ทสาปิเต ราชวรา สโภคา,

อุปาคมุํ มจฺจุมุขํ สโภวา;

อนิจฺจตํ โภควโต ธเน จ,

ทิสฺวา สปญฺโญ วิภวํ อิจฺเฉฯ

สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

ทสราชโก นาม

อฏฺฐติํสติเอมา ปริจฺเฉโทฯ

เอกูนจตฺตาลีสติม ปริจฺเฉท

ราชทฺวยทีปโน

[1]

ตโต กสฺสปนาโม โส, ปาปโก นรปาลโก;

อสฺส โค ปญฺจสูทญฺจ, เปสยิตฺวาน ภาติกํฯ

[2]

มาราเปตุํ อสกฺโกนฺโต, ภีโต สีหคิริํ คโต;

ทุราโรหํ มนุสฺเสหิ, โสธาเปตฺวา สมนฺตโตฯ

[3]

ปากาเรน ปริกฺขิปฺป, สีหากาเรน การยิ;

ตตฺถ นิสฺเสณิ เคหานิ, เตน ตํ นามโก อหูฯ

[4]

สํหริตฺวา ธนํ ตตฺถ, นิทหิตฺวา สุโคปิตํ;

อตฺตโน นิหิตานํ โส, รกฺขํ ทตฺวา ตหิํ ตหิํฯ

[5]

กตฺวา ราชฆรํ ตตฺถ, ทสฺสเนยฺยํ มโนรมํ;

ทุติยาลกมนฺทํว, กุเวโรว ตหิํ วสิฯ

[6]

มิคาโร นาม กาเรสิ, เสนาปติ สนามกํ;

ปริเวณํ ตถาเคห-มภิเสกชินิสฺส จฯ

[7]

ตสฺสาภิเสกํ ยาจิตฺวา, สิลาสมฺพุทฺธโต’ธิรํ;

อลทฺธาสามิ โน รชฺเช, ชานิสฺสามีติ สณฺฐหิฯ

[8]

หุตฺวา วิปฺปฏิสารี โส, อตฺตนา กตกมฺมนา;

มุจฺจิสฺสามิ กตํ นุ’ติ, ปุญฺญํ กาสิ อนปฺปกํฯ

[9]

มหา วตฺถุนิ กาเรสิ, ทฺวาเรสุ นครสฺส โส;

อมฺพุยฺยาเน จ กาเรสิ, ทีเป โยชน โยชเนฯ

[10]

อิสฺสรสมณารามํ, กาเรตฺวา ปุพฺพวตฺถุโต;

อธิกํ โภคคาเม จ, อธิกํ ตสฺส ทาปยิฯ

[11]

โพธิ อุปฺปลวณฺณา จ, ตสฺสาสุํ ธีตโร ทุเว;

วิหารสฺส’สฺส กาเรสิ, นามํ ตาสญฺจ อตฺตโนฯ

[12]

เทนฺเต ตสฺมิํ น อิจฺฉิํสุ, สมณา เถรวาทิโน;

‘‘ปิตุฆาติสฺส กมฺม’’นฺติ, โลกคารยฺห ภีรุโนฯ

[13]

ทาตุกาโมส เตสํ’ว, สมฺพุทฺธ ปฏิมาย’ทา;

ภิกฺขเว อธิวาเสสุํ, โภโค โน สตฺถุโน อิติฯ

[14]

กถา นิยฺยนฺติ อุยฺยาเน, สมีเป ปพฺพตสฺส โส;

การาเปสิ วิหารํ โส, เตสํ นาโม ตโต อหุฯ

[15]

อทา ธมฺมรุจินํ ตํ, สมฺปตฺต จตุปจฺจยํ;

วิหารญฺเจว อุยฺยานํ, ทิสาภาคมฺหิ อุตฺตเรฯ

[16]

ภตฺตํ สนีรปกฺกํ โส, ภุญฺชิตฺวา ทินฺนมิตฺถิยา;

สปฺปิยุตฺตํ มนุญฺเญหิ, สูเปหิ อภิสงฺขตํฯ

[17]

มนุญฺญมิทมยฺยานํ, ทสฺสเมวนฺติ ตาทิสํ;

ภตฺตํ ปาทาสิ ภิกฺขูนํ, สพฺเพสญฺจ สจีวรํฯ

[18]

อุโปสถมธิฏฺฐาสิ, อปฺปมญฺญญฺจ ภาวยิ,

สมาทิยิ ธุตงฺเค จ, ลิขาเปสิ จ โปตฺถเกฯ

[19]

ปฏิมาทาน สาลาทิํ, การาเปสิ อนปฺปกํ;

ภิโต โส ปรโลกมฺหา, โมคฺคลฺลานา จ วตฺตติฯ

[20]

ตโต อฏฺฐารเส วสฺเส, โมคฺคลฺลาโน มหาภโฏ;

อาเทเสน นิคณฺฐานํ, ทฺวาทสคฺคสหาย วาฯ

[21]

ชมฺพุทีปา อิธาคมฺม, เทเส อมฺพฏฺฐโกลเก;

กุฬารี นาเม พนฺธิตฺถ, วิหาเร พลสญฺจยํฯ

[22]

ราชา สุตฺวา คเหตฺวา ตํ, ภญฺชิสฺสามิติ นิกฺขมิ;

เนมิตฺเตหิ น สกฺกาติ, วทนฺเตปิ มหาพโลฯ

[23]

โมคฺคลฺลาโนปิ สนฺนทฺธ พโล สูรสหาย วา;

คจฺฉนฺโต สุรสงฺคามํ, เทโว วิย สุชมฺปติฯ

[24]

อญฺญมญฺญํ อุปาคมฺม, ภินฺนเวลาว สาครา;

อารภิํสุ มหายุทฺธํ, พลกายา อุโภปิ เตฯ

[25]

กสฺสโป ปุรโต ทิสฺวา, มหนฺตํ กทฺทมาสยํ;

คนฺตุมญฺเญน มคฺเคน, ปริวตฺเตสิ ทนฺตินํฯ

[26]

ทิสฺวา ตํ สามิโกโน’ยํ, ปลายติ ภเณ อิติ;

พลกาโย ปภิชฺชิตฺถ, ‘‘ทิฏฺฐํ ปิฐ’’นฺติ โฆสยุํฯ

[27]

โมคฺคลาน พลาราชา, เฉตฺวา นิกรเณน โส;

สีสํ อุกฺขิปิยา’กาสํ, ฉุริกํ โกสิยํ ขิปิฯ

[28]

กตฺวา’ฬาหน กิจฺจํ โส, ตสฺส กมฺเม ปสีทิย;

สพฺพํโส ธนมาทาย, อาคญฺฉิ นครํ วรํฯ

[29]

ภิกฺขู สุตฺวา ปวตฺติํ ตํ, สุนิวตฺถา สุปารุตา;

สมฺมชฺชิตฺวา วิหารญฺจ, อฏฺฐํสุ ปฏิปาฏิยาฯ

[30]

มหาเมฆวนํ ปตฺวา, เทวราชาว นนฺทนํ;

มหาเสน นิวตฺเตตฺวา, หตฺถิปาการโต พหิฯ

[31]

อุปสงฺกมฺม วนฺทิตฺวา, สงฺเฆ ตสฺมิํ ปสีทิย;

ฉตฺตตฺเตน สงฺฆํ ปูเชสิ, สงฺโฆ ตสฺเสว ตํ อทาฯ

[32]

ตํ ฐานํ ฉตฺตวฑฺฒีติ, โวหริํสุ ตหิํ กตํ;

ปริเวณมฺปิ ตํ นามํ, อโหสิ ปุรมาคโตฯ

[33]

วิหาเร ทฺเวปิ คนฺตฺวาน, สงฺฆํ ตตฺถา’ภิวนฺทิย;

ปาปุณิตฺวา มหารชฺชํ, โลกํ ธมฺเมน ปาลยิฯ

[34]

กุทฺโธ นีหริ ทาฐํโส, ฆาตกํ ปิตุโน มม;

อนุวตฺติตฺวา มจฺจาติ, เตน รกฺขส นาม วาฯ

[35]

อติเรกสหสฺสํ โส, อมจฺจานํ วินาสยิ;

กณฺณนาสาทิ เฉเทสิ, ปพฺพาเชสิ ตถา พหูฯ

[36]

ตโต สุตฺวาน สทฺธมฺม-มุปสนฺโน สุมานโส;

มหาทานํ ปวตฺเตสิ, เมโฆ วิย มหีตเลฯ

[37]

ผุสฺสปุณฺณมียํ ทาน-มนุวสฺสํ ปวตฺตยิ;

ตโต ปฏฺฐาย ตํ ทานํ, ทีเป อชฺชาปิ วตฺตติฯ

[38]

โสปิ สารถิโก ลาช-ทายโก ปิตุราชิโน;

อาเนตฺวา ปิตุสนฺเท สํ, โมคฺคลฺลานสฺส ทสฺสยิฯ

[39]

ตํ ทิสฺวา ปริเทวิตฺวา, ปิตุโน เปม มตฺตนี;

วณฺเณตฺวา ตสฺส ปาทาสิ, ทฺวารนายกตํ วิภูฯ

[40]

เสนาปติ มิคาโรหิ, นิเวเทตฺวา ยถา วิธิํ;

อภิเสก ชินสฺสา’กา, อภิเสกํ ยถารุจิํฯ

[41]

สีหา’จเล ทฬฺหนามํ, ทาฐา โกณฺฑญฺญกมฺปิ จ;

วิหารํ ธมฺมรุจินํ, สาคลินญฺจ ทาปยิฯ

[42]

ปพฺพตนฺตุ วิหารํโส, กตฺวา เถรสฺส ทาปยิ;

มหานามสนามสฺส, ทีฆสณฺฑ วิหารเกฯ

[43]

ราชินินามกญฺเจว, กตฺวา ภิกฺขุนุปสฺสยํ;

อทา สาคลิกานํ โส, ภิกฺขุนีนํ มหามติฯ

[44]

ลมฺพกณฺณกโคตฺโตปิ, ทาฐา ปภุติ นามโก;

กสฺสปสฺส อุปฐาเน, โกจิ นิพฺพินฺน มานโสฯ

[45]

คนฺตา เม เรลิยํ วคฺคํ,

วาสํ ตตฺเถว กปฺปยิ;

อโหสิ ปุตฺโต ตสฺเสโก,

สิลากา โลติ ปิสฺสุโตฯ

[46]

โสปิ กสฺสปโต ภีโต, ญาตเกน สห’ตฺตโน;

โมคฺคลฺลาเนน คนฺตฺวาน, ชมฺพุทีปตลํ อิโตฯ

[47]

โพธิปณฺฑวิหารมฺปิ, ปพฺพชฺชํ สมุปาคโต;

กโรนฺโต สงฺฆกิจฺจานิ, สาทโร โส สุเปสโลฯ

[48]

อมฺมํ สงฺฆสฺส ปาทาสิ, สงฺโฆ ตสฺมิํ ปสีทิย;

อาห’มฺพ สามเณโร’ติ, เตน ตํ นามโก อหุฯ

[49]

โส เกสธาตุวํสมฺหิ, วุตฺเตน วิธินา ตโต;

เกสธาตุํ ลภิตฺวาน, ตสฺส รชฺเช อิธา’นยิฯ

[50]

ตสฺส กตฺวาน สกฺการํ, คเหตฺวา เกส ธาตุโย;

มหคฺเฆ นิทหิตฺวาน, กรณฺเฑ ผลิกุมฺภวฺเหฯ

[51]

ทีปงฺกรสฺส นาถสฺส, ปฏิมาย ฆเร วเร;

วฑฺเฒตฺวา ปริหาเรน, มหาปูชํ ปวตฺตยิฯ

[52]

มาตุลํ ภริยญฺจ’สฺส, กตฺวา โสวณฺณยํ ตหิํ;

ฐเปสิ ปฏิมาโย จ, อสฺส พิมฺพญฺจ จารุกํฯ

[53]

เกสธาตุกรณฺฑญฺจ , ฉตฺตํ รตนมณฺฑปํ;

สาวกคฺคยุํคํ วาฬ-พีชนิญฺจ สการยิฯ

[54]

ปริหารญฺจ ตสฺส’ทา, ราชา อธิกมตฺตโน;

สิลากาฬ มสิคฺคาหํ, กตฺวา รกฺขาย โยชยิฯ

[55]

อสิคฺคาหสิลากาโฬ, อิติ เตนา’สิ วิสฺสุโต;

ภคินิญฺจ’สฺส ปาทาสิ, สทฺธิํ โภเคน ภูมิโปฯ

[56]

วุตฺโต’ยมติ สงฺเขโป, วิตฺถาโร ปน สพฺพโส;

เกสธาตุกวํสมฺหา, คเหตพฺโพ วิภาวินาฯ

[57]

พนฺธิตฺวา สาครา รกฺขํ, ทีปญฺจ กาสินิพฺภยํ;

ธมฺมกมฺมน โสเธสิ, สธมฺมํ ชินสาสนํฯ

[58]

เสนาปติส นามํ’กา, ปธานฆร มุตฺตโร;

กตฺวา’ฏฺฐารสเม วสฺเส, โส ปุญฺญานิ ขยํ คโตฯ

[59]

กสฺสปโต ชิโต อติพลิ ปุญฺญกฺขเย สงฺขเต;

เชตุํ โน วิสหิตฺถ มจฺจุมุปคํ โส เยวทาโสวิย;

ตสฺมา มจฺจุพลํ นิหจฺจ สุขิโน เหสฺสนฺติ เมธาวิโน;

นิพฺพานํ ปรมจฺจุตํ สิวปทํ ปตฺตพฺพมตฺตญฺญุนาฯ

สุชนปฺปสาท สํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

ราชทฺวยทีปโน นาม

เอกูนจตฺตาลีสติโม ปริจฺเฉโทฯ

จตฺตาลีสติม ปริจฺเฉท

อฏฺฐราชโก

[1]

ตสฺสจฺจเย กุมาราทิ-ธาตุเสโนติ วิสฺสุโต;

อหุ ตสฺส สุโต ราชา, เทวรูโป มหาพโลฯ

[2]

การิเต ปิตรา’กาสิ, วิหาเร นวกมฺมกํ;

กาเรตฺวา ธมฺมสงฺคีติํ ปริโสเธติ สาสนํฯ

[3]