวยสิ, ฐิโต’ ปนยนารเห;
ตสฺโสปนยนํ กาตุํ, มโหปกรณํ ลหุํฯ
[14]
สชฺเชตพฺพนฺติ ตํ สุตฺวา, โสปิ เสนาธินายโก;
สพฺพุปกรณํ ขิปฺปํ, มงฺคลตฺถํ สุสชฺชยิฯ
[15]
สุคนฺธ ทีปปุปฺผาทิ-วตฺถูหิ ทิวสตฺตยํ;
ปุพฺพการํ กริตฺวาน, มหนฺตํ รตนตฺตเยฯ
[16]
เวทิกาจารทกฺเขหิ, ทฺวิเชหิ ปุถุวีปติ;
สมฺปภาวานุ รูปํว, มงฺคลํ ตํ สมาปิยฯ
[17]
ปรกฺกมกุมาเรน, เตน สทฺธิํ สมารภิ;
วสนฺตกีฬํ มหติํ, สามจฺโจ กีฬิตุํ ตทาฯ
[18]
ราชา กิตฺติ สิรีเมโฆ-โรหเณ วสโต ตทา;
สิรีวลฺลภนามสฺส, สภาตุ มรณมฺปิ จฯ
[19]
มาณภรณนามสฺส, รชฺชลาภญฺจ เทวิยา;
มิตฺตาย ปฏิลาภญฺจ, สิรีวลฺลภสูนุ โนฯ
[20]
โรหณาคตทูเตหิ, สุณิตฺวา สกภาตุโน;
กาลกฺริยาย สญฺชาต-โสกเวคํ สุทุสฺสหํฯ
[21]
มิตฺตายตนยุปฺปตฺติ ปวตฺติํ สวเณน ตํ;
วิเนยฺย วิรโต ตมฺหา, วสนฺตสมยุสฺสวาฯ
[22]
นิวตฺเตตฺวาน ตตฺเถว, เสนานิํ สงฺขนามกํ;
ปุตฺเตน สห โส สงฺข-ตฺถลิ นามํ ปุรํ คมิฯ
[23]
ปรกฺกมกุมาเรน, เตน สทฺธิํ ตหิํ สุขํ;
วสโต ตสฺส ภูปสฺส, วสฺสเมกมติกฺกมิฯ
[24]
มาณาภรณภูปสฺส , เทวี จาปิ ปภาวตี;
ลภิตฺถ ทุติยา กิตฺติ-สิรี เมฆวฺหยํ สุตํฯ
[25]
สุณิตฺวา ตญฺจ โส อมฺหํ, วํโส ชาโต มหา’’อิติ;
อหุ กิตฺติสิรีเมโฆ, ตทา อตฺตมโน ภุสํฯ
[26]
ลํกาทีโปปโภเคก-เหตุนา มหตา สตา;
อสาธารณภูเภน, โจทิโต ปุญฺญกมฺมุนาฯ
[27]
กุมาโร โส’ถ ปิตรา, ปิยมิตฺเต วิยตฺตนิ;
กริยมานํ สสฺเนหํ, มหนฺตํ โจ’ปลาลนํฯ
[28]
สจิวานมเนเกสํ, ภยภตฺตี ปุรสฺสรํ;
กฺริยมานมุปฏฺฐานํ, น มญฺญนฺโต ติณายปิฯ
[29]
ลํกาทีปมิมํ สพฺพ เมกจฺฉตฺโต ปโสภิตํ;
ขิปฺปํ กาเรตุกาโม โส, สยํ อิติ วิจินฺตยิฯ
[30]
เกส อกฺขก คีวฏฺฐิ-ทาฐา ปตฺตาน เมว จ;
ปทเจตฺย มหาโพธิ-สาขานญฺจาปิ สตฺถุโนฯ
[31]
จตุราสีติสหสฺสานํ, ธมฺมกฺขนฺธาน เมว จ;
สมฺมาสมฺพุทฺธกปฺปานํ, อาธารตฺตา จ นิจฺจโสฯ
[32]
อากรตฺตา จ เนเกสํ, มณิมุตฺตาทิวตฺถูนํ;
สมฺมโตปิ วิสิฏฺโฐติ, ทีโปนาติ มหา อยํฯ
[33]
ตโย เม ปิตโร ภูปา, มาตุโลปิ จ สพฺพถา;
เอกจฺฉตฺเตน วตฺเตตุ, มสมตฺถา วิภชฺชิ’มํฯ
[34]
ภุญฺชนฺตา เอตฺตเกเนว, กตกิจฺจา มยํ อิติ;
มญฺญนฺตา วิคตจฺฉนฺทา’ภิเสกมฺหิ กุโลจิเตฯ
[35]
รฏฺเฐสเก สเกเยว, อิสฺเสรํ สมฺปวตฺตยุํ;
กสิกมฺมาทิกํ คาม-โภชกา วิย นิสฺสิตาฯ
[36]
เตสุ กิตฺติสิริ เมฆํ, เปตฺเตยฺยํ เม ฐเปตฺว เต;
อคมํสุ ยถากมฺมํ, เสสา ภูปตโย ตโยฯ
[37]
มจฺจานํ ปรมํ อายุ, วเต’ทานิ ปริตฺตกํ;
พาลายุวาโน วุทฺธา จ, อิเม สตฺตา’นุปุพฺพโสฯ
[38]
ปาปุณิสฺสนฺติ มรณ-มีติ’ยํ นิยโมปิ จ;
น เหว อสฺมิํ โลกสฺมิํ, สํวิชฺชติ กทาจิปิฯ
[39]
ตสฺมา สรีรเก อสฺมิํ, ภงฺคุเร สารวชฺชิเต;
หีฬิเต สารทสฺสีหิ, อเปกฺขํ หิตฺวา สพฺพถาฯ
[40]
ปิหนิเย ยโสเทเห, จิรฏฺฐายิมฺหิ สพฺพทา;
อมฺหาทิเสหิ กตฺตพฺโพ, ราชปุตฺเตหิ อาทโรฯ
[41]
อุมฺมคฺคชาตกาทีสุ, จาริตฺตญฺจาปิ ภูมิสุ;
วิหิตํ โพธิสตฺเตน, วีรภาวาทินิสฺสิตํฯ
[42]
รามายณภารตาทิ-โลกิยาสุ กถาสุปิ;
รามสฺส วิกฺกมญฺเจว, ตสฺส ราวณฆาติโนฯ
[43]
ทุโยธนาทิราชาโน, หนฺตฺวายุทฺเธ ปวตฺติตํ;
วิกฺกมาติ สยญฺเจว, ปญฺจนฺนํ ปณฺฑุสูนูนํฯ
[44]
อิติหาสกถายญฺจ, เทวาสุรรเณ ปุรา;
ทุสฺสนฺตาทิมหีเปหิ, กตญฺจ จริตพฺภูตํฯ
[45]
อุมฺมูลิตวโต ตสฺส, นนฺทวํสนริสฺสเร;
จารกฺกทฺวิชเสฏฺฐสฺส, สุตฺวา พุทฺธิพลมฺปิ จฯ
[46]
สพฺพา เนตานิ โลกมฺหิ, ยาวชฺชทิวสา ภุวิ;
เตสํ อสนฺนิธาเนปิ, สุปฺปสิทฺธิํ คตานิ หิฯ
[47]
สุลทฺธํ ชีวิตํ เตสํ, อสาธารณมีทิสํ;
จริตาติสยํ กตฺตุํ, สมตฺถา โหนฺติ เย ภุวิฯ
[48]
ชายิตฺวา ขตฺตวํสมฺหิ, ขตฺตวีรวโรธิตํ;
ยทิหํ น กริสฺสามิ, โมฆา เม ชาติ เหสฺสติฯ
[49]
เตสมพฺภธิกา กาล-สมฺปทาเยว เกวลํ;
มยา เต อธิกา กินฺตุ, ปญฺญาทีหีติ จินฺติยฯ
[50]
ปิตุราชา จ เม’ทานิ, ปจฺฉิเม วยสิฏฺฐิโต;
ยทิทํ เปตฺติกํ รชฺชํ, มม หตฺถคตพฺภเวฯ
[51]
ราชลกฺขิว โส เปต-เจตโส เม ปมาทโต;
ยถิจฺฉิตญฺเจ น ภเว, มหตี ชานิ เม ภุสํฯ
[52]
เอตฺเถว นิวสนฺโต’หํ, จราปิย สเก วเร;
ปรมณฺฑลวุตฺตนฺตํ, ชาเนยฺยํ ยทิ ตตฺตโนฯ
[53]
รนฺธํ ปจฺจตฺถิกานนฺตุ, ปกาเสตุํ รถาตถํ;
อธิปฺปายานุรูปํ เม, สมตฺถา วา น วาจราฯ
[54]
เย เกจิ’ธ ชนา สนฺติ, สพฺเพ เต มม สมฺมุขา;
พลียตฺตํ’ว สตฺตูนํ, กถยนฺติ อเนกโสฯ
[55]
ปจฺเจกรฏฺฐสามีหิ, ปิตุภูเปหิ ติหิปิ;
เอกีภูย กริตฺวาน, สตฺตกฺขตฺตุํ มหาหวํฯ
[56]
สาเธตุํ ทุกฺกรํ รฏฺฐํ, ภวเต กากินา กถํ;
สิสุนา คณฺหิตุํ สกฺกา, ขุทฺทรชฺโช ปโภคินาฯ
[57]
สุกรํ มูลภูตสฺส, ตสฺส รชฺชสฺส สาธนํ;
อิติ ทุจฺจินฺตํตํ ตุยฺหํ, ทูเร ตพฺพมิทํ’’อิติฯ
[58]
กณฺเณ ตตฺถสลากาโย, ปเวเสนฺตา’ว เนกโส;
มหนฺตตฺตํ กเถนฺเต’วํ, พหุธา ปรมณฺฑเลฯ
[59]
อชานนํ ยถาภูตํ, วทนฺตานํ กุพุทฺธินํ;
สพฺพเมตํ วโจ ชาตุ, สทฺธาตพฺพํ สิยา น หิฯ
[60]
เลเสเนเกน คนฺตฺวาน, ขิปฺปํ’ว ปรมณฺฑลํ;
สรูปํ ตตฺถ อุสฺสามิ, อหเมเวติ จินฺตยิฯ
[61]
ยทิ เม ปีตุภูปาโล, วิญฺญาเยตํ วิตกฺกิตํ;
อภิชาตสฺส ปุตฺตสฺส, วํสโชติกรสฺส เมฯ
[62]
คตสฺส สตฺถุ วิสย-มนตฺโถปิ สิยา อิติ;
อนุกมฺปาธิยา มยฺหํ, คมนํ วารยิสฺสติฯ
[63]
มโนรถสฺส สํสิทฺธิ, สพฺพถา เมน เหสฺสติ;
ตสฺมา นิคุฬรูเปน, คมนํ ภทฺทกํ อิติฯ
[64]
ลทฺธาน รตฺติยม เถกทินํ ขณญฺญู,
โส ตาทิสํ ขณมขีณตโรรูปาโย;
ชานาติ โน สกปิตาคมนํ ตถาตํ,
เคหา’ภินิกฺขมิตถา จตุโร กุมาโรฯ
สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
ปรมณฺฑลาภิคมโน นาม
ทฺวิสฏฺฐิโม ปริจฺเฉโทฯ
ติสฏฺฐิม ปริจฺเฉท